Misschien ervaren sommigen het als misplaatst, maar ik zie de wereldbevolking als één grote familie. Daar is niets romantisch aan, want de disfunctionaliteit druipt van ons mondiale ‘gezin’ af. Toch voel ik mij diep verbonden met al die verschillende mensen (en dieren!), waarvan de wieg op dezelfde planeet stond.
We zijn hier allemaal geboren, we leven allemaal ons leven zo goed als we kunnen en we gaan ook allemaal weer dood. We zijn kwetsbaar en dat bindt ons. Onze zeer verschillende omstandigheden, kunnen echter tot veel onrecht en onvrede leiden.
‘Familieleden’ in ideale omstandigheden, willen hun bevoorrechte positie niet afstaan en geloven vaak dat ze dit ‘recht’ zelf verdiend hebben. Tegen ‘familieleden’ die het minder goed hebben wordt gezegd: “Doe gewoon meer je best in plaats van zo te klagen! Neem een voorbeeld aan ons!”
We luisteren niet naar elkaar. We kijken niet naar elkaar. We delen niet met elkaar.
Zodra we geboren worden, waar ter wereld ook, worden we door onze familieleden binnen onze groepscultuur opgevoed. We leren hoe we tegen de wereld en onze ‘wereldfamilie’ behoren aan te kijken. We leren over onze geschiedenis en het onrecht dat daarin plaatsvond. We leren lief te hebben en soms leren we ook te haten.
En allemaal komen we onrecht en onmacht tegen. We merken allemaal hoe gemakkelijk we elkaar pijn kunnen doen en hoe moeilijk het kan zijn wanneer je zelf pijn hebt.
Soms lopen we tegen onze destructieve kant aan en soms tegen onze liefdevolle kant. We reageren allemaal anders op verschillen en op elkaar. En ook hier ontstaat vaak een bron van onrecht.
Op sommige ‘familieleden’ wordt met meer begrip gereageerd dan op andere ‘familieleden’.
Een voorbeeld van een ‘familielid’ waarop met begrip gereageerd wordt, is een vrouw die kanker heeft en die aangeeft zich gekwetst te voelen wanneer anderen grapjes maken over kanker of zelfs hiermee schelden. Zij kan gelukkig rekenen op medewerking en begrip. Mensen zien haar als slachtoffer en realiseren zich dat zijzelf ook slachtoffer kunnen worden van dezelfde ziekte. Ze willen het deze vrouw (en zichzelf) niet aandoen om op deze manier onnodig gekwetst te worden en houden dus rekening met haar kwetsbaarheid.
Een voorbeeld van een ‘familielid’ waarop niet met begrip gereageerd wordt, is een man die een bepaalde religie heeft en die aangeeft zich gekwetst te voelen wanneer anderen grapjes maken over deze religie of zelfs scheldwoorden gebruiken die hierop gebaseerd zijn.
Omdat mensen in zijn omgeving het eigenlijk maar dom vinden dat hij deze ‘achterlijke religie’ aanhangt, luisteren ze niet naar hem. Ze zouden zelf nooit ‘zoiets doms’ geloven en kijken op hem neer. Ze drijven de spot met hem en vinden dit zelf hilarisch. Zijn verzoek om rekening te houden met zijn kwetsbaarheid wordt beantwoord met nog meer onrecht.
Het moge duidelijk zijn dat de zieke vrouw zich veel meer gesteund door en verbonden met haar omgeving zal voelen dan de gelovige man.
Het moge ook duidelijk zijn dat deze man een ‘destructief recht’ opbouwt na aanleiding van het onrecht dat hem overkomt.
Want het is een groot onrecht wanneer een gelovige enkel behandeld wordt op grond van seculiere maatstaven. Wanneer elke vorm van empathie ontbreekt voor datgene waarin de gelovige medemens afwijkt van de seculiere groepsgenoten. Wanneer ongelovigen zich niet verdiepen in het feit dat voor een gelovige zijn geloof net zo reëel is als het gegeven dat de lucht blauw is, dan zullen ze nooit begrijpen hoeveel pijn het doet wanneer er getrapt wordt tegen de bestaansfundamenten van de gelovigen.
