Lieve mensen,
Mijn hart huilt. Telkens wanneer mij verhalen worden verteld zoals verderop in dit artikel te lezen, voel ik verdriet. Om deze kinderen. Om hun -door religie verblinde- ouders.
En ik weet dat de meeste mensen met afschuw zullen reageren op dergelijke verhalen, maar dat neemt niet weg dat dit nog steeds gebeurt. Vandaag. In Nederland.
Er zijn namelijk mensen die geleerd hebben dat ‘de regels’ belangrijker zijn dan ‘de relatie’. Zij zijn zelfs bereid om de relatie met hun kinderen ‘op te offeren’ om de kans op een leven ‘volgens de regels’ te vergroten. Ze doen wat hen het beste lijkt, zoals zij dit geleerd hebben. Het zijn geen slechte, gemene mensen. Ze lijden dikwijls zelf ook onder hun keuzes. En vaak hebben ze geleerd niet stil te staan bij hun gevoelens, maar zich te focussen op ‘de leer’.
Ik vertel deze verhalen niet omdat ik met modder wil smijten. Dit is geen sneer naar mijn eigen ‘nest’. (Mijn band met mijn ouders/familie is weliswaar veranderd, maar vol wederzijdse liefde!) Dit is een selectie van vele verhalen, afkomstig uit verschillende religieuze hoeken, die met toestemming in deze (geanonimiseerde en daarom soms op details aangepaste) vorm gedeeld wordt.
Deze verhalen vragen om gehoor. Omdat ik denk dat we in de maatschappij meer oog moeten krijgen voor het onrecht dat mensen kan treffen wanneer religie zo geradicaliseerd is dat de aangeleerde angst zelfs relaties tussen ouders en kinderen kapot maakt.
Ik deel deze verhalen niet om de betreffende ouders neer te zetten als slechte mensen. Ik wil het onrecht laten zien dat een bepaalde denkwijze kan veroorzaken. En daarbij wil ik dit onrecht niet goedpraten, maar volledig afwijzen als zijnde zeer schadelijk en verwoestend. Oók voor de ouders.
Door deze verhalen te delen hoop ik een bijdrage te leveren aan meer bewustwording van dit religie-gerelateerde onrecht dat soms hele gezinnen treft.
Als u/jij dat ook belangrijk vindt, help dan mee door dit bericht te delen. Gebruik de verhalen als gespreksopener, bespreek het binnen en buiten de kerken, persoonlijk en in groepen. Bewustzijn is de eerste stap naar verandering. En dat verandering soms noodzakelijk is, daarvan getuigen de volgende verhalen.
Verhalen van ‘afvallige’ kinderen
Diep van binnen zijn ze woest op me
“Iemand zei me dat mijn ouders wel heel veel van me moeten houden, omdat ze het contact met mij niet hebben verbroken toen ik een ongelovige werd. Alsof het logisch zou zijn om dan maar het contact te verbreken!? Maar ergens is alles toch wel verbroken, kapot. Ik merk aan alles dat mijn ouders diep van binnen woest op me zijn, omdat ik het gezin te schande heb gemaakt. En voor de schone schijn laten ze nu aan de buitenwereld zien dat het toch echt niet aan hen heeft gelegen, want zij zijn zulke goede ouders, want kijk toch eens hoe liefdevol ze nog altijd omgaan met hun zondige kind.
Hoe dat in de praktijk gaat? Ik spreek ze alleen wanneer ik zelf initiatief neem. Ze bellen me nooit en komen nooit langs, alleen op een verjaardag, want dan moeten ze wel, anders valt het op. Ze zijn er dan precies anderhalf uur, de tijd die ze van tevoren samen hebben afgesproken het minimaal vol te houden. Ze zitten stil en lijdzaam op de bank, geven enkel kort en vlak antwoord als hen iets wordt gevraagd. Mijn vader kijkt steeds op zijn horloge en mijn moeder zucht hoorbaar als er iemand binnenkomt waar ik in haar beleving niet mee om zou moeten gaan. Ze rollen met hun ogen als er een beetje jolig wordt gedaan en bij het afscheid krijg ik een formele handdruk.
