De manier waarop je de wereld ervaart, datgene wat je gelooft en datgene wat je voelt, kan erg met elkaar verweven zijn en ook zeer gevoelig liggen. Hoe intiemer de relatie is die je met elkaar hebt, hoe meer belang je misschien voelt om deze dingen van elkaar te weten en met elkaar te delen. Immers, door de mensen die het dichtst bij staan, zien de meeste mensen zich het liefst gekend zoals ze werkelijk zijn.
Verschil in behoeften en mogelijkheden
Niet iedereen heeft dezelfde behoefte tot verbinding. Niet iedereen kan zich in dezelfde mate inzetten voor een constructieve relatie. Sommige mensen zijn erg belast, bijvoorbeeld met onrecht uit hun verleden of door bepaalde persoonlijkheidskenmerken, wat maakt dat ze minder vrij zijn om zich te verbinden met mensen in het heden.
Verschil in manier van zorgen
Niet iedereen hecht in dezelfde mate belang aan ‘dingen onder woorden brengen.’ Er zijn nou eenmaal verschillende manieren van zorgen. Sommige mensen hebben bijvoorbeeld geleerd om voor zichzelf en anderen te zorgen door juist niet te praten over ‘moeilijke dingen’. Dat is hun manier van de relatie ‘goed’ houden. Zij kunnen verbijsterd zijn en een groot gevoel van onrecht ervaren wanneer iemand deze zorgcode breekt en toch begint te praten over ‘moeilijke dingen’. De zorgtaal van ‘zwijgen’ kan sterk botsen met de zorgtaal van ‘spreken’. Ook ‘spreken over moeilijke dingen’ kan een manier van zorgen zijn. Je kunt het gevoel hebben dat er iets broeit en dat er ‘iets uit de weg geruimd moet worden’, wat nodig is om de relatie gezond te houden.
Verschil in waarheidsbeleving
Nog een valkuil, die ik elders al beschreef, maar hier nogmaals wil benadrukken.
Omdat het nou eenmaal een feit is, dat sommige mensen menen dat er één juiste manier is om naar het leven en de wereld te kijken, en dat andere mensen menen dat iedereen de zienswijze kan kiezen die het beste bij hem/haar past.
Verwijten
Wanneer iets gevoelig ligt, kan dit snel zorgen voor een gevoel dat je aangevallen wordt. Degene die het nest verlaten heeft, kan zich kwetsbaar en min of meer ‘verweesd’ voelen en hierdoor extra gevoelig zijn. Degene die met verdriet toe moest zien hoe een geliefde ‘afvallig’ werd, kan zich eveneens gekwetst, onzeker en verraden voelen.
Het opzetten van een andere ‘bril’ kan verwarrend zijn, zowel voor degene die deze nieuwe ‘bril’ opzet, als ook voor degene die zijn/haar dierbare ‘bril’ aan de kant gelegd ziet worden door de ander.
Het is volkomen normaal dat wanneer je gelooft dat je eigen bril een beter zicht geeft dan een andere ‘bril’, je verdriet voelt omdat een geliefde niet door dezelfde ‘bril’ kijkt als jij.
Veel voorkomende uitingen van dit verdriet worden gedaan in de vorm van (verkapte) verwijten.
Bijvoorbeeld verwijten van hoogmoed, ongehoorzaamheid, eigenwijsheid en starheid.
Een (onbewust) centrale rol kan worden gespeeld door de volgende bijbeltekst:
“Vertrouw op de HERE met uw ganse hart en steun op uw eigen inzicht niet”
Spreuken 3:5
De ‘nestblijver’ kan verontwaardiging uiten omdat de ‘nestverlater’ een weg gaat die gebaseerd is op eigen inzichten.
De ‘nestverlater’ kan zich hierdoor vervolgens miskend voelen, omdat niet zelden een oprechte en als integer beleefde zoektocht naar ‘wat waar is’ en ‘wie God is’ de aanleiding was voor de ingrijpende keuze tot ‘nestverlating’.
De ‘nestblijver’ kan de indruk hebben dat de ander zichzelf boven God aan het stellen is, door vrijmoedig een eigen pad in te slaan. Dit kan gezien worden als hoogmoed. Terwijl de ‘nestverlater’ vaak de indruk heeft gekregen dat de ander te bekrompen denkt over wie God is en wat waarheid zou zijn en de behoefte voelt om, los van menselijke bepalingen, te gaan zoeken naar wie/wat God werkelijk is. Voor een ‘nestverlater’ kan het sterke geloof van de ander in de eigen visie/uitleg/’bril’ juist overkomen als hoogmoedig.
Het vergt zeer veel incasseringsvermogen om deze manier van naar elkaar kijken niet als een aanval op te vatten, maar als inherent aan het dragen van verschillende ‘brillen’.
Ik denk dat het geen enkele zin heeft om de ander ervan proberen te overtuigen dat je bijvoorbeeld niet hoogmoedig bent. Je hebt nou eenmaal geen invloed op hoe de ander jou ziet. Ik denk dat bij het grote verdriet van kijken door verschillende ‘brillen’ ook het gevoel van onrecht hoort, dat je kunt krijgen n.a.v. de manier waarop een ander jou(w weg) beziet.
