Zie voor deel 1: >KLIK<
Deel 2 van het onderzoek bevat de uitslagen van de 3 meerkeuze – en de 6 open vragen aan het einde van de enquête.
Dit zijn de betreffende vragen:
- Is er iets dat je wilt nuanceren en/of kwijt wilt naar aanleiding van de 37 stellingen van deze enquête? (open vraag)
- Wil je laten weten van welke geloofsgemeenschap je lid bent of welke je hebt verlaten? (meerkeuzevraag)
- Voor kerkverlaters: hoe lang is het geleden dat je de geloofsgemeenschap verliet? (meerkeuzevraag)
- Voor kerkgangers: hoe lang ben je al lid van de geloofsgemeenschap waar je momenteel bij hoort? (meerkeuzevraag)
- Voor kerkgangers en kerkverlaters: wat deed/doet jou pijn rondom kerkverlating? Welke opmerkingen ervaar je als ongewenst en/of oneerlijk? (open vraag)
- Voor kerkgangers en kerkverlaters: wat deed/doet jou goed rondom kerkverlating? Welke opmerkingen en initiatieven ervoer/ervaar je als helpend en/of helend? (open vraag)
- Voor kerkgangers en kerkverlaters: wat had je graag willen horen of weten toen je te maken kreeg met kerkverlating? (open vraag)
- Voor kerkgangers en kerkverlaters: wat heb je geleerd of probeer je te leren sinds je met het proces van kerkverlating te maken kreeg? (open vraag)
- Is er nog iets dat je kwijt wilt? (open vraag)
De antwoorden van vraag 1t/m vraag 5 (deel 2a) staan hieronder.
De antwoorden op vraag 6 t/m vraag 9 staan hier: Deel 2b (link staat ook onderaan deze pagina)
Aan de enquête deden 702 mensen mee, waarvan 434 kerkverlaters (61,82%) en 268 kerkgangers (38,18%). Dit zijn de resultaten van deel 2a.
1. Is er iets dat je wilt nuanceren en/of kwijt wilt naar aanleiding van de 37 stellingen van deze enquête?
Antwoorden: 267x, onbeantwoord: 435x
Antwoorden die herleidbaar zijn naar een persoon zijn weggelaten of geanonimiseerd. Reacties die vaker voorkomen, zijn ook (deels) weggelaten. Reacties met enkel ‘nee’ zijn weggelaten.
Dit zijn de reacties, in willekeurige volgorde:
- Ik voel me het meest ‘nog-net-geen-kerkverlater’. Maar daar gaan geen vragen over, alleen over hoe ik denk over kerkverlaters. Misschien is het verhaal van kerkgangers die blijven en waar zij tegenaan lopen ook interessant, ipv alleen hun gevoelens óver kerkverlaters? Daarnaast had ik het gevoel met kerkganger ook ‘gelovige’ te zijn in de vragen. Dat weet ik eigenlijk niet precies. Maar dat is niet erg. De vraag: ben je bang om ongelovig te worden heb ik met nee ingevuld. Omdat dat misschien wel gaat gebeuren, maar dat vind ik niet eng. Maar misschien blijf ik dat wat ik geloof ook wel verwoorden in de taal van het christendom. Wie weet.
- Sinds een paar jaar bezoek ik geen kerkdiensten meer door gezondheidsproblemen. Mijn geloof is individueler geworden en ik voel meer vrijheid om mijn eigen geloof vorm te geven i.p.v. het volgen van dogma’s
- Het heeft me minimaal 10 jaar gekost om me niet meer schuldig te voelen dat ik de kerk heb verlaten. Ik heb al die jaren getwijfeld of ik gek was geworden. Het was een lange moeilijke en eenzame weg. Ik ben gesteund door niet-kerkelijken die er soms maar weinig echt van konden begrijpen.
- Ik verwachtte niet perse iets van mijn gemeente toen ik wegging, maar het was wel teleurstellend dat er ook niks kwam.
- Mis een beetje de reden waarom. Niet gehoord rond problemen als seksueel geweld ook binnen kerk, ben totaal psychisch kapot gemaakt en aan de kant gesmeten.
- Het is vooral het volstrekte genegeerd worden door bekenden en familie.
- Er zijn gelovigen die niet lid zijn van een kerk en er zijn kerkleden die niet geloven. M.a.w. of iemand de geloofsgemeenschap verlaat zal me tot op zekere hoogte worst wezen, als iemand het geloof vaarwel zegt raakt me meer.
- Dat mensen zich niet kunnen/willen inleven in mijn beleving, ervaar ik als zeer frustrerend. Het maakt dat ik me eenzaam voel.
- Ik ben gelovig, ik geloof dat God er is, dat Hij de Schepper van alles is en dat Hij Zich om Zijn schepselen bekommert. Van de kerk, gemeente of welke groep dan ook, moet ik niets meer hebben. Het heeft me jaren gekost om er achter te komen en te erkennen dat mensen niet Gods mond of Gods hand zijn. Ook hun interpretatie van de bijbel is niet de waarheid om mij te dwingen te geloven wat zij geloven. Ik mag mezelf ontwikkelen, emanciperen en een positief zelfbeeld ontwikkelen, ik mag zijn zoals God mij bedoeld heeft. God is niet de privé-god van de oudsten uit de gemeente en het is goed geweest om weg te gaan uit de verschillende groepen die ik bezocht heb. Dat ging vaak met veel pijn en verdriet en betekent niet dat ik God verlaten heb.
- Ik ervaar God steeds meer buiten de geloofsgemeenschap en minder er binnen. Dit is een voortschrijdend proces. Het is emancipatie. We kunnen zelf God vereren zonder geloofsgemeenschap. Maar dan mis ik weer wel juist die geloofsgemeenschap. Ingewikkeld dus.
- De dierbaren uit de stellingen zijn vaak niet homogeen. De contacten en behoeften verschillen derhalve meer dan met de stellingen kan worden aangegeven.
- Vraag 15 begreep ik niet.
- Waar ik heb ingevuld “totaal niet herkenbaar” (bijv angst voor hel/laatste oordeel), was dit ooit wél herkenbaar. Het is namelijk nu 13 jaar geleden dat ik de gvk verliet. Ik heb me enorm eenzaam, depressief, ontheemd, ontredderd, onbegrepen gevoeld. Onbegrepen van zowel binnen als buiten de geloofsgemeenschap. Het heeft 10 jaar geduurd voordat ik mezelf weer zeker genoeg voelde in mijn familie. Ik worstel ermee dat ik de enige ben in mijn familie of omgeving die eruit is gestapt. Dat vind ik soms erg moeilijk om te begrijpen. Soms geeft het me wel stress als ik afspreek met gelovige vriendinnen of familie.
- Een aantal vragen zijn niet zo goed te beantwoorden met sterren, omdat niet alles uiteindelijk zwart/wit is.
- Ik probeer te begrijpen wanneer iemand een keuze maakt om niet meer te komen. Ik voel mij niet gekwetst.
- Ik ben nooit angstig geweest en het is bij mij een geleidelijk proces geweest, waarbij ik heel veel teleurstellingen heb gehad in mijn tijd bij de pinksterkerk. Maar wat voornamelijk blijft is het gemis van een gemeenschap die je regelmatig ziet, niet per se om God mee te vieren, maar als sociaal contact.
- Ik vind het helend dat in de stellingen de pijn al genoemd wordt. Dat datgene wat ik voel zelfs in een enquête terugkomt, helpt me mezelf serieuzer te nemen. (Ja, ik kom van ver.)
- Goed initiatief!
- In veel vragen zit een bepaalde geloofsopvatting verpakt die niet de mijne is. Ik vind het totaal niet problematisch als iemand die mij lief is de of ‘mijn’ kerk verlaat. Ik hoef dan niet getroost of gesteund te worden. De grenzen van de kerk zijn fluïde.
- In de tijd dat mensen de kerk verlieten waar ik heen ging was ik nooit echt goed in bandenscheppen/relaties normaal onderhouden. Derhalve was ik vooral een reden voor kerkverlaters om te gaan, zoals ik er nu naar kijk.
- De angst (voor straf van God, hel, ongeluk etc) was aan het begin zeker aanwezig, maar juist door de liefdeloze reacties en uitsluiting van de mensen uit de geloofsgemeenschap, werd die ook ontkracht – als je begrijpt wat ik bedoel. Want: hoe kan dit goed zijn, als het tegelijkertijd zo koud en hard is? Die enorme pijn van het in de steek gelaten worden was tegelijkertijd de sleutel tot bevrijding. Tot dingen in het juiste perspectief kunnen zien.
- Ik ben al 30 jaar kerkverlater. De eerste jaren vond ik lastig. Nu niet meer.
- Kerkverlating was voor mij een combinatie van verdrietig/heimwee achtig gevoel en ene gevoel van vrijheid, ademruimte en opluchting.
- De grootste impact voor mezelf is dat je hele sociale netwerk wegvalt. Als zzp had ik al geen collega’s, tijdens mijn studie en mijn jeugd ben ik alleen met gelovigen opgetrokken (vanwege de leer hierover). Ondanks dat mijn man het geloof ook verliet, heeft de leer over man/vrouw een negatieve impact. Voor mezelf omdat ik heel erg ben beperkt als persoon maar ook in mijn carrière (—tekst verwijderd om herkenning te voorkomen—). Vanuit de leer en overtuiging binnen onze kerk voelde ik me zo onder druk gezet dat ik mijn carrière toen heb laten varen. Uiteraard heb ik daar nu erg spijt van, want ik was goed. Maar ook het onthouden van seks voor het huwelijk en überhaupt geen mannelijke vrienden sinds het huwelijk, heeft veel pijn en problemen veroorzaakt. Nu pas kan ik leren mijn seksuele gevoelens toe te laten, van seks te genieten en moet ik opnieuw leren hoe je mannelijke vriendschappen hebt. Het eerste wat nu nog in me opkomt als een vreemde man me benaderd/wil helpen, is dat die alleen seks wil.
- De dierbare is een kind met een andere geaardheid ( homo) het zwijgen heeft mij het meest pijn gedaan, al begrijp ik dat het voor de gemeenteleden ook lastig was, graag had ik toch gehad dat er naar mijn beleving gevraagd zou worden, voor LHBTERS is er heel vaak geen plaats. (—tekst verwijderd om herkenning te voorkomen—)
- Hoe ongelofelijk alleen je je voelt als je als 22-jarige het geloof verlaat. Ik raakte in één klap zowel mijn gezin als opa en oma, tantes, ooms, neefjes, nichtjes en vriendinnen kwijt.
- De verwerking van een opvoeding in een sektarisch geloof duurt jaren en heeft heel veel impact.
- Ik ben niet zelf uit de groep gegaan, ik ben er uit gezet zonder legitieme onderbouwde redenen. Dat maakte de vragenlijst soms wat lastig in te vullen. Nu ben ik blij dat ik uit de groep gezet ben want ik voel meer vrijheid om mezelf te zijn dan toen ik er onderdeel van was. Het was wel erg pittig om zo uit een vriendengroep gezet te worden en geghost te worden.
- Vooringenomen en ongenuanceerde vragen. Bepaald geen objectief onderzoek. En je gaat ook zeker geen valide steekproef krijgen. Waarschijnlijk meer respons van mensen met een uitgesproken mening over kerkverlating. Dit is geen onderzoek, dit is een enquête met vragen naar de bekende weg.
- Knap gedaan om zo beknopt gevoelige groepen in één onderwerp samen te brengen.
- ik vind het geloof binnen de gemeenschap arm, dat wordt niet begrepen.
- Ik vond het confronterend, maar ook erg fijn om de enquête in te vullen. Dank je wel!
- Misschien ook een idee om aandacht te besteden aan mensen die hun huidige gemeente verlaten voor een andere kerkgemeenschap..
- Soms blijven mensen die zo gekwetst zijn dan je hoopt dat ze weg gaan om ergens anders te herstellen van hun vertrouwen in mensen.
- Ik ben kerkverlater maar heb het nog niet zo duidelijk uitgesproken. Mn ouders willen het niet zien. Mijn kerkverlaten kwam door zowiezo niet gezien worden en achterdocht omdat ik … (—tekst verwijderd om herkenning te voorkomen—) (beroep) ben. Dus ik was eng. Alsof ik zomaar iets zou doen. Niet integer zou zijn etc. Bizar! Dat voelde vooral als verraad. Na alle dingen die er in mn leven al gebeurd waren was t toen gewoon klaar. De enige hobbel die ik nog moet nemen is uitschrijven.
- Ben geen protestant meer, ben lid van (—tekst verwijderd om herkenning te voorkomen–) kerk, vragen waren niet allemaal van toepassing. Heb iig bewust afstand genomen van protestantse erfgoed.
- Wij lopen al jaren met het idee om de kerk te verlaten, maar ik ben heel bang voor reacties en veroordelingen, juist omdat ik of wij vaak anders denken dan de gemiddelde kerkganger binnen de GKV. IK heb eigenlijk genoeg van hokjes vakjes cultuur, heel bang voor.
- Alles herkenbaar (—tekst verwijderd om herkenning te voorkomen–)
- Vrijheid kun je ook voelen binnen een strenge geloofsgemeenschap en is subjectief.
- De amputatie was nogal … eh … heftig. Volgende vraag: ik heb er meerdere verlaten (recidivist 😀 )
- Ik ben soms een kerkganger van een meer vrijzinnige kerk, waarin ik juist veel vrijheid ervaar. Ik maak dus geen deel uit van een behoudende kerk, dus de vragen lijken niet echt op mij van toepassing. Ik word niet geconfronteerd met mensen die de kerk verlaten en dat dit iets met mij doet in de intensiteit die geschetst wordt in de vragen. Dus misschien zijn mijn antwoorden niet echt bruikbaar, als de doelstelling meer is om de verhouding zichtbaar te maken tussen kerkverlaters en kerkgangers van de meer behoudende kerken.
- Ik ervoer discriminatie vanuit geloofsgemeenschap.
- Wat onvolledig, er zijn nog meerdere vragen te bedenken.
- Ik voelde me zo ongelooflijk bevrijd toen ik niet meer geloofde, maar ik moest er wel voor op kamers gaan om ongelovig te durven zijn.
- Ik kon tot het verlaten niet zijn wie ik wilde zijn. (Hippietijd)
- Er zijn geen vragen wat de gevolgen zijn van gelovig opgevoed zijn op je functioneren in de maatschappij.
- de vragen zijn te sturend.
- Ik vind dat je geweldig werk doet en ik heb er heel veel aan (gehad).
- Voor mij persoonlijk is het verlaten van een kerkgemeenschap en proces geweest, waarbij je aan het eind van het proces de deur definitief achter je dicht trekt. Althans dat dacht ik. Wat ik zelf nooit had verwacht is dat ben teruggekeerd met een missie. Het moet anders en dan vooral de boodschap die verkondigd wordt.
- Ik geloof niet in (een) God of buiten natuurlijke kracht/macht. Ik geloof niet dat deel uitmaken van een geloofsgemeenschap dé weg naar geluk is. Het kan wel helpen, als het je aanspreekt en inspireert. Maar de groep verlaten veroordeel ik op geen enkele manier, al is het wel jammer omdat je elkaar dan minder vaak ziet.
- De pijn die het doet als je op je “ nieuwe pad” niet meer gerespecteerd en serieus genomen wordt.
- Het is niet voor iedereen traumatisch.
- Voor de definitieve keuze is er heel hard aan mij getrokken. Echt gemanipuleerd met verschillende acties. Bij het verlaten van de geloofsgemeenschap werd al het contact verbroken met mij. Ik stond alleen.
- Heb een zeer eenzaam gevoel. Jouw gedicht zeemens komt echt het dichtst bij hoe ik me voel. Ik laat dat best vaak aan mensen lezen om een beeld te schetsen van hoe ik me voel. Nog steeds. 40 jaar na kerkverlating. Iedereen liet mij van de ene dag op de andere vallen als een baksteen. Nooit seconde spijt gehad maar ook nog steeds niet in staat me in groepen te handhaven. Dankjewel voor jouw tomeloze inzet Inge
- Ik ben kerkverlater geweest en ben al jaren weer kerkganger. Ik ken de pijn.
- Kerkverlating is een gevolg geweest van een traumatische ervaring binnen de geloofsgemeenschap.
- Ik vond de vragen over god/geloven wat vreemd. Mss eens splitsen in ex-gelovige kerkverlater en gelovige kerkverlater? En enquete vragen nooit oneven doen. Veel mensen gaan in het midden invullen.
- Ik heb me nog niet onttrokken aan de GKV, maar kom er al jaren niet meer. Niet goed opgevangen na mijn scheiding. Niemand die zich er druk om maakt. Met God heb ik nog steeds een lijntje, dat zal nooit verdwijnen, maar ik voel me niet omarmd door de gemeente waar ik lid van ben. Als je dan steeds verdrietig thuis komt, wil je dat verdriet niet meer zoeken en blijf je thuis. Ik probeer nog steeds mee te leven met een ander. Na mijn scheiding, iets wat ik heel erg vond, duurde het bijna anderhalf jaar voordat er een ouderling langs kwam. Niet eens mijn eigen wijkouderling. Onze predikant dacht dat ons huwelijk nog wel te redden was, maar na 2 jaar ontrouw van mijn toen huidige man, was het klaar voor mij en koos ik, eindelijk, voor mijzelf. Mijn geloof is niet weg, maar de kerkgang wel. Heb ervaren dat ik mijn geloof nu op een andere manier beleef. Dus door teleurstelling kom ik niet meer in de kerk. Mis écht pastorale en deskundige hulp binnen de kerk en omzien naar elkaar.
- Het is een enorme innerlijke strijd geweest om afstand te nemen in mijn geval (—tekst verwijderd om herkenning te voorkomen–). Het was voor mij goed, maar voelde me een verrader. Nu pas kom ik er achter dat ik niet gek was/ben, maar dat ik vast zat in een sektarisch systeem.
- Het is denk ik logisch dat gelovigen vooral geshockeerd reageren. Het siert de gelovigen dat zij nog een poging doen om het te willen begrijpen of je willen behoeden voor de gemaakte keuze. Is dit helpend? Nee. De reacties: of het psychisch wel goed met mij gaat zijn frustrerend (gelukkig besef ik dat deze “foute” reacties liefdevol bedoeld zijn en heb ik geleerd dat verandering voor onrust of angst zorgt bij de mens. Maar zelfs veel Ongelovigen reageren geshockeerd!! Gaan tegenover mij het geloof verdedigen?? Dat het ook goed is….mooi is….bla bla. Maar er zijn ook altijd mensen die wel de juiste toon weten te vinden. Een periode niet meer naar de kerk mogen (door Corona) is deels mijn Redding geweest om afstand te nemen zonder dat het direct opviel, stel dat ik tijdens mijn zoektocht steeds naar de kerk had “gemoeten”…had het proces veel langer geduurd of de verdeeldheid binnen in mijzelf. Uiteindelijk is dit een proces waar jezelf doorheen moet gaan. Zelf loslaten, Dankbaar.
- Het doet zeer als mensen of kinderen afhaken.
- Hoe je hier in staat hangt denk ik heel erg af van de wijze waarop mensen tot de keuze komen tot de kerk toe te treden. Gebeurt dit volkomen vrijwillig zonder overredingskracht en pressie vanuit de gemeenschap, zal het veel minder kwetsend voelen. Ook de mate waarin dit de gemeenschap bepaald wordt of en indien ja, hoe je op een bepaalde manier moet denken, bepaalt mede hoe je omgaat met iemands keuze. Er zijn ook geloofsovertuigingen waarbij je zelf onder woorden moet brengen hoe je in je geloof staat, waarbij niet eerder toegetreden (dmv belijdenis) dan het 18e jaar een in staat zijn je overtuiging in eigen woorden te omschrijven. Dopen wat mondig is…zo gezegd. Geen dreigingen over als je niet zo en zo leeft kom je in de hel, maar elkaar open helpen op de gezondste weg te gaan. Niet alleen geld vragen, maar juist met daden mensen tegemoet komen. Ik ben eerder bij een ander soort gemeente weggegaan, iemand die vooraan zat, mishandelde anderen…de schijnheil.
- Er zijn inmiddels meer dan 50 jaren verstreken en ik ben milder geworden en minder afhankelijk van de mening van anderen die het zogenaamd bij het rechte eind hebben.
- Geloven kies je niet, net zoals je ook niet kiest hoe je voelt. Oprechte liefde laat zich niet dwingen.
- Ik kom nu pas achter de impact van mijn religieuze opvoeding, terwijl ik al ruim 20 jaar weg ben.
- We missen herders in de kerken.
- De effecten van het opgroeien in een sektarisch geloof jaren nadat je het verlaten hebt mis ik hier. Ik ben op 18 jarige leeftijd uit (—tekst verwijderd om herkenning te voorkomen–) vertrokken en nu, ruim 40 jaar later, besef ik pas wat de impact van dat geloof is geweest op mijn ontwikkeling als persoon (negatief!)
- Geen wrok naar dierbaren, wel naar dominee en ouderling, die mij een trap na gaven.
- Ik heb mijn streng dogmatische geloof al ruim 10 jaar verlaten. Daarna een 2e kerk verlating bij een lichtere kerk. Op basis daarvan enquête ingevuld.
- Religie is een gif wat zich invreet in je systeem.
- Kerkverlater zijn is iets anders als niet meer geloven, in de enquete vond ik dat wel een beetje door elkaar heen lopen. Mijn geloof is dieper en sterker geworden sinds ik door omstandigheden niet meer naar de kerk kon/wilde.
- Het geloof, de samenkomsten zal ik niet missen. Inspiratie genoeg om me heen. De mensen zal ik wel missen.
- Ik zit in een geloofsgemeenschap die vroeger een sekte was. Antwoorden over een dierbare zijn over mijn gevoel toen mijn toenmalige partner in 2005 de kerk verliet. Tegenwoordig zou ik daar minder moeite mee hebben gehad.
- Ik kom uit het Apostolisch genootschap, dus er was geen sprake van een God in de hemel of van een hel of een laatste oordeel, dus die vragen kon ik niet echt beantwoorden.
- Totale onbegrip en veroordeling bij verlaten van de kerk. En dan ook nog voor me blijven bidden. Hun waarheid deel ik niet meer.
- Vond lastig geformuleerde vragen.
- Ik heb me door de geloofsgemeenschap veroordeeld gevoeld.
- diepe rouw en geen grond onder mijn voeten nadat ik kerk verlaten had na 33 jaar.
- Kinderen indoctrineren met geloof is m.i, misdadig en leidt tot enorm veel schade.
- veel vragen gaan over gesloten gemeenschappen. Bij een PKN kerk is dat veel minder.
- Hulp voor kerkverlaters is zwaar nodig.
- Mooi en relevant onderzoek!
- Kerk is hier voor mij de lokale kerk terwijl ik me meer deel voel van groter geheel, door kerkmuren heen.
- kerkverlaten was een juiste beslissing.
- Ik heb niet gedacht dat er hulp zou zijn vanuit de kerk. Want ze willen maar 1 ding en dat is erbij blijven. De manier hoe ze met kerkverlaters omgaan is pijnlijk en liefdeloos. Het geloof gaat voor familie en vrienden. Die ben je in 1x kwijt als je de kerk verlaat. Dan kom je in een soort niemandsland. Je weet niet wat te verwachten. Je spreekt een “andere taal”.
- Ken je ten diepste hoe iemand denkt over geloofsbeleving??
- Het maakt voor mij verschil welke relatie ik heb met degene die de geloofsgemeenschap verlaat/ niet meer gelooft. Ik denk dat God overal is en niet gebonden is aan een kerk maar als mijn partner een heel ander godsbeeld of geloofsleven zou krijgen zou ik dat wel moeilijk vinden denk ik.
- Geen begrip voor de echte impact.
- Kerkverlating van niet dierbaren hebben op mij ook flinke impact.
- Ik voel me geen volwaardige kerkganger meer, omdat ik twijfel en vooral voor mijn vrouw/gezin lid blijf en mee ga naar de kerk. Maar omdat ik feitelijk de kerk niet heb verlaten, heb ik mezelf maar kerkganger genoemd. Dat verklaart wel waarom ik weinig emotie ervaar als het gaat over de kerkverlating van een dierbare.
- Ik mis een vraag over de totale afkeuring en negeren van de kerk naar de kerkverlater. De liefdeloze afwijzing.
- Het is erg lang geleden (2007) dat ik de kerk verliet. Toen in therapie voor veel angsten voor ‘de eindtijd’ en ‘het oordeel’. Het voelde alsof ik mijn eigen weg moest gaan vinden, het geloof zoals ik het geleerd had paste mij niet meer. Toch deed het pijn en verdriet om los te laten. Het zit echt ontzettend diep, ook al wil je dat niet. En het voelt of je je ouders teleurstelt en het zwarte schaap van de familie bent. Ik was allergisch voor kerk en geloof en wilde er niets meer mee te maken hebben. Het heeft jaren geduurd voor ik opnieuw toenadering kon zoeken en kon leren zien en ervaren dat het nu anders is en dat de mensen anders zijn. Mijn godsbeeld is veranderd en ik ben mijn angsten grotendeels kwijt. Ik heb vertrouwen in de toekomst en het gevoel dat ik het nu pas helder zie.
- Religie is de uitingsvorm van Geloof. Men kan heel goed geloven in het Goede doen en het verkeerde laten ook zonder religie. Wie zich bedreigd voelt in zijn of haar geloof door kerkordes, moet zich zo snel mogelijk losmaken.
- Niet veel kerkverlating meegemaakt. Wel enige in familie die gelooft.
- Vaak verlaten mensen hun kerk na een ingrijpende gebeurtenis ( overlijden van partner of een kind) of na een scheiding. Vaak had men op die momenten meer steun verwacht/ gewenst van de geloofsgemeenschap en werd men teleurgesteld.
- Het geloven in een god stond niet centraal in onze geloofsgemeenschap.
- Niet alle geloven of kerk richtingen gaan op dezelfde manier om met degenen die de gemeenschap hebben verlaten.
- vertrekken uit een kerk staat voor mij helemaal los van geloven, mijn geloof blijft, maar niet meer vanuit een kerk. enquete maakt de koppeling wel en vertekent de uitkomst.
- Soms kan kerkverlating ook een zoektocht zijn naar je eigen geloof. En ik geloof dat iedereen soms echt even zelf moet gaan ontdekken wat het geloof voor henzelf betekent.
- Bij enkele vragen maakte ik verschil tussen geloofsgemeenschap en geloof (in de Bijbel).
- Het volledig wegvallen van het gekende sociale netwerk zorgt voor emotionele stress die jaren later nog impact heeft. Niemand hebben om eens gewoon naartoe te gaan voor een babbel. Door de bagage en triggers die voortkomen uit het leven als lid van jg, maken het enorm moeilijk voor anderen om een band op te bouwen, vanwege ‘rare’ reacties en het ontbreken van social skills. De familie die ons uitsluit, hadden we geen hechte band mee, dus missen we niet echt. (—tekst verwijderd om herkenning te voorkomen–)
- vond de vraagstelling soms ingewikkeld!
- Vaak kan ik stellingen op meer manieren uitleggen en daardoor kan mijn antwoord meerdere betekenissen hebben. Dat vind ik in het algemeen het nadeel van meerkeuze vragen. Je wordt in een voorgeprojekteerd schema geduwd.
- Geloven is angst.
- verlaten geloof geeft veel eenzaamheid
- De stelling of geloven een keus is, was niet helemaal duidelijk voor mij. Ik heb hem beantwoord als “geloven zou een keuze moeten zijn”. In de praktijk is de druk te groot en is het geen echte keuze.
- weinig ruimte voor inhoudelijke dialoog, voor beweging in denken.
- Ik vulde dit in vanuit de situatie van 30 jaar geleden toen ik de kerk verliet. Inmiddels ben ik weer terug bij de kerk. Misschien is een enquete voor teugkomers ook relevant voor het onderzoek?
- Ik wist al vroeg( 12 jaar) dat geloof niets inhoudt.
- Je alleen voelen dat is vreselijk!
- Ik hoop en wens je toe dat je veel kerkmensen kunt helpen goed om te gaan met elkaar en m.n. kerkverlaters.
- Mijn familie en vrienden zijn nog niet op de hoogte van mijn keuze om niet meer naar de kerk te gaan. Ik ben erg bang voor hun reactie en teleurstelling. Mijn kerkverlating heeft te maken met wetenschappelijke bewijzen die de bijbel onwaarschijnlijk maken en met angst voor hel, duivel, eindtijd etc.
- De stellingen zijn zo gebaseerd op schuld en schuldig voelen. Ik mis de Liefde van God voor ons allemaal, kerkganger of niet.
- ik ervaar kerkverlating als een rouwproces. Het is dan een uitdaging om te blijven geloven in een Eeuwige.
- Verlaten is een eigen keuze.
- Momenteel is er geen enkele dierbare meer in leven die nog in de gemeenschap is. Dus het speelt niet voor mij. Ik heb mijn antwoorden op basis van het verleden gegeven.
- Mijn referentie is mijn eigen kerkverlating in de jaren 70 met mijn familie. Ik was het ermee eens maar voelde me toch ontheemd. Na 50 jaar de kerk teruggevonden, de vrijzinnige.
- De liefde van God is oneindig.
- Bij het apostolisch genootschap wordt er niet in een god geloofd.
- kerkverlating kan ook tijdelijk zijn, de vader blijft wachten.
- Weggegaan uit de (—tekst verwijderd om herkenning te voorkomen–) kerk wegens incest. Deze man is nu nog steeds dominee en dat is tegenstrijdig met vele vragen.
- Mijn dochter heeft zich laten ontdopen (katholiek gedoopt) en haar kindjes zijn ook niet gedoopt. Ik heb daar nooit problemen mee gehad. Iedereen volgt een eigen weg in zijn leven. Ik ben wel gelovig,(—tekst verwijderd om herkenning te voorkomen–) .
- Kerk is een religie gevangen in dogma’s. Dikwijls een belemmering om tot God te komen in plaats van een stimulans.
- Dwang om naar de kerk te moeten was afschuwelijk.
- Er was eigenlijk geen keuze voor mij. Ik moest de kerk verlaten ook al wilde ik niet omdat mijn levensstijl niet getolereerd werd.
- Of of vragen niet zo prettig: gehoorzaamheid of vrijheid. Beide belangrijke waarden.
- Als ex-ouderling werd het mij onmogelijk gemaakt nog langer lid te blijven. Ik ben homoseksueel (—tekst verwijderd om herkenning te voorkomen–).
- Mijn mening is, dat bij het samenstellen van de bijbel er veel censuur is gedaan. Daarnaast zijn er nooit updates in opgenomen, terwijl er veel is ontdekt, denk hierbij aan de Dodezeerollen.
- Dit zijn voor mij vrijwel onherkenbare vragen en problemen, lastig te duiden, onderscheid (instituut) kerk en christenen, veel christenen leven in een niet (officieel instituut) kerk, het roept ook wel de vraag op: wat hebben christenen te zoeken in het instituut kerk, mogelijk is wat ik schrijf ook verwarrend. Mogelijk eerst opschrijven waar we het eigenlijk over hebben … Mijn stelling, voor het debat is: christenen leven buiten de kerk en zeker buiten het christendom, daar horen ze niet bij. Even tot zover …
- Het voelde voor mij als een bevrijding , ik heb het geen dag gemist.
- Ik heb geen dierbare die de kerk verlaten heeft, dus was het wat moeilijk om de vragen te beantwoorden. Maar ik zou er geen enkele moeite mee hebben. Vrijheid blijheid. Maar ik zit dan ook bij een vrijzinnige geloofsgemeenschap en de meeste vrienden en familie van mij zijn sowieso geen kerkgangers of gelovigen.
- Sommige vragen zijn lastig omdat ik dood verklaard ben door hun.
- De vraag over rouw: dat was rouw om alle ellende die de kerk mij gebracht heeft.
- Als kerkganger zie ik de pijn die de kerkverlater doormaakt, het geloof blijft volgens mij.
- Kerkverlating is niet hetzelfde als geloofsverlating. Dat onderscheid moet heel duidelijk blijven! En dat is in deze enquête m.i. niet helemaal goed gelukt.
- Te veel van hetzelfde.
- Herkenbare vragen de impact van de kerkverlating van een dierbare is best groot. Het zet aan tot nadenken. En doet ook wat met jou.
- Wij zijn van kerk gewisseld wat mij pijn deed is dat na 40 jaar bijna niemand je echt mist of dat bijna niet uitgesproken wordt op enkele mensen na.
- Er zijn veel stellingen die zowel in de verleden tijd als de tegenwoordige tijd worden beschreven.
- Voor het bestaan van god is geen enkele wetenschappelijke basis. Daarmee is het begrip godsbeeld voor mij een non issue. Al snap ik het ‘concept’.
- Nuance niet maar het is iemands vrije keus wel niet te geloven voor de ander en voor mij, dus daar kun/mag je iemand nooit op veroordelen. Het is soms alleen jammer dat je iemand dan minder ziet.
- Het idee dat mijn geloof uiteindelijk stopt door veel vertrek maakt me triest, omdat het voor mij wel van waarde is.
- Ik had er ook geen behoefte aan om steun te ervaren vanuit de geloofsgemeenschap na mijn kerkverlating. Ik was boos en teleurgesteld en wilde er niks mee te maken hebben.
- Wanneer het gaat over omgang met dierbaren in de geloofsgemeenschap nadat ik verlaten ben – die relaties bestaan niet meer, ik ben een uitgesloten Jehova’s Getuigen dus mijn familie wil überhaupt geen contact meer met me. Ook is “verlaten” een relatieve term, ik ben uit de geloofsgemeenschap gezet wegens overtredingen tegen hun regels, toch nog een nuanceverschil.
- Alle antwoorden die ik heb gegeven zijn ‘bij benadering’ omdat ik ben opgegroeid in de sekte van Jehova’s Getuigen en daar 50 jaar in heb gezeten. Toen ik niet meer -kon- geloven ben ik verstoten en wordt genegeerd door vroegere geloofsgenoten en bijna alle familie. (Inclusief schoonouders) Deze sekte is niet ‘zomaar’ een geloof en/of kerk.
- De vragen zijn erg sturend. De keuzes in een aantal vragen niet reëel. De optie ‘ en- en’, ‘of ‘ of ‘allebei’ niet zijn er niet.
- Het besluit is genomen, het bewijs van uitschrijving is aangevraagd, maar ik zit nog op de grens van intern/ extern.
- Is jammer en verdrietig dat geloof zoveel oorlogen teweegbrengt “werken aan een liefdevolle samenleving is de opdracht voor elk mensenkind, daar geloof ik oprecht in.
- Een aantal stellingen heb ik opengelaten omdat ze mij vreemd overkomen en voor mij valse tegenstellingen vormen waartussen niet te kiezen is. Het viel mij op dat veel vragen vanuit het gevoel zijn gesteld. Niet iedereen leeft vanuit zijn/haar gevoel. Misschien goed daarmee te rekenen bij de verwerking.
- worsteling om uit het geloof te stappen.
- ik ervaar geen tegenstelling tussen vrijheid en gehoorzaamheid.
- Het is net wel of net niet in de enquête.
- Eigenlijk heb ik mijn geloof niet verlaten, maar andersom.
- Iedereen hoort er bij.
- Sommige vragen zijn lastig te antwoorden omdat ze niet gelden bij excommunicatie (uitsluiten).
- De meeste moeite heb ik gehad met het feit dat er werd geregeerd door angst te zaaien. Zowel in kerk, gezin als school.
- Baptistengemeente verlaten, nu kerkganger bij (—tekst verwijderd om herkenning te voorkomen–). Dus zowel verlater als kerkganger.
- Voor mijn vrienden en familie die nog in de geloofsgemeenschap zijn, ben ik dood. Dit is vreselijk omdat daarbij m’n beide ouders en mijn dochter zitten. Echt ongelofelijk dat zoiets nog mag in Nederland.
- Alleen zijn. Zorgen over mensen die bedrijven hebben die wij als (—tekst verwijderd om herkenning te voorkomen–)bedrijf helpen. Ik verloor omzet. Het proberen om vriendelijk te blijven.
- De gelovige wil dat ik hun respecteer maar andersom is dit niet het geval. Daar gaat het scheef groeien.
- Het lijkt te gaan over het verlaten van dogmatische geloofsgemeenschappen, maar er zijn zo veel verschillende soorten, het onderzoek lijkt mogelijk vergelijkbaar te maken (appels en peren).
- De uitleg vooraf om maar zo weinig mogelijk mensen niet te kwetsen, vond ik irritant.
- Er staat niets over het verschil tussen kinderen en anderen die de geloofsgemeenschap verlaten.
- De vraag hoe lang het geleden is dat je het geloof hebt verlaten.
- Na het overlijden van mijn echtgenoot ben ik me steeds eenzamer binnen de geloofsgemeenschap gaan voelen. Stond er alleen voor met minderjarige kinderen. Nadat ik een aantal keer niet welkom was bij een kerkgenoot ben ik er mee gestopt. Liever geen contacten dan contacten die me het gevoel geven er niet te mogen zijn. Ondanks dat er ook goede dingen zijn geweest. Mijn kerkverlating is dus een van frustratie. Ook mijn kinderen hebben de kerk verlaten door verwaarlozing. Het zijn steeds dezelfde clubjes die het onderling goed hebben. Er worden allemaal clubjes opgericht voor leeftijdsfasen, maar wel onder de 40.
- De vormen vind ik niet aansprekend en het doet mij pijn als andere gekwetst worden vanwege het feit dat ze anders zijn.
- Geloven is een smaak daar valt dus niet over te twisten.
- Twee vragen met “toen ik de geloofsgemeenschap verliet”. Ik verliet niks, ik werd eruit gegooid. Wellicht had er moeten staan verliet/moest verlaten?
- De vragen zijn goed… maar niet volledig neergezet vanuit wie de vragensteller is… dus een ‘als… ‘ vraag zou het perspectief beter benaderen.
- Ik miste in de vragen het volledig moeten breken met je familie. Dat is bij mij het geval. Daardoor kon ik sommige vragen niet goed invullen. Wel heel goed dat hier aandacht voor komt.
- Je kunt een geloofsgemeenschap verlaten, maar dat wil nog niet zeggen dat je van het bijbehorende denksysteem af bent.
- Een geloof is heel dominant en eist totale loyaliteit op, er is geen ruimte voor het individu.
- ik zie kerkverlating niet als een probleem, maar als een symptoom / gevolg van ontwikkelingen in de samenleving en in de manier waarop we met elkaar omgaan, en de manier waarop zingeving weinig plaats heeft in de samenleving, en de kerk niet meer de logische plek is om naartoe te gaan voor zingeving. Ik hoop dat er nieuwe gemeenschappen ontstaan, dat Gods liefde gevonden blijft worden en mensen elkaar vinden in Gods liefde.
- Ik merk voornamelijk dat ik veel moeite heb om een stukje zingeving te ontwikkelen. De zingeving vond ik altijd in het geloof. Nu dat weg is, moet ik opnieuw opzoek naar zingeving. Dat valt me zwaar, ik voel me en regelmatig depressief door.
- Is er nog een enquete gericht op blijven in plaats op verlaten? Of spiritualiteit in het algemeen? Of zijn deze antwoorden niet gewenst?
- Voor mii zijjn deze stellingen wel erg gefocust op de impact van kerkverlating op het individu en de gemeenschap. Ik had meer vragen verwacht als: heb je begrip voor degene die de kerk verlaat? Waarom zou deze persoon dat gedaan hebben? Maar… ik kom ook uit de vrijzinnige hoek.
- Ik heb mazzel gehad dat ik al vrienden/kennissen had van buiten de gemeente. Ik vond het nogal teleurstellend dat het na jaren niet lukte om daar vrienden te maken.
- Families in dezelfde kerk en de gevolgen na kerkverlating.
- De stellingen zijn nogal negatief ingestoken. Ik ervaar meer vrijheid, ruimte, en liefde ma het verlaten van de kerk. Leef dichter bij mezelf, in contact met mezelf en veel minder schuldig.
- Ik voel me erkend door deze enquête.
- Het is lang geleden dat ik de kerk van mijn ouders verliet. Gelukkig had ik lichte ouders in een zware kerk, ze hielden veel van me.
- Ik heb geloofsgemeenschap opgevat als geloof verlaten en zo heb ik de enquête ingevuld.
- Het is meer dan 15 jaar geleden dat ik de geloofsgemeenschap verliet. En het ging geleidelijk, duurde meerdere jaren. Pas recentelijk begin ik de effecten te merken, die ik lange tijd niet heb willen zien.
- Je verliest veel als je uit je gemeenschap stapt, erg jammer vind ik dat. Dat doet pijn, maar vooral een groot gemis aan liefde, steun en contact. Moeilijk te vinden ergens anders. Ik zou graag willen dat er groepen ontstaan om dit gemis op te vangen.
- Toen ik ‘uittrad’ hield ik dat jarenlang stil en verhuisde ook. Dat maakte het proces eenzamer maar makkelijker.
- Ook bij het verlaten van de geloofsgemeenschap kunnen kinderen toch hun geloof behouden en dat op hun eigen wijze invullen.
- Ja, vragen. Het is mij niet duidelijk wat u wil? Stellingen zijn zeer gericht vanuit kerkelijk denken. Niet vanuit het waarom? Voel , wat is dit. Zijn we aan het zoeken naar?
- Ik ben niet 100% KERKverlater, maar eigenlijk GELOOFSverlater.
- Vooral pijnlijk en verwarrend als verlaters boos en kwaadaardig over de kerkorganisatie spreken.
- Irritante tweedeling. Ik zou m tweemaal moeten invullen, als lid en als criticaster.
- Ik heb meerdere (kerk)gemeenschappen verlaten en/of ben eruit gezet. Dit maakt dat ik bij sommige vragen aan een andere situatie dacht dan bij andere. Daardoor geeft het niet een compleet beeld van één ‘kerkverlating’. Overigens was één van de groeperingen die ik verliet (waar ik uit gezet ben) niet zozeer een religieuze groepering, maar meer een (sektarische) spirituele groepering. Misschien past dat niet helemaal binnen de bedoeling van deze enquete, maar omdat het voor mij in dezelfde lijn ligt zat dat ook in mijn gedachten bij het beantwoorden van sommige van de vragen.
- Ik zie het kiezen van een geloofsgemeenschap als iets wat past bij je karakter en daar heb ik mijn antwoorden ook aangepast. Het ene karakter past nu eenmaal beter bij de ene gemeenschap dan bij het andere. Ik ken ook mensen die helemaal niet meer gaan vanwege psychische problematiek, dat kan ik me heel goed voorstellen. Mijn ouders hebben mij altijd opgevoed met het idee dat we in Christus geloven en niet in de kerk. Als iemand ervoor zou kiezen om helemaal ongelovig te worden zou ik het daar wel moeilijker vinden, maar een keus is een keus. Het blijft nog steeds een vriend van je en de liefde is ook daar belangrijk.
- De vraag waarin wordt gesteld dat je godsbeeld is veranderd zou een op zich zelf staande vraag moeten zijn. En niet in combinatie met het oprekken van liefde gesteld moeten worden. De vraag kan misschien nog stelliger: Geloof jij nog in het bestaan van enig god. Just a thought. Ook worden de ‘kerkblijvers’ nog erg ‘lief’ neergezet in deze enquête. Kerkblijvers / achterblijvers zijn tot de meest rare dingen in staat op het moment dat iemand de kerk verlaat, die heel veel pijn doen.
- Sommige stellingen waren iets te algemeen voor me
- Complimenten voor je website(s) en dit onderzoek! Ga zo door. Tip voor de enquete: voeg een knop ‘niet van toepassing’ toe (nu heb ik drie sterren gekozen voor vragen die niet van toepassing waren)
- Ik zag de daad van geloofsverlating van mijn zoon als een daad van geloof. Omdat hij nu zelf ergens voor koos, waar hij achter kon staan en daarmee m.i. Krachtiger werd! Had het gewaardeerd als hier ook aandacht voor was.
- Ik denk dat niet geloven of kerkverlaten een keuze is. Niet altijd makkelijk maar die vrijheid heb je als je denkt.
- Wel erg veel over hetzelfde onderwerp.
- Bij de laatste vragen werd er gevraagd of ik steun/medeleven ervoer vanuit de gemeenschap. Het punt is, ik wist al dat ik mijn twijfels niet kwijt kon, omdat dat als aanval van de duivel zou worden gezien. Dan zou ik moeten gaan bidden, of meer Bijbel moeten gaan lezen. Dat was nu juist wat ik níet wilde. Ik wilde weten wat er was búiten het christelijke hokje. M.a.w: ik heb drie jaar lang mijn mond gehouden en alles zelf uitgezocht. Ik heb nooit een ‘coming-out’ gehad. Ik weet niet eens hoe lang mijn familie al weet dat ik atheïst ben. Dat werd ze duidelijk door opmerkingen hier en daar, maar ik heb het ze nooit letterlijk gezegd in de tijd dat ik zoekende was. Ik kan dus niet zeggen dat er wel of geen steun was toen ik wegging. Ik heb het simpelweg voor mezelf gehouden.
- De kerk verlaten betekend niet dat je God loslaat!!
- Het maakt zoveel uit in wat voor kerk je zit. Ik ben een aantal jaren geleden overgestapt van een kerkverband naar een onafhankelijke kerk. Wat een verschil!
- Ik ben niet op 1 bepaald moment uit de kerk gestapt. Het ging geleidelijk. Ik weet echter wel dat ik me als kind al erg eenzaam voelde in de kerk omdat niemand zijn twijfel liet zien en ik als ‘enige’ twijfelde. Daar is het begonnen, denk ik.
- Ik ben wel kerkganger, voorganger zelfs, maar heb ook perioden van kerkverlating gehad. Het valt niet mee om kritisch te staan tegenover bepaalde aspecten van de kerk en de theologie zonder buitengesloten te worden. (—tekst verwijderd om herkenning te voorkomen–) Als mensen de kerk verlaten begrijp ik dat eigenlijk heel goed.
- Het proces van kerkverlating zat er al lang aan te komen. Doordat ik meer ben gaan voelen paste dit niet meer bij mij. Ik ervaarde vrijheid toen ik het besluit had genomen. Was al een tijd niet naar de kerk geweest.
- Geloven zit niet perse in een “ kerk” het is een manier van leven waar je door contact met anderen dieper kunt gaan geloven tegelijkertijd kun je iemand het geloof niet opleggen, het is ieder z’n eigen verantwoordelijkheid.
- Terugkijkend, jaren 80, werd er vanuit kerk en huis gezwegen over mijn vertrek.
- Mijn kerkverlating speelt zich af in verschillende episodes (va. 35 jr geleden tot heden) en op verschillende wijzen. Daar vond ik geen ruimte voor in deze enquête.
- Toen ik wegging werd ik ook genegeerd door mensen die me dierbaarder waren dan familie.
- Ik voel mijzelf ook steeds minder thuis binnen de standaard diensten.
- Bijbel, gebed en gemeente horen bij elkaar.
- Leven kan ook zonder geloof. Voor mij was Sartre en Nietzsche herkenbaar en helend. Ze gaven mij begrip en methoden om het leven te omarmen zoals het is.
- Geloven is de vogel die zingt, als de nacht nog donker is.
- Ik herken de angst voor het hiernamaals, voor onze kinderen die niet meer geloven, aan de andere kant kan ik me niet voorstellen dat zulke fijne liefdevolle mensen naar de hel zouden moeten. Ik wíl er ook niet meer in geloven, maar toch kom ik er niet helemaal los van 😢
- Ik vind dat je gewoon elkanders keuze moet respecteren en iemand verandert niet als hij of zij weg gaat bij een kerk……je mag een persoon niet aankijken om z’n geloof maar om wie hij is, geloven of niet geloven mag dat niet uitmaken….hoe christelijk ben je als je iemand niet meer aankijkt omdat hij of zij van kerk verandert, dat vind ik zo niet christelijk…ieder mens is goed zoals hij is, wel of niet christelijk! Respecteer elkaar en elkaars keuzes!!
- Er is een verschil tussen kerkverlating met behoud van geloof en kerkverlating zonder behoud van geloof. Ik heb deze enquête ingevuld met een geliefde voor ogen die kerk en geloof hebben verlaten.
- Ik mis mijn eigen teleurstelling: dat de gemeente mijn dierbare zo makkelijk losliet. Dat doet meer pijn dan zijn weloverwogen keuze. Maar daarna niets meer horen van medechristenen, was voor hem de ultieme druppel.
- Misschien kerkverlaters een viering laten invullen die hun aanspreekt.
- Ik voel me eigenlijk kerkverlater én kerkganger omdat ik een gemeenschap heb verlaten en me heb aangesloten bij een andere kerk met een andere cultuur. Dat is complex proces waarbij je te maken krijgt met rouw, teleurstelling, onbegrip twijfel, onzekerheid, verwachtingen, opluchting, uitdagingen blijdschap herkenning.
- Ik vind het vrij veel vragen of een ander: de kerkverlater ik ben meer bezig met mijn eigen leven/geloof een ander heb je maar in zeer beperkte mate invloed op.
- Ik heb gelukkig geen ervaring met dierbaren, die de kerk verlaten hebben!
- Sommige stellingen kon ik niet beantwoorden omdat ze uitgaan van een tegenstelling die niet aansluit bij wat ik zie.
- De kerk weet geen raad met een scheiding (huwelijk) Ook de ‘moderne’ evangelische kerk niet. Je wordt compleet aan je lot overgelaten.
- Mijn kerkverlating is inmiddels meer dan 4 jaar geleden. En dat maakt dat de scherpe kanten eraf zijn. Ik heb de enquete ingevuld zoals het er toen aan toe ging en ook deels hoe ik er nu tegenaan kijk.
- Professionele steun voor kerkverlaters is zo hard nodig!
- Je eigen geloof ontwikkelt zich en is behoorlijk veranderd in de loop van de tijd.
- Ik voel me enorm bevrijd.
- Ik ben opgevoed in een religie. De dierbare die ik voornamelijk voor ogen had zijn mijn ouders. Ik was een tiener en erg gevoelig/ kwetsbaar waardoor ik hier een grote impact van ervaart heb.
- Er is altijd een spanningsveld tussen eigen keuze en door God aangeraakt worden. Wat ik zelf best soms mis is dat we als kerkgangers niet meer blijdschap uiten over het hebben van die geloofsgemeenschap. Het feit dat iemand de kerk verlaat wil niet zeggen dat hij/zij niet meer gelooft, maar in elk geval geen aansluiting (meer) heeft gevonden binnen deze gemeenschap. In gesprek gaan hierover geeft misschien meer/eerlijker duidelijker beeld van de reden van vertrekken of blijven. Veelal liggen zaken veel genuanceerder dan je ooit in een enquête vragen kunt. Succes bij het verwerken van deze gegevens!
- Bedankt voor de enquête! Is een belangrijk maar in veel gevallen niet zichtbaar hoeveel impact een religieuze opvoeding heeft gehad mocht je op latere leeftijd ermee stoppen. Ook is de psychische hulp vaak nog onkundig met dit probleem. Impact die het heeft in alle opzichten van leven als kerkverlater is gigantisch en vaak niet te dragen. Ik ben opgevoed als Jehovah’s Getuigen en pas met 30 jaar de keuze gemaakt dat het niet eerlijk was om mijn dochter hierin mee te slepen. Loslaten, ‘wakker worden’, boos zijn, vrede vinden, opnieuw leren leven, vrienden en familie kwijtraken, angsten kwijtraken, weer vertrouwen krijgen.. heeft 10 jaar geduurd. Ik ben nu ruim 40 jaar oud. Ik ben al heel ver, wonden zijn al wat genezen maar de littekens blijven.
- Ik ben opgegroeid in het apostolisch genootschap en op mijn 18de eruit gestapt . Dit had ernstige gevolgen waar ik nu nog moeite mee heb. Ik werd totaal genegeerd in het gezin.
- Ik ben van de oud ger gem in Ned naar (—tekst verwijderd om herkenning te voorkomen–) gegaan en kreeg mee dat voor mij de weg naar zaligheid afgesloten is. Daar heb ik heel veel moeite, pijn en verdriet door gehad. Ook door ouders en familie die bij de gemeente bleef die ik niet terug wilde kwetsen. Terwijl ze mij diep raakte. Met enkel ingeleverde losse regels en wetten. Nu heb ik een bewogen hart en verdriet om de angst die ze dagelijks ervaren…
- Ik vind het jammer dat er veel veroordeling was binnen mijn voormalige kerk. En na vertrek weinig contact of aandacht.
- Laat iedereen in zijn waarde, of je naar de kerk wil of niet. Ik geloof in liefde naar de medemens welke keuze hij/zij maakt .
- Ik vind mensen in de kerk nog al bekrompen in hun gedachtegang.
- Niet iedereen kiest bewust om weg te gaan, ik werd weggestuurd. Er werd aan mij verteld “jij had had net zo goed dood kunnen zijn” “ik heb niets meer aan jou” Alles voor de kerk en de gemeente..
- Ik zeg nu tegen mezelf dat ik bevrijd ben van religie! Het is zo heerlijk om me nu echt helemaal vrij te voelen (lukt nog niet altijd, maar het idee is iig heerlijk)
- Werd buitengesloten door familie, naast de vreugde van mijn keuze, gaf dat mij veel verdriet.
2. Wil je laten weten van welke geloofsgemeenschap je lid bent of welke je hebt verlaten?
3. Voor kerkverlaters: hoe lang is het geleden dat je de geloofsgemeenschap verliet?
4. Voor kerkgangers: hoe lang ben je al lid van de geloofsgemeenschap waar je momenteel bij hoort?
5. Voor kerkgangers en kerkverlaters: wat deed/doet jou pijn rondom kerkverlating? Welke opmerkingen ervaar je als ongewenst en/of oneerlijk?
Antwoorden: 453x, onbeantwoord: 249x
Antwoorden die herleidbaar zijn naar een persoon zijn (deels) weggelaten of geanonimiseerd.
Dit zijn de reacties, in willekeurige volgorde:
De antwoorden op vraag 6 t/m vraag 9 staan hier: Deel 2b
