Dit artikel maakt deel uit van een serie over aangeleerde, op religie gebaseerde, belemmerende overtuigingen en de mogelijke gevolgen die deze kunnen hebben. Doel van deze serie is: herkenning en erkenning. Doelgroep: (onbewust) betrokkenen /slachtoffers (zowel gelovig als niet (meer) gelovig), therapeuten en kerkwerkers. Deze serie laat bewust het waarheidsgehalte van de overtuigingen buiten beschouwing en zoomt enkel in op de mogelijke gevolgen. Deze mogelijke gevolgen zijn samengesteld aan de hand van meer dan 1000 reacties en mails van twijfelaars en (ex-)gelovigen. In dit artikel worden de meest genoemde en als ‘klachtengevend’ ervaren gevolgen besproken. Meer info over dit project: >KLIK<
Dit is deel 1.
Slechts één waarheid
In orthodoxe religieuze groeperingen gelooft men dat er maar één waarheid is. Eén juiste interpretatie van de bijbel, één juist godsbeeld, één ware of meest ware leer. Men denkt dat deze ene waarheid te vinden is binnen de eigen groepering.
Als er maar één ‘goed’ is, en als al het andere dus ‘fout’ is, kan je een sterke noodzaak ervaren om bij ‘de goeien’ te horen. Vooral wanneer dit gekoppeld wordt aan naar de hemel of naar de hel gaan. Deze sterke lading maakt het zeer moeilijk om anders te gaan denken, kritiek te hebben of de groep te verlaten.
Vanuit deze hoek krijg ik dan ook nogal eens te horen dat mensen zeggen dat ze het er eigenlijk niet meer mee eens zijn, maar dat ze zwijgen en blijven, omdat ze bang zijn voor de gevolgen en de ouders geen verdriet willen doen.
Voor orthodox religieuze ouders is een kind dat niet meer gelooft volgens de ware leer, het ergst denkbare. Sommige ouders hebben zelfs liever dat hun kind als goede gelovige komt te overlijden – en dus veilig in de hemel is- dan dat dit kind levend en wel een weg opgaat die naar de hel voert.
Angst voor buitensluiting en pijn vanwege buitensluiting wordt heel veel genoemd door twijfelaars en kerkverlaters en door sommigen zelfs als traumatisch ervaren.
Dit heeft te maken met dat anderen een oordeel uitspreken over wie jij ten diepste bent. Dit oordeel is gebaseerd op de mate waarin je je aanpast aan de groep. Kleed je je anders, denk je anders, gedraag je je anders, dan bewandel je een weg die niet goed is. Dan is de gezindheid van je hart niet goed. Dan ben jij niet goed…
Je kunt je diep miskend voelen in je oprechte zoektocht naar wat goed of naar wie God is.
Wanneer je bent opgevoed met de gedachte dat er maar 1 waarheid is, kan het zijn dat je nog steeds gespannen of inwendig in paniek raakt wanneer er onenigheid, discussie of strijd is. Het kan zijn dat je het gevoel hebt dat je moet kiezen en wel voor de enige – of meest ware mening… maar wie heeft die?
Misschien ben je koortsachtig op zoek naar wat nou écht de waarheid is. Welk godsbeeld is dan wél het juiste? Hoe moet je de bijbel dan wél lezen? En als je niet meer in God gelooft: wat is dán de reden en het doel van je bestaan? Je kunt een sterke noodzaak ervaren om nieuwe antwoorden te vinden. De enige juiste antwoorden.
Ook rondom andere thema’s in je leven en zelfs in alledaagse zaken kan het zijn dat je steeds weer zoekt naar de beste (enige ware) manier om dingen te doen of over dingen te denken.
Het kan ook zijn dat je juist helemaal niets meer hebt – en ook niet meer wílt hebben- met ‘het meest ware’. Misschien heb je zo’n weerstand tegen elke vorm van stelligheid, dat je nieuwe uitgangspunt is geworden: ‘ik weet het niet en ik wil het ook niet weten’.
Misschien ben je allergisch geworden voor mensen die ‘het weten’, vooral voor degenen met overtuigingsdrang. Het kan zijn dat je hen mijdt als de pest of juist elke keer met hen in een strijd verwikkeld raakt.