Wat misschien verbindend zou kunnen werken is naar elkaar benoemen dat dit pijn doet en gevoelens van onrecht geeft. Aan beide kanten dus. Je uitzicht kan je dan misschien niet delen, maar je verdriet wellicht wel.
Jouw mogelijke gevoel van miskenning, veroorzaakt door de bril waarmee de ander naar jou kijkt, zal misschien wel nooit door diegene (h)erkend kunnen worden. Dat is iets dat je zelf moet doen. Jij weet misschien heel goed wat je graag zou willen dat die ander zou zien als hij/zij naar je kijkt. Realiseer je goed dat dit dus ook is wat jij ziet als je (in gedachten als die ander) naar jezelf kijkt. Jij bent dus degene die jezelf hierin erkenning kunt geven.
Wanneer je behoefte hebt aan meer erkenning, wat heel begrijpelijk is, probeer dan steun te zoeken bij mensen die ongeveer net zo’n ‘bril’ dragen als jij. Zij zullen wellicht beter in staat zijn om te begrijpen hoe miskend je je soms kunt voelen.
Het kan een enorme opluchting zijn wanneer alle betrokkenen elkaar kunnen ontslaan van ‘de verplichting’ tot het geven van erkenning voor het gevoel van onrecht.
Ik denk dat je moet accepteren dat wanneer de ander jou als hoogmoedig, ongehoorzaam, stug, bang of bekrompen ziet, dat je hier niks aan kunt veranderen. Het uitzicht dat die ander heeft wordt namelijk niet zozeer bepaald door wat jij doet of wie jij bent, maar door de ‘bril’ die de ander draagt.
Of je vervolgens wilt omgaan met iemand die jou op deze manier ziet en wellicht ook zal blijven zien, is aan jou. Realiseer je echter dat de ander misschien ook verdriet heeft, omdat jij hem/haar ook niet waarneemt zoals hij/zij dit graag zou willen.
Het is mogelijk om elkaar te vinden in dit verdriet. Soms zal dit echter te pijnlijk zijn en zal verbinding met elkaar helaas (tijdelijk) onmogelijk zijn geworden.
De één zal nu wellicht zeggen: “Afvalligheid maakt meer kapot dan je lief is” en de ander zegt misschien: “Religie maakt meer kapot dan je lief is.”
Blijf weg bij het prikkeldraad
Zo lang er nog strijd is over de juiste visie, is het wellicht verstandig om gevoelig liggende onderwerpen te vermijden. Ik bedoel dan bijvoorbeeld onderwerpen als het gezag van de bijbel of de betekenis van de kruisdood van Jezus Christus.
Wanneer het alle betrokkenen gelukt is om elkaar een zekere ruimte te geven en het strijden om de juiste visie gestaakt is, kunnen deze onderwerpen, met wederzijds instemmen, eventueel weer terugkomen als gespreksonderwerp, puur vanwege interesse in elkaars belevingswereld, dus niet om elkaar alsnog proberen te overtuigen.
Uit de vele verhalen die mij verteld werden, blijkt echter dat veel mensen er de voorkeur aan geven om deze onderwerpen niet meer met elkaar te bespreken.
Beperkte ruimte
Pas als alle betrokkenen zich veilig en geaccepteerd voelen door elkaar, kunnen de gesprekken (weer) betekenisvol worden.
Dan kan het zijn dat er oprechte nieuwsgierigheid ontstaat naar het uitzicht van de ‘nestverlater’. Immers, beiden kennen ongeveer het uitzicht van de ‘nestblijver’. Maar wat ziet de ‘nestverlater’? Hoe ziet hij de dood? Waar haalt hij troost uit? Hoe kijkt hij aan tegen de wereld en het milieu? Wanneer/Hoe ervaart hij ‘goed’ en ‘kwaad’? Twijfelt hij wel eens?
Dit zijn voorbeelden van vragen die gesteld kunnen worden en waarmee de ‘nestblijvers’ kunnen laten zien dat zij ruimte creëren voor de ‘nestverlater’.
Helaas blijkt dit in de praktijk weinig voor te komen. De kerngedachte dat de ‘nestverlater’ verkeerd bezig zou zijn, kan bepalend zijn voor het geen-ruimte-geven aan.
Ook dit is inherent aan de bril waardoor gekeken wordt.
Wanneer je hier zelf mee te maken hebt, door welke ‘bril’ je ook kijkt, wens ik je van harte sterkte toe.
Ben je geraakt door dit artikel en wil je reageren? Dat kan! Opbouwende reacties worden zeer op prijs gesteld. Als je even naar beneden scrolt, kan je daar je reactie kwijt. Reacties die verdeeldheid zaaien en/of gericht zijn op felle discussies worden niet geplaatst.
Het doel van Dogma-vrij is verbinding, geen verdeeldheid en veroordeling.
Lees hier verder: