Wat voel je als je het woord ‘nee’ door je heen laat stromen? En wat voel je wanneer je dit doet met het woord ‘ja’?
Deze vragen zijn misschien wel de meest bekende oefening voor het bewust worden en sturen van je gedachten (en daarmee je gevoelens).
Voel jij het ook? Dat je jezelf bij ‘nee’ van binnen afweert, schrap zet, je schouders laat hangen, je vuisten balt, zucht, moe wordt en je levenslust voelt afnemen?
En voel je ook wat ‘ja’ met je doet? Hoe het je zachter maakt en open stelt? Hoe je misschien iets naar voren komt met je lichaam, je handen opent en je hoofd opheft?
De bevestigende kracht van het woordje ‘ja’ is enorm en ik durf zelfs te stellen dat ‘ja’ je leven volledig kan veranderen. Sterker nog: ik ben daar volgens mij een levend bewijs van.
Niet mogen zijn wie je werkelijk bent
Hoeveel kinderen horen niet (soms om de haverklap) van jongs af aan zinnetjes als:
“Nee, niet doen!”
”Nee, niet aanzitten!”
”Nee, niet zo schreeuwen!”
“Nee, niet huilen!”
Met dat soort uitspraken wordt hun primaire reactie afgewezen. Dit kan (onbedoeld en onbewust) de boodschap geven dat hun primaire zijn, wie ze echt zijn, er niet mag zijn, maar dat er een aangepaste versie wordt verlangd.
Omdat sociale steun voor ons -sociale wezens/groepsdieren die we zijn- van levensbelang is, hebben we al heel jong geleerd om ons in meer of mindere mate aan te passen aan wat voor onze omgeving ‘wenselijk’ en ‘normaal’ is.
Helaas gaat dat soms gepaard met een diep (onbewust) besef dat hoe we werkelijk zijn niet goed (genoeg) is.
Boodschappen
In mijn jeugd heb ik die boodschap ook opgepikt. Onbewust en onbedoeld, want niemand heeft mij die boodschap willen geven, daar twijfel ik niet aan. Toch kwam het zo binnen. Ik wil daar niemand van beschuldigen, dat zou volgens mij ook geen zin hebben. Ik denk dat ieder mens een eigen weg te gaan heeft, met eigen inzichten en een eigen tempo om te ontwikkelen.
Bovendien kwam deze boodschap mede zo binnen door de conclusies die ik zèlf getrokken heb. Ik kijk dus ook alleen naar mijn eigen gevoelens en naar waar ik zèlf verantwoordelijk voor ben (geweest). Maar laat ik er voor de duidelijkheid bij vermelden dat ik weet en ervaar dat mijn ouders zielsveel van mij houden. En ik van hen.
Binnen de religie waarin ik opgroeide, kreeg ik eveneens de volgende boodschappen over mezelf:
Ik ben zondig
Ik ben schuldig
Ik ben onwaardig
Ik heb een slecht hartje
Ik moet ‘opnieuw geboren’ worden
Ik heb vergeving nodig
Al deze boodschappen zijn samen te vatten in één grote NEE.
Nee, ik ben niet goed!
Levend onder het juk van NEE, mezelf verontschuldigend en schamend, kwam ik, begin twintig, voor het eerst bij een psycholoog. Daar begon mijn lange weg naar het verkrijgen van inzichten over de ruimte die ik kreeg/nam om mezelf te zijn: GEEN. Ik wist niet eens wie ik zelf was. Ik wist wel heel erg goed hoe anderen mij wilden zien en wat ik moest doen om in de gunst te komen of te blijven.
Eén of andere aso?
Hoe mijn herprogrammering precies gegaan is, is een (lang) verhaal op zich en zal ik hier nu niet uit de doeken doen, maar feit is dat ik mezelf inmiddels ervaar als iemand die (meestal) zichzelf is. Iemand met TOESTEMMING. Iemand die leeft met een ‘JA’!
En het mooie is, dat ik merk dat dit niet betekent dat ik één of andere aso geworden ben. (Toen ik net begon met therapie was ik serieus bang dat ik daar zou eindigen!) Ik doe niet ‘alleen maar een beetje wat ik zelf wil’, zonder daarbij rekening te houden met anderen. Ik WIL rekening houden met anderen.
Ik ben namelijk helemaal geen slecht, schuldig of onwaardig mens. Ik ben, net als iedereen, een sociaal wezen, met empathie en compassie, zowel voor mezelf als voor anderen.
Ik leef met een JA en ik kan daardoor ook veel vanzelfsprekender een JA geven aan anderen.
Voorbeelden
Waarom meteen ‘Nee!’ roepen naar een peuter die in de oogjes van de kat prikt? Je kunt het onrecht ook stoppen met ‘Ja!’