In dit filmpje (klik op de foto om naar het filmpje te gaan) min of meer hetzelfde verhaal als hierboven geschreven, alleen dan verteld door een verkouden Zeeuwse. 😉
Graag ga ik met jullie in gesprek over wat de overtuiging dat er maar één waarheid is met jullie heeft gedaan en of de door mij genoemde gevolgen voor jullie herkenbaar zijn. Heb je misschien gevolgen ontdekt die ik niet noem? Deel dit dan gerust in een reactie onder deze blog. Laten we elkaar tot een hand en een voet zijn 😉 in het ontrafelen van onze religieuze blauwdruk.
Met alle liefde,
Inge
Waar dit over gaat is de klassieke christelijke indeling in goed en kwaad. (goed en fout) En dat is erg humoristisch omdat God de mens het paradijs uit heeft gezonden juist vanwege kennis van goed en kwaad. De hier omschreven orthodoxe religieuze groeperingen doen dus exact wat God ze verboden heeft. Ze snoepen nog steeds van de appel!
En als diezelfde orthodoxe religieuze groeperingen nog even de bijbel er op na slaan dan kunnen ze lezen dat Jezus heeft gezegd: Want met welk oordeel gij oordeelt, zult gij geoordeeld worden; en met welke mate gij meet, zal u wedergemeten worden.
Een christen die oordeelt, die betreedt (of blijft in) de wereld van goed en kwaad. En die gaat oordelen over zoon of dochter dat deze fout is enz, enz, enz. Het is dus niet zo dat de bijbel vol met fouten staat, nee, het wordt verkeerd begrepen.
We dienen dus te beseffen dat oordelende mensen dwalende broeders en zusters zijn. Hen tot de orde roepen is zinloos. De enige weg kan zijn om het oordelen een einde te laten nemen. Daartoe is slechts één weg, één waarheid. (Wat klink ik lekker dogmatisch hè?) Er is dus wel een absolute waarheid. Maar het unieke aan deze alles omvattende waarheid is dat hij tegelijkertijd iedereen uitsluit en ook niemand uitsluit. Dat betekent ook dat ik als individu die waarheid niet kan claimen.
Mooi gezegd, Zwerver! 🙂 Ben je zelf ook opgevoed met de gedachte dat er maar één waarheid zou zijn?
Ik ben christelijk opgevoed, Inge. Dus met allerlei christelijke dogma’s. Die absolute waarheid heb ik zelf gevonden in mijn hart. Die waarheid is beschikbaar voor iedereen.
Hallo Zwerver.
Men mag niet oordelen op het uiterlijk. Met mag wel oordelen met een rechtvaardig oordeel [Johannes 7: 24]. Dat je helemaal niet mag oordelen staat niet in de Bijbel.
Dit wil ik even toevoegen.
Wat mij moelijk maakte om zelf te leren denken en voor je Eigen menning uit te Mogen komen
dat ging om de kleinste dingen .
bv: de kleding die je mag dragen en wat voor TV programa,s vooral omdat dit altijd werd bepaalt
Toen ik de vrijheid ging voelen heft me dat ook in de problemen gebracht ik leek wel een puber wilde alles uit proberen
Gelukkig leef ik nu een leuk leven waar ik heel gelukkig mee ben .
Dank je wel voor je reactie, Janet! 🙂 Wat jij inbrengt (nadat je de groepering verlaat in de problemen komen), dat komt terug in het tweede deel, dat morgen online komt.
Wat heerlijk om te lezen dat je gelukkig bent met je huidige leven! <3
Dag Inge,
Hoewel ik al heel lang niet meer in die waarheidskringen verkeer, is dit uit wat je schrijft voor mij nog altijd het geval: “dat je nog steeds gespannen of inwendig in paniek raakt wanneer er onenigheid, discussie of strijd is”. Dat ervaar ik soms als lastig. Het heeft daarentegen ook het positieve effect dat ik een sterke drang heb naar het zoeken naar het gemeenschappelijke.
Wat ik er ook aan heb overgehouden, is dat ik heel veel kennis tot mij ben gaan nemen. Nog altijd ben ik bang door mensen streng te worden toegesproken dat ik iets beweer wat ‘niet waar’ is. Ik heb me dus op de hoogte willen stellen van heel veel, zodat ik zou weten dat wat ik beweer ‘waar’ is of klopt of op z’n minst ook door ‘die en die’ (liefst een gerespecteerde bron) zo is gezegdof geschreven.
Dank je wel voor je reactie, Jan! 🙂 Voor mij heel herkenbaar, dat zoeken naar het gemeenschappelijke. Dat is inderdaad een positief effect.