Geen knuffel, geen warmte, alleen een envelop met idioot veel geld, waarvan ik niet precies weet wat ze daar dan weer mee willen zeggen. Misschien willen ze ‘vurige kolen op mijn hoofd stapelen’ of misschien is het een compensatie voor alles dat ze me hebben aangedaan, toen ze me sloegen met in de ene hand de bijbel en in de andere een stok.”
(vrouw, 32 jaar)
Mijn ouders demoniseren mij
“Elke week bezocht ik mijn verstandelijk gehandicapte zusje Marije, die bij mijn ouders woont. We zijn dol op elkaar. We komen uit een groot, reformatorisch gezin en moesten altijd een rok aan. Ik draag zelf al jaren broeken, maar als ik naar mijn ouders en Marije ga, trek ik een rok aan. Een paar maanden geleden hebben mijn ouders mij in een broek zien lopen en vanaf die tijd kan ik geen contact meer hebben met Marije. Marije is doodsbang voor mij geworden, omdat mijn ouders in haar nabijheid hebben gezegd dat ik onder invloed van satan ben gekomen.
Ik kwam erachter doordat mijn andere zus mij belde om mij dringend te adviseren voorlopig niet naar Marije te gaan, aangezien Marije doodsbang was voor de duivel die in mij zou wonen. Mijn ouders hadden niet eens het lef gehad om mij zelf te zeggen dat ik beter niet meer langs kon komen en waarom. Ze hebben onze bijzondere zussenband kapotgemaakt! En het hele gezin geeft mij de schuld, want ik droeg die broek.”
(vrouw, 26 jaar)
Dat stomme kluwengezin
“Sinds ik in therapie ben gegaan is het mis. Ze praten niet meer met me. Ze zijn woest. Hoe durf ik uit de school te klappen, hoe durf ik het nest te bevuilen, hoe durf ik ook maar te veronderstellen dat ik problemen heb? Ze negeren me allemaal, dat stomme kluwengezin.
De enige die het ronduit heeft gezegd was mijn broer. Die belde me op om me te verwijten dat ik pa en ma helemaal kapot had gemaakt door zo arrogant en egocentrisch te zijn. (Hij bedoelde dat ik mezelf niet centraal mocht zetten in mijn therapie.)
Ik zie nu pas hoe ik alleen maar geaccepteerd werd zolang ik niet moeilijk deed, mijn gevoelens negeerde en net zo deed als zij.
Niemand die mij vraagt waarom ik eigenlijk in therapie ben en hoe het met me gaat. Ze zijn niet geïnteresseerd in mij, enkel in hun eigen hachje. Dat is nog wel de grootste schok. Nu ik erbuiten sta, zie ik dat het helemaal geen liefdevol gezin is, maar een manipulatief, angstig zootje, waar je alleen maar ‘liefde’ ontvangt als je danst naar de pijpen van pa en moe. Wat zij dan noemen: ‘gehoorzamen aan God’.”
(man, 31 jaar)
Het draait alleen om hen
“Zolang ik nog borstvoeding kreeg, mocht ik op schoot. Daarna was er geen plek meer en lag er alweer een nieuwe baby. Het enige fysieke contact dat er was, waren de klappen. Ze vinden het vreemd dat ik mij niet geliefd voel en zijn daar zelfs verontwaardigd over. Hoe durf ik mij niet geliefd te voelen, na alles dat ze voor me hebben gedaan!?
Ze beredeneren alles vanuit zichzelf. Als zij het goed bedoelden, dan moet ik het goed opvatten, want anders doe ik hen verdriet. Toen ik een keer huilend kritiek gaf op hun manier van opvoeden, was er niemand die naar me luisterde, laat staan dat ik getroost werd. Het enige dat ze zeiden was: ‘hoe durf je ons zo kapot te maken met je lelijke woorden?’
Alles, alles draaide altijd om hen. En nu ik weg ben bij de kerk, zijn zij weer het slachtoffer en degenen die het meeleven, de gebeden en de bloemen krijgen. Alsof ik overleden ben.”