“Ja, grappig is dat he, als de kat slaapt en je prikt in zijn oogjes! Dan gaan ze ineens open en beweegt ‘ie! Maar weet je waarom hij dat doet? Omdat hij heel erg schrikt! En omdat het misschien ook wel pijn doet! Als jij heerlijk ligt te slapen, kijk zo (doe maar voor, compleet met snurken), en iemand prikt ineens in je ogen, dan SCHRIK je je rot! (Dat kan je ook mooi voordoen, tot grote hilariteit. 😛 ) Doe je ogen maar eens dicht en voel maar eens voorzichtig hoe het voelt als je erin prikt. Dat voelt helemaal niet fijn he! Zullen we de kat helpen om heerlijk te slapen, zodat hij goed kan uitrusten? Dan kunnen jullie straks weer lekker samen spelen!”
Ga er maar vol vertrouwen vanuit dat deze peuter helemaal geen slecht wezentje is dat gedresseerd moet worden en in een NEE-keurslijf moet worden gestopt. Dit is een goed mensje dat nog volop in ontwikkeling is en nog lang niet alles begrijpt van hoe lijven werken, hoe je met elkaar omgaat en wat empathie is. Dit is een leergierig en lief kind, dat bereid is om goed te doen, omdat het goed is!
En tegen een kind dat in schreeuwen of huilen uitbarst, hoef je helemaal niet te zeggen: ‘Nee, niet zo huilen!’ Je kunt ook zijns-bevestigend reageren:
“Ja, daar moet je van schreeuwen/huilen he? (Of: Moet je zo huilen?) Ben je zo boos/geschrokken/verdrietig? Kom maar..”
Probeer altijd de primaire, meest wezenlijke reactie van het kind te accepteren. En daarna kan je eventueel uitleggen wat er volgens jou gebeurde en hoe jij denkt dat het voor het kind/jou/anderen was. Probeer altijd het eigene van het kind te steunen en te bevestigen.
Ik merk dat dit inmiddels vanzelf gaat. Misschien omdat het jarenlang getraind is, misschien ook omdat (ik denk dat) het natuurlijk (en dus vanzelfsprekend) is. Ik sta mezelf immers ook toe om te voelen wat ik voel. Ook als ik het eigenlijk gênant vind, of lelijk van mezelf.
Mijn gevoelens zijn signalen van hoe ik ervoor sta. Ze wijzen me de weg. Wat zijn mijn gedachten over dingen? Wat zijn mijn behoeften? Mijn gevoelens bepalen voor mij tot welke actie ik zal overgaan.
#catladyforlife
Ik sprak het uit, maar vooral: ik straalde het uit. Een hele dikke, accepterende JA. Ja, het is oké dat je bang bent en je wilt verdedigen. Ja, je mag daar onder de kast blijven zitten. Ik doe je niks. Het is oké, jij bent oké. Ik zei het ook in het kats. (Ik ben meertalig 😉 ) Dan knipperde ik rustig met twee ogen tegelijk, zoals katten onderling ook doen om elkaar te laten weten dat het goed is.
Zodra ze doorhadden dat ik niks met ze van plan was, behalve dan ze van eten, drinken en een schone bak voorzien, kwamen ze steeds dichterbij. Magisch vond ik dat. Maar ook logisch.
JA!
JA accepteert en ontspant, JA haalt het beste in je naar boven, omdat het je de boodschap geeft dat je goed bent zoals je bent. En wat doe je als je die boodschap krijgt? Je zorgt dat het klopt!
Een beproefd pedagogisch middel voor een jongere die ‘niet te vertrouwen is’, is hem/haar vertrouwen geven. Dit kan door de jongere ergens verantwoordelijk voor te maken en deze verantwoordelijkheid, en daarmee het gevoel dat hij/zij wordt vertrouwd, langzaam te laten toenemen. De positieve ruimte die zo ontstaat is voor de jongere een uitnodiging om te laten zien dat het vertrouwen terecht is. Een positieve benadering, vol vertrouwen, is de grootste stimulans om constructief gedrag te vertonen.
Daarmee werkt JA ontketenend en bevrijdend.
Iedereen die zichzelf in meer of mindere mate onderdrukt voelt door een NEE- keurslijf, zou eens, bij wijze van proef, moeten proberen hoe het voelt om op alles dat je in jezelf voelt te reageren met JA.
Bijvoorbeeld:
“JA, ik voel mij boos, verdrietig, bang, jaloers, gefrustreerd, onwaardig, beschaamd, smerig, lelijk, dik, dom, whatever… en JA, ik voel dat niet voor niets. Dat komt ergens vandaan. Ik vind het moeilijk dat ik dit voel en ik zou het liever niet voelen, maar ik voel het wel. Het gevoel is oké. Dat ik ervan baal is ook oké. IK ben oké.”
Wat een ontspannende kracht kan er zitten in zelfacceptatie. Nee, je lost niks op, maar je omarmt. En moet je eens opletten wat er gebeurt wanneer je jezelf op een diep niveau omarmt… dan lost er soms wel degelijk iets op…!
En JA, je bent vrij om dit de grootst mogelijke onzin te vinden. 😛
Maar ik geloof in de kracht van JA, in de kracht van TOESTEMMING om te zijn.
Omdat je wèl goed bent!
JA!