Bedoel je met je tweede reactie dat je eigenlijk nog altijd bang of gevoelig bent voor kritiek vanuit de gedachte dat ‘de ander’ het ‘beter’ weet of meer spreekrecht heeft?
Ik snap jou enorm goed ik heb heel erg moeten vechten
Wat mij is bijgebleven is de karaktermoord, die er door de “achterblijvers” in de Enig Ware Kerk ( de vrijgemaakten van 1944, binnen verband ) op mij gepleegd werd. In een geheel binnenverbandse kerk had ik, hoewel nog erg jong, sympathie voor de buitenverbanders en deelde bij huisbezoek dit ook aan de ouderlingen mede. Toen al bemerkte ik dat er in de gemeente geringschattend over mij werd gesproken. Na de kerkscheuring van 1967 nam ik steeds meer afstand van alles wat gereformeerd was en dientengevolge kreeg ik een steeds slechter karakter toegemeten, Dat komt hard aan als je hele sociale leven er op gericht is alleen met Enig-Ware-Kerk-leden om te gaan. Een opmerking van een ouderling schiet mij nog te binnen bij het spreken over de pinksterbeweging: “die gaan met een ingebeelde Jezus naar de hel”.Terugkijkend kan ik niet anders concluderen dan dat de vrijgemaakten tot ongeveer 1990 alle kenmerken van een sekte hadden.
Vreselijk Piet… en toch ook zo herkenbaar voor mij… Tegen mijn ouders werd over mij gezegd: ‘Wat erg… en vroeger was het zo’n lief kind…’ Tja…
Wat een onrecht he, wanneer je – net als zij- en goed mens wilt zijn/bent en jij wel hún ‘goed’ kunt begrijpen en herkennen, maar zij niet jóuw ‘goed’ zien en erkennen…
Graag doe ik ook een duit in het zakje. Vanuit het gezichtspunt van een atheïst.
Welnu, die zoektocht naar de ‘Waarheid” die zo’n belangrijke rol speelt in het leven van gelovige, dat is in mijn ogen een nutteloze en vruchteloze zoektocht. ‘Waarheid’ is een veel te vaag en veel te subjectief begrip om als onderwerp van een discussie of een zoektocht te dienen.
Wat is ‘waarheid’? Die van de getuige die onder ede verklaart ‘de waarheid, de hele waarheid en niets dan de waarheid’ te vertellen? Hij is te goeder trouw en ervan overtuigd de volle waarheid te vertellen. Toch staat zijn verhaal lijnrecht tegenover dat van een andere getuige, die –evenzeer te goeder trouw– een andere lezing van hetzelfde incident geeft. Wat is er wérkelijk gebeurd? Niemand die het weet.
En het verhaal van de scholier die al voor de derde keer deze week te laat komt en vertelt dat de bus wéér te laat was. Is dat de waarheid? Misschien wel, in zijn beleving dan toch. Maar de wérkelijkheid is dat de busmaatschappij de dienstrooster heeft gewijzigd. Het joch moet gewoon een bus eerder nemen.
Of het verhaal van de manager die zijn vrouw met de hand op het hart verzekert dat zijn relatie met zijn secretaresse strikt zakelijk is. Misschien gelooft hij dat zelf, maar intussen was dat ene slippertje, uit verveling en onder invloed van de vreemde omgeving, wel een ernstige inbreuk op de belofte van trouw die hij zijn vrouw gedaan had.
Spreekt de paus de ‘Waarheid’? Of onze eigen dominee? Verkondigt dat stel jehova’sgetuigen de ‘Waarheid’? Of is het toch die andere dominee die de ‘Waarheid’ in pacht heeft? Wat mij betreft allemaal of geen van allen.
Nee ‘waarheid’ is een veel te vaag en veel te subjectief begrip. Als het eropaan komt kun je er niks mee. Het gaat om de wérkelijkheid.
De ‘Waarheid’ van het geloof is een farce. Een leugen. Erger dan een leugen.
Het is het fundament waarop een heel stelsel van leugens, valse beloften, loze bedreigingen, betekenisloze rituelen en onzinnige geboden en verboden gebouwd is.
Een immoreel en gevaarlijk bouwsell op basis waarvan onvoorstelbare wreedheden zijn gepleegd en onnoembaar leed is veroorzaakt.
Dit is mijn waarheid, de waarheid van een atheïst.
Maar, terugkijkend in de menselijke geschiedenis, zie ik mensenoffers, gewelddadige bekeringen, godsdienstoorlogen, ketterverbrandingen, genocides, inquisitie en Is, Boko Haram en het Verzetsleger van de Heer… Allemaal ter ere van de ‘Waarheid’
En dat is de werkelijkheid.