(vrouw, 27 jaar)
Welkom onder voorbehoud
“Ik ben homo en in de kerk zeiden ze dat ik welkom was. Maar wat is er gastvrij aan de deur openhouden en binnen zeggen dat je niet jezelf mag zijn. Wat is er gastvrij aan iemand binnenlaten, maar diegene vervolgens ergens in een hoekje zetten, omdat deze ‘in zonde leeft’ en geen enkele functie mag bekleden? Toen ik de kerk verliet zeiden ze dat ik het niet juist zag en dat ze hoopten dat ik tot inzicht zou komen. En zij dan? Wordt het niet eens tijd dat ze zelf tot andere inzichten komen?”
(man, 47 jaar)
Sommige ‘kinderen’ worden verstoten, anderen (deels) genegeerd of juist als ‘evangelisatieproject’ beschouwd. Wat ik steeds weer hoor, is deze hartekreet:
“Ik wil erkend worden als een goed mens! Ik wil dat m’n ouders van me houden zoals ik ben! Ik wil dat ze trots op me zijn!”
En vaak is dat juist net andersom. Ouders schamen zich voor hun ‘afvallige’ kind. Ze praten er liever niet meer over en verzwijgen dat hun kind ‘afvallig’ is geworden.
Er zijn ook ouders die er juist wel en soms zelfs heel veel over praten. Ze zoeken steun bij familie- en kerkleden die het net zo erg vinden als zij.
“Oooh, wat erg… en vroeger was het zo’n lief kind!”
Noot: Ook deze ouders hebben het moeilijk!
En ik sprak hen, digitaal, telefonisch en face to face, die ‘kinderen’, die tegenwoordig als ‘ongehoorzaam’ worden geclassificeerd, en soms bijna stikken in hun verdriet.
Het is nou eenmaal een basisbehoefte van een mens om te mogen zijn wie hij werkelijk is. Niemand wil afgewezen worden. En afwijzing door ouders, de eigen bron, ik weet niet of er iets is dat meer desolaat, vijandig en verdrietig voelt dan dat…
Cognitieve dissonantie
En ik begrijp en herken hoe deze verhalen ontstaan. Voor sommige mensen is het normaal om ‘dat wat je geleerd is’ ten alle tijde te plaatsen boven ‘dat wat je voelt’. Ik groeide zelf ook op in zo’n kerk en ik leerde om mijn werkelijke gedachten en gevoelens te negeren en me vast te klampen aan ‘het evangelie’.
Ik heb zelf ervaren hoe dit tot bizarre denkconstructies kan leiden en tot gedragingen en uitingen die allesbehalve humaan zijn. Ik weet hoe er sprake kan zijn van cognitieve dissonantie. Hoe ouders leren zich te verheugen omdat ze zelf naar de hemel gaan en hun ongelovige kind ‘los te laten’, wanneer deze naar de hel gaat. Ze leren om zich ten alle tijde te verheugen in hun God die rechtvaardiger en liefdevoller zou zijn dan ze zelf kunnen begrijpen en dat alles wat hen en hun kinderen overkomen zal dus goed is.
Ik begreep pas jaren nadat ik daaruit was gestapt hoe onnatuurlijk dat is. Hoe ik, als moeder, niet eens in de hemel zou willen zijn wanneer mijn kind niet mee mocht, en zeker niet samen met die god die mijn kind in de hel had geworpen! Er vanuit gaande dat er zoiets als een fysieke hemel en hel bestaat en dat dan mijn kind dan naar die hel zou moeten, zou ik toch zeker met mijn kind meegaan de hel in!? Ik denk dat de meeste ouders dat zouden doen! Als hun geest niet vertroebeld is door inhumane, zogenaamd gezaghebbende denkconstructies.
Gelukkig werken zowel binnen als buiten de kerk vele mensen op vele manieren aan een wereld waarin iedereen welkom is. Laten we elkaar blijven steunen en ervoor zorgen dat geen enkel miskend mens alleen hoeft te blijven staan en dat LIEFDE (voor deze kinderen EN hun ouders) het laatste woord zal zijn!
LIEFDE