Dit gebrek aan empathie zie ik overal terug. We bekijken de wereld puur vanuit onze eigen achtergrond en bril. Wij zijn van een christelijke beschaving een seculiere beschaving geworden en hebben mogelijk nog nare gevoelens bij religie. Dat associëren we met onderdrukking. We hebben ons zelf hier immers van bevrijdt.
Met onze hang naar steeds weer meer ruimte drijven we de spot met alles wat met religie te maken heeft. We noemen het stom, achterlijk en echt iets voor ‘infantiele mensen’. Voor deze mensen hebben we geen respect. We vinden dat ze net als ons moeten worden en ook hun ‘verstand’ moeten leren gebruiken. En we vinden dat we in ons volste recht staan om hun ‘achterlijke geloof’ belachelijk te maken.
Gebrek aan empathie zie ik ook in de discussie over Zwarte Piet. Wij, ‘geciviliseerde’ westerlingen, die ons eigen aandeel in de slavenhandel niet te zien krijgen in de geschiedenisboekjes op onze scholen, vechten voor ons ‘recht’ op cultuur en traditie. Dit ‘recht’ vinden we zo belangrijk dat we de mensen die ‘zeuren’ over het grote onrecht dat hen is aangedaan en dat nog altijd gevoelig ligt, zelfs te lijf gaan in onze strijd om wat ‘goed’ is en wat ‘goed’ moet blijven.
We stromen echter massaal over van empathie wanneer het ‘ons’ betreft. Wanneer ‘wij’ geraakt worden door terrorisme, dan kleuren we onze profielfoto’s in een eensgezind blauw, wit, rood.
Maar naast dat deze uiting verbroedert met de ‘familieleden’ die vertrouwd voelen, zou dit ook een kans kunnen zijn om te beseffen hoe ingrijpend het is om in angst en oorlog te leven. Een situatie waarin veel van onze minder vertrouwd voelende ‘familieleden’ zich vaak al jaren bevinden en waar we in ons dagelijks leven niet of amper bij stil staan. Hoeveel vlaggen worden nooit getoond in onze profielfoto’s, omdat het niet over ‘ons’ gaat?
Op geen enkele manier wil ik met deze woorden iets afdoen aan de gruwelijkheden van de terreurdaden die plaatsvinden in de wereld. Ik wil ook geen fractie daarvan ‘goedpraten’, want dit mogen we nooit goedpraten! Maar dit komt wel ergens door. En als we daar niet naar leren kijken, als we niet leren luisteren naar wat ons verteld wordt, dan moeten we er niet raar van staan te kijken wanneer ons dingen opgedrongen worden en wanneer er tegen ons geschreeuwd wordt.
Elke terrorist was ooit een onschuldige baby. Een broertje of een zusje van onze grote familie.
Wat hebben wij gedaan om terreur te voorkomen? Was ‘luisteren’ daar ook een onderdeel van of hebben we vooral willen ‘verkondigen’ en onze westerse maatstaven op willen dringen aan mensen die daar helemaal niet mee gediend zijn?
Wat doen we in onze omgeving om terreur te stoppen? Kunnen we luisteren wanneer iemand fluistert over onrecht dat hem of haar is aangedaan? Of schuiven wij deze persoon aan de kant en vervolgen wij ons eigen plezierige leven? Totdat we opschrikken van geschreeuw en gehuil…
Het zit in ons DNA. We zijn allemaal in staat tot de meest verschrikkelijke daden, ook wanneer we ons hier nu geen voorstelling van kunnen maken. We zijn ook allemaal in staat om een bijdrage te leveren aan meer empathie, meer mildheid, meer solidariteit en meer verdraagzaamheid in de wereld. Wanneer het ons lukt om erkenning te geven aan (ons eigen aandeel in) het onrecht dat om ons heen plaats vindt (zelfs al hebben we hier nog geen oplossing voor), dan verkleinen we in elk geval de kans op nieuw onrecht, waarbij vaak onschuldige derden het slachtoffer zijn.