Edward
Dank je wel voor je reactie, Edward! 🙂 Ik volg je helemaal. Het lijkt alleen zo anders voor degenen die van kinds af aan al leerden dat er wel degelijk één waarheid (of eigenlijk ‘Waarheid’ met een hoofdletter) bestaat en dat deze te kennen is, wanneer je maar gehoorzaam en biddend luistert…
Dat is wat indoctrinatie doet Inge.
En dat gebeurt niet alleen tijdens de zondagse preek in de eigen kerk, of het uurtje bijbelles op school. Het is veel meer.
Het begint al met de doop een paar dagen na de geboorte. En het ‘goede’ voorbeeld van alle volwassenen, in woord en gebaar, en dan vooral van de meest dierbare en invloedrijke. Bij elke misstap wordt het kind, maar ook de puber en de volwassene erop gewzen dat er een god is die dit weet. En bestraft!
Er zijn de dagelijkse rituelen van gebed, gezang en bijbellezing, thuis en op school. Wekelijks zijn er de zondagschool en de kerk. Nog meer gebed en zang. Jaarlijks de religieuze feesten met hun eigen rituelen van samenzijn, overdenking, gebed, zang en bijbellezing. Incidentele rituelen als huwelijksinzegening en doop tot en met de rituelen rond het sterven. Vriendenkring, clubs en verenigingen, lees- en lesboeken… Plus de permanente dreiging van hel en verdoemenis die iedere gelovige als een zwaard van Damocles boven het hoofd hangt. Zo wordt de eigen ‘Waarheid’ in het kinderbrein gebrand. Zo wordt deze ‘Waarheid’ in het brein van de volwassen gelovige levenslang in stand gehouden. Een brandmerk dat nooit verdwijnt
Ik heb dan ook groot respect voor mensen zoals jij, wie het gelukt is zich aan deze dodelijke omhelzing te ontworstelen.
(Neem het woord ‘dodelijk’ niet al te letterlijk. Ik bedoel de autonome persoonlijkheid, de vrijdenkende geest, de eigen identiteit. Die wordt vernietigd, of op zijn minst ernstig misvormd.)
Edward
Helaas, Edward, ook letterlijk dodelijk. Direct en indirect. Mensen die ik ken, die opgegroeid zijn in dezelfde sekte als ik. Die niet konden voldoen aan de onmogelijke eisen die opgelegd werden om je zondige natuur te doden. En in plaats van die dagelijkse worsteling ervoor kozen om de, eveneens ”doodzonde” van zelfdoding te begaan. En indirect, in de vorm van verwaarlozing van het eigen lichaam, te laat naar een arts gaan of niet laten inenten want ‘god zorgt voor mij”. Bid en werk…. nooit van gehoord. Enfin: jouw verhaal is wat mij betreft veel dichter bij de waarheid dan wat er in de kerk geroepen wordt….
[…] Slechts één waarheid (buitensluiting andersdenkenden). […]
Het is voor mij alweer 40 jaar geleden dat ik uit de kerk gestapt ben, toen kreek ik te horen van de heren Ouderlingen, degene die de weg geweten en niet bewandeld hebben zullen met dubbele slagen geslagen worden, en nog steeds zijn ze nog net zo conservatief, niet rijden op Zondag, geen TV enz. Ze blijven dus hangen en nieuwe inzichten staan ze niet voor open. Als kind veel angsten gehad voor de dood en de hel, maar op mijn 22ste had ik het gevoel dat er iets niet klopte met hun interpretatie van het geloof, wel geloofde ik de vaak emotionele verhalen van de ”bekeerden”. Ik ging toen ook op eigen onderzoek uit wat nou waarheid is, na veel gelezen te hebben over bijnadoodervaringen en reincarnatie, en de vele bewijzen daarvoor, en daarbij de verwijzingen daarover in de Bijbel, toen kwam ik uit bij het Esoterisch christendom, en toen viel voor mij alles op z’n plek, toen kon ik toch weer geloven en aanvaarden. De ”bekeerden” zijn mensen die denken dat zij alleen maar gered zijn en dat de rest brandhout voor de hel is, nu weet ik dat zij hun karma afgelost hebben (de zonden vergeven) zodat ze de aardse leerschool niet meer nodig hebben en hun ontwikkeling in de hemelen zullen voortzetten, maar goed, dat is nu mijn waarheid en ik heb er vrede mee! Ik ben er wel eens over gaan praten met familie die nog naar die kerk gaat, dat ga ik zo snel niet meer doen als het niet hoeft, het was valse profetie, misleiding van de duivel, toen dacht ik, goed, blijf dan maar lekker hangen in je eigen dogmatische geloof.
Dank je wel voor je reactie, Arie! 🙂 ‘Met dubbele slagen geslagen worden…’ Dat hoor ik inderdaad vaker. Dat zij die het geweten hebben of hadden kunnen weten, zwaarder gestraft zouden worden dan degenen die het niet konden weten… Wat een impact heeft dat he.. dat maakt het extra moeilijk om de groepering te verlaten.
Wat mooi om te lezen hoe je later een andere uitleg hebt gevonden, één waar je veel beter mee uit de voeten kon. Jammer he, dat je dit dan niet enthousiast kunt delen binnen de oude groepering…
Ken je de film Jonathan Livingston Seagull? Daarin zie je een soortgelijk verlangen en ook daar zie je dat de groep niet openstaat voor de andere inzichten…
Ik denk dat er geen één waarheid is. Iedereen creëert/heeft zijn eigen waarheid. Voor mij was eens de gergem waarheid, totdat ik erachter kwam dat het leugens waren. (duidelijk: voor mij!) Toen de PKN waar ik voor mijn idee weer adem kon halen maar naar verloop van tijd ook tegen dingen aanliep en weer op zoek ging naar iets anders. Na enkele jaren zwerven hier en daar dacht ik echt te weten hoe het allemaal werkte, hoe God alles bedoelde etc. en was volledig overtuigt van deze waarheid; MIJN waarheid. Totdat ik op enig moment van m’n geloof afdonderde. Na enige tijd kon ik met andere ogen naar ‘geloven’ kijken en nog maar een conclusie trekken voor mezelf: ieder heeft zijn eigen waarheid gecreëerd en leeft daarmee zijn leven. En wat de meeste gelovigen en kerken betreft: ga je buiten hun kaders/lijntjes kan je beter wegwezen dan blijven, er is weinig plaats voor iets anders omdat ze toch niets gaan veranderen omdat hun leer/interpretaties en doen de waarheid is, je past er niet meer bij (mijn ervaring). En als je dan de keuze hebt gemaakt om het los te laten omdat je het niet langer meer volhoudt om de clown te spelen, ben je alles kwijt. Dat is mij nu al enkele keren overkomen. Pijnlijk en verdrietig. Ik vraag me nog weleens af hoe oprecht die mensen dan wel niet geïnteresseerd in mij waren. Zolang je hun enthousiasme deelt is het allemaal leuk en aardig, ga je wat anders doen ben je ze kwijt. Tegelijkertijd zijn ze doodsbang om met je te praten en ontlopen ze je liever want de twijfel die ze ergens zelf hebben wordt anders aangewakkerd en stel dat ze zelf hun geloof afvallen…. Van allesweter werd ik een niet-weter. Wat mij betreft is er niemand die het zeker weet, het is bij een ieder een goed vertrouwen en hoop dat zij hebben met een hele grote angst voor de hel en eigenlijk ook voor God. Schrijnend hoe kinderen hiermee worden opgevoed/geïndoctrineerd en wat voor mooie dingen van dit leven hun onthouden wordt. Ik ben heel dankbaar dat ik nu leef zoals ik het wil, niet langer een clown hoef te zijn maar gewoon mezelf mag zijn! Ik hoef mij niet te verontschuldigen tegenover de arrogantie van de gelovigen (betweterigheid; hun hebben de waarheid/God aan hun kant, gaan (in ieder geval nog) naar de kerk en ik ben een afvallige, een zondaar!) omdat ik overal mee gestopt ben en niet meer geloof! Ik heb er recht op er gewoon zo te zijn zoals ik wil leven en mijn kinderen wil opvoeden in alle vrijheid met respect voor iedereen. Het heeft mij veel vrijheid en ontspanning gebracht om het uiteindelijk los te laten en te gaan genieten van het leven, te genieten van elke dag, om gewoon eerlijk te kunnen zijn en niet langer te hoeven doen alsof.
En wie weet is er wel een God of een hemel… Of is dood gewoon echt dood…. Wie zal het zeggen? Laat iedereen dat voor zichzelf bepalen, zijn eigen levensovertuiging hebben en zijn eigen geluk in het leven zoeken, maar zonder arrogantie alsof jij alleen de waarheid hebt; laat je naaste in zijn of haar waarde als deze zijn of haar geluk in andere dingen zoekt dan jij.
