- Mijn wil doet er WEL toe.
- Mijn grenzen zijn belangrijk en dien ik zelf te bepalen en aan te geven.
Met het aannemen van deze -voor mij- nieuwe regels, was ‘Operatie Herprogrammering’ van start gegaan.
Niet ontwikkeld
Dit bleek erg veel energie te kosten en in verschillende fases te verlopen. Er waren weken, maanden en in het begin ook jaren, dat er veel heftige emoties loskwamen en mijn herprogrammering qua energie-investering op een gedeelde eerste plaats kwam met mijn moederrol. Heftige jaren, waarin ik voor de maatschappij ‘ongeschikt’ was en regelmatig steun van een psycholoog nodig had.
In mijn geval waren mijn slecht ontwikkelde grenzen een rechtstreeks gevolg van een niet-ontwikkelde eigen wil. Dit had te maken met het religieuze gedachtegoed dat mij was bijgebracht en waarin geleerd werd dat het enkel draaide om wat De Ander wil.
Ik ken heel veel mensen die religieus werden opgevoed en deze religie later de rug hebben toegekeerd. Ik ken ook heel veel mensen die nog altijd religieus zijn. Velen van hen hebben een goed ontwikkeld besef van eigenwaarde en hanteren gezonde grenzen. Een religieuze opvoeding hoeft dus niet per definitie te leiden tot de problemen waar ik mee te maken kreeg.
Wel vermoed ik dat hoe meer belang er binnen de religie gehecht wordt aan (blinde!) volgzaamheid, onderdanigheid en gehoorzaamheid, hoe groter de kans is op de problemen zoals ik die heb ervaren.
Niet geaccepteerd
Ik heb de afgelopen maanden regelmatig gesprekken gehad met ex-christenen die allemaal aanlopen tegen een zelfde probleem.
Ze hebben inmiddels hun grenzen leren aangeven, maar ervaren dat deze grenzen binnen hun oude kring niet geaccepteerd worden.
Aangezien tot deze oude kring ook dikwijls de ouders en andere familieleden behoren, is deze kwestie niet eenvoudig op te lossen door ‘gewoon’ het contact te verbreken.
Hieronder enkele voorbeelden van grensconflicten waar bovengenoemde ex-christenen tegenaan lopen:
Ouders die, ondanks de volwassenheid van hun kinderen, nog steeds menen dat zij boven de kinderen gesteld zijn en hen zodoende de les lezen. Er wordt bijvoorbeeld van de ‘kinderen’ verwacht dat zij op zondag niet met de auto op visite komen of dat zij bepaalde kleding (niet) dragen. Er wordt afkeuring uitgesproken over de zondagsbesteding van de ‘kinderen’ en er wordt (óók in het huis van deze al jaren volwassen kinderen) hardop gebeden en uit de bijbel gelezen, zelfs al hebben deze ‘kinderen’ aangegeven dit niet meer te willen horen.
“Ze neemt me nooit serieus. Toen ik aangegeven had dat ik te depressief was voor het wekelijkse bezoekje van Ma, stond ze toch doodleuk op de stoep. “Ja joh, daar knap je van op en ik ben toch je moeder! Gezellig hoor!” Ik voelde me te kwetsbaar en te depressief om de strijd aan te gaan en liet haar binnen, waarna ik vervolgens bijna drie uur lang haar problemen heb moeten aanhoren.”
Of ouders die hun kinderen op allerlei manieren ‘het evangelie’ blijven opdringen. Er worden boekjes gekocht en uitgedeeld, mails en brieven verstuurd en ook in gesprekken keren steevast uitdrukkingen als “de HERE wacht op je” terug, ondanks dat herhaaldelijk werd aangegeven dat dit niet op prijs wordt gesteld.
“Dat geloof je toch niet!? Ik heb een bijbel opgestuurd gekregen! Alsof ik die niet al lang gelezen heb!? Ik heb er niet voor niets afstand van gedaan! Een briefje erbij met “We weten dat je vindt dat dit niet meer bij je past, maar hierin lezen zou je zo goed doen!” Dat gaat toch veel te ver? Ik stuur hen toch ook geen bon voor een prostituee? Briefje erbij: “Ik weet dat jullie vinden dat dit niet bij jullie past, maar het zou jullie zo goed doen!” Ik heb de bijbel weer ingepakt en teruggestuurd. Met grote letters ‘Ongewenste reclame, retour afzender’ op het adreslabel geschreven. Nooit meer iets van gehoord.”
Wat is de ‘juiste’ reactie op dergelijk gedrag? Hoe bewaak je je duidelijk aangegeven grenzen, wanneer mensen deze niet respecteren? Het gaat dan om mensen waarvan je redelijkerwijs ook niet kunt verwachten dat deze je grenzen zullen accepteren. Mensen zonder grenzenbesef en daarmee dus als het ware mensen met een ‘sociale beperking’.
Niet opgelost
Wat bijvoorbeeld te doen, wanneer je de zoveelste kerst- of verjaardagskaart krijgt met daarop de woorden ‘Gods zegen’, terwijl je duidelijk hebt aangegeven dat je dit niet meer wilt? (“Je hebt ons maar te nemen zoals we zijn!”)
- Aannemen en zwijgend je emoties wegslikken?
- Aannemen en (meteen of achteraf) laten weten dat je dit ECHT niet meer wilt en nog maar eens duidelijk zeggen dat het je kwetst dat ze geen rekening met je gevoelens houden?
- Teruggegeven met de woorden: “Ik heb toch gezegd dat ik dit niet meer wil!”?
- Voor hun ogen de kaart verscheuren?
- Op hun verjaardag een kaart geven met daarop ‘godverdomme, alwéér jarig!?’? (Je hebt me maar te nemen zoals ik ben!)
- Het contact verbreken? “Jullie zijn pas weer welkom als jullie mij serieus nemen!” (“Zomaar het contact verbroken! En alles wat we deden was Gods zegen toewensen! Snap jij dat nou!? Het gaat niet goed met ons kind sinds het een opstandige weg bewandelt!”)
Ik weet het niet. Het zijn vragen die mij zowel gesteld worden als ook persoonlijk bezighouden. Juist omdat ik aan de ene kant mezelf, met mijn wens om gezonde grenzen te stellen èn te bewaken, alle ruimte wil geven die nodig is, en aan de andere kant mijn medemensen, van wie voor mij duidelijk is dat zij wat betreft grenzenbesef niet volledig ‘wilsbekwaam’ en ‘toerekeningsvatbaar’ zijn, serieus wil nemen.
Hoe zouden jullie dit doen? Hoe hebben jullie dit aangepakt en hoe pakte dit uit? Was je tevreden met het resultaat? Wie heeft er psychologisch en relationeel zinnige tips betreffende dit onderwerp?
Ik zou hier graag met jullie over in gesprek gaan, om voor iedereen die met dezelfde vragen rondloopt, hieronder jullie tips en adviezen te verzamelen in de reacties.
Dank jullie wel voor het meedenken en reageren!