Onrecht dat geen gehoor vindt, veroorzaakt vroeg of laat nieuw onrecht.
Artikel: ‘Een groot deel van de wereld haat ons’.
Mooi gezegd dank je.
Goed verwoord Inge!
Mooie tekst. Las die bijdrage van Knoope via De Correspondent, waar nog meer aan dit thema gerelateerde artikelen te lezen waren.
Ja, ik zie de hele wereldbevolking ook als één familie. Omdat ik geloof dat alle mensen uit één door God geschapen mensenpaar voortgekomen zijn. Maar ook vele mensen, die dat niet geloven erkennen toch wel impliciet de éénheid van het menselijke geslacht ondanks alle verschillen in ras, godsdienst, cultuur enz.
Er is in ieder geval geen enkele reden voor om je als mens of als volk superieur te voelen boven anderen. Ik denk dat veel discriminatie en haat tegen anderen voortkomt uit de foute gedachte dat de ene mens beter is dan de andere.
Egens in je teksten lees ik een erkenning van de erfzonde. (Maar misschien ben ik nu al te enthousiast om je weer terug te brengen bij de gereformeerde leer, haha.) Alle mensen zijn van nature geneigd om de ander te haten. ‘Haten’ hoeft niet te betekenen, dat je haatgevoelens hebt. Misschien doe je de ander helemaal geen kwaad. Negeren en links laten liggen van je medemens wordt wel eens de ergste vorm van haat genoemd.
Het spreekwoord luidt: wat u niet wilt dat u geschiedt doe dat ook de ander niet. Maar Jezus zei: Behandel de mensen zoals u zelf behandeld wilt worden. Pff, dat lukt mij nooit.
De laatste tekst is mij uit het hart gegrepen.
Groeten, Henk Karssenberg
Oei haha, ja je trekt inderdaad een wat enthousiaste conclusie, want ik erken dus NIET de erfzonde! Of, anders gezegd, ik erken dat mensen een destructief vermogen hebben, maar dat zij tegelijk in staat zijn tot alle GOEDS. Een wat mij betreft onderbelichte kant van de mensheid binnen de gereformeerde leer. Ik denk dat de mensheid gebaat is bij zelfbewuste mensen die in zichzelf beide kanten (h)erkennen en die de moed hebben om te kiezen voor (werken aan) het goede.
Hartelijke groet! 🙂
“Het zit in ons DNA. We zijn allemaal in staat tot de meest verschrikkelijke daden, ook wanneer we ons hier nu geen voorstelling van kunnen maken. We zijn ook allemaal in staat om een bijdrage te leveren aan meer empathie, meer mildheid, meer solidariteit en meer verdraagzaamheid in de wereld.”
Dit vind ik heel erg goed verwoord (de rest ook hoor!!). En hierbij hoort ook dat elke mens, naast dit besef, ook het besef moet ontwikkelen van keuzevrijheid! Ik las ooit eens ergens: Geluk is een keuze. Na jaren gesukkeld te hebben met sombere en depressieve gevoelens, is dit mijn redding geweest. Geen therapie (al doet een begripvol luisterend oor wonderen), geen pillen (want dat is slechts symptoombestrijding) maar het besef dat ik kàn kiezen om me, ondanks welke omstandigheden ook, gelukkig te voelen.
Ook hier kan je kiezen om deze verschrikking tegemoet te treden met nieuwe verschrikking, moedeloosheid of angst. Maar je kan ook kiezen om je angst om te vormen tot iets waar je graag meer van wil zien in de wereld: liefde, empathie, mildheid,…
Dank je wel voor je reactie! Wat je schrijft is zo herkenbaar voor me. Ik bedoel het niet arrogant, maar ik voel mij de schepper van mijn eigen leven. Juist om redenen die jij beschrijft. Je hebt een keuze, ondanks breekpunten, onrecht en onmacht… Soms vraagt het enorme inspanning en moed, maar het is de investering meer dan waard!
Inderdaad, het (kwaad) zit in ons DNA, zoals Zinderen zegt. Dat klinkt minder naar dan ‘erfzonde’, maar het is eigenlijk hetzelfde.
De christelijke leer geeft ook een antwoord op de vraag, waar dat kwaad vandaan komt. Ik denk niet, dat dat mensen passief of moedeloos hoeft te maken. Want naast ‘ellende’ (3 zondagen van de Catechismus) is er ook verlossing (27 zondagen) en dankbaarheid ofwel ‘goede werken’. (21 zondagen). Dus ik denk niet, dat het goede dat mensen doen onderbelicht wordt.
Paulus zegt weliswaar in Romeinen 3, dat alle mensen zondig zijn, maar hij wil daarmee benadrukken, dat de Joden, die meenden beter te zijn dan anderen, het dus ook zijn. Ook nu worden gelovigen gewaarschuwd dat ze niet moeten denken, dat ze van zichzelf beter dan anderen zijn.
Juist het besef, dat de zonde ingebakken zit in ons denken, spreken en handelen (of niet-handelen) behoedt mij ervoor, dat ik gemakkelijk oordeel over andere mensen. Al moet ik eerlijk toegeven dat ook dat oordelen bij mij er ingebakken zit.
Dat het kwaad in ons DNA zit zie je vaak al in de wieg en zeker later, als kinderen groter worden. Er bestaat tegenwoordig de neiging om kinderen als prinsen en prinsessen te behandelen en dat lijkt mij niet goed. Er zit inderdaad ook heel veel goeds in elk mens. Maar dat stimuleer je niet door kinderen (alleen) maar complimenten te geven en nooit eens te corrigeren of aan te spreken op egoïstisch gedrag.
Hartelijke groet,
Henk
Maar Henk, als je naast het ‘kwade’ in de mens alleen maar ‘het goede’ van God zet, dan blijft voor de mens toch alleen ‘het kwade’ over? Het onderwerp ‘genade’ komt op Gods conto en het onderwerp ‘dankbaarheid’ (goede werken) legt ook al geen gewicht in de schaal, aangezien er in dezelfde catechismus wordt geleerd dat ‘al onze goede werken met zonde bevlekt zijn’…
Lieve Inge. “Gewone” mensen, zoals wij allemaal, hebben gauw de neiging om in wij en zij te denken. Dat wordt ons bijna met de paplepel bijgebracht. Neem b.v. de Friezen en de Groningers, hoe zij ooit over elkaar dachten. Ook rondom geloven en kerken heerst volop de gedachte van “wij” en “zij”. Ik heb respect voor jouw daarin verzoenend en verbindend willen zijn. Wij moeten ons niet teveel afhankelijk maken van sympathie en antipathie, maar ons richten op empathie. Maar ook dat heeft zijn begrenzingen. Mensen, zoals zij, die zich vóór de tweede Wereldoorlog lieten verleiden tot het uitmoorden van Joden, zigeuners, homo’s, psychiatrische patiënten, communisten en socialisten en zich door misdadige leiding zelfs lieten brengen tot moord door kinderen van 14- 15 jaar uitgevoerd. Zulk onrecht dient nóóit meer voor te komen en daar passen twee antwoorden op: 1- bewustwording en 2- opstand! En geen vrome praatjes over: “Mijn rijk is niet van deze wereld” en “Onderwerp je aan wie tijdelijk je bezetter is”. Dat doen we al 2000 jaar. “Gewone” mensen kunnen glimlachen, omdat er zóveel verschillende kerken zijn, of om de Friezen en de Groningers, maar HOE worden deze “gewone” mensen, wij dus, geleid?! Van de leiding hangt het af of er verbindend of verdeel en heers wordt toegepast! Leefse!