Ben ook nog steeds dankbaar voor dogmavrij waar ik zoveel herkenning vindt!
Vooral het gevoel dat ik altijd en dan ook echt ALTIJD vele malen BETER was dan al die wereldsen, en al die andere tientallen religieuzen die allemaal valse aanbidders waren op ALLE VLAKKEN vond ik nogal een dingetje. Ik stond altijd met alles BOVEN hen. Vreselijk dat je niet bewust bent dat je met deze egocentrische gedachten rond loopt en de klap des te harder wordt als je niet meer bij de ‘enige echte waarheid’ wil horen.
@Astrid
Dat het geloof dodelijk gevaarlijk is voor andersdenkenden was mij bekend. De geschiedenis van de mensheid is tot en met de dag van vandaag bloedrood gekleurd van de voorbeelden.
Maar dat het ook voor de gewone gelovige, in zijn eigen zo veilig en liefdevol geachte geloofsgroep gevaarlijk kon zijn heb ik me nooit gerealiseerd. Misschien komt dat doordat ik van nature nogal sceptisch ben, zodat de indoctrinatie in mjn jeugd niet of nauwelijks –en dan nog heel kortstondig– werkte.
Dank voor de aanvulling.
Edward
Je verhaal bracht mij tot de volgende mijmering:
Treinreis.
Dagje er op uit met de trein. Stedentrip. We zaten tegenover elkaar. Als kind al hield ik van reizen met de trein Lekker naar buiten kijken. Als een levend prentenboek ontrolde zich het landschap voor je oog. Samen met de trein. Gezellig. Dat vonden wij ook toen we onze bestemming hadden bereikt. Mooie dingen gezien.
Maar al pratend realiseerde ik me, dat we allebei een heel verschillende reis hadden gemaakt. Ook al zaten we tegenover elkaar in dezelfde trein. Want de beelden die ik op me zag afkomen zag de ander van de andere kant en aan haar voorbijglijdend.
Daarom besloten we bij de terugreis andersom te gaan zitten. Nu zou ik de dingen van haar kant te zien krijgen en zij mijn visie op het geheel. Toch niet helemaal elkaars ervaring. Want weer zag ik de dingen op mij afkomen, terwijl zij ze zag verdwijnen. Weliswaar een aanvulling op onze waarneming van die ochtend maar geen compleet complementaire ervaring.
Om dat te bereiken zouden wij de reis nogmaals moeten ondernemen, maar dan omgkeerd aan de eerste. Nu elk op de positie waar vorige keer de ander zat. Inmiddels zou dan wel de werkelijheid van de eerste dag zijn veranderd. Dat zou zelfs al zo zijn bij onze terugreis op die eerste dag. Alles zag er nog vrijwel zo uit, als die ochtend. Maar dat was slechts schijn. De huizen en de bomen waren iets stoffiger geworden dan ‘s morgens. Misschien zou het weer zijn omgeslagen. Plassen regen, waar die ochtend de zon nog geschenen had. Hier en daar waren andere mensen te zien. Anders ook, na een dag werken. Vermoeider, maar misschien ook opgeluchter, omdat de taak van weer een dag er op zat.
En dat is dan nog één kant van het verhaal. Want de reizigers aan het tegenoverliggende venster hadden nog een heel andere reis gemaakt. Waar de één uitzag over prachtige weiden moest de ander het doen met de achterkant van wat armoedige, troosteloze huizen. Was hangend aan de lijn. Een kat spinnend op de leuning van een balkon, onverstoorbaar.
Samen gezellig een dagje uit. Als je wat doorfilosofeert ook wat weemoedig makend. Gelukkig realiseren we het ons maar zelden. Beleven we de verschillen nauwelijks bewust. Gelukkig maar. Dat brengt wat relativering. Anders zou het ons erg eenzaam kunnen maken. Ondanks de verschillen kunnen we ons toch vertrouwd voelen. En dat is maar goed ook.
Maar ik kan het je nog sterker vertellen. Ook mijn eigen ogen hebben telkens niet dezelfde reis gemaakt. Het linker oog heeft alles net iets anders gezien dan het rechter. Iets andere hoek. Vervreemdend? Integendeel. Want juist daardoor kan ik diepte zien.
Zou het kunnen zijn, dat wij geestelijk gezien eenogigen zijn, Cyclopen? Zodat wij elkaar nodig hebben om diepte te zien.