De volledige tekst van dit artikel is met liefde geschreven voor zowel ‘nestblijvers’ als ‘nestverlaters’.
Hoor je mij of hoor je een aanval?
Wanneer je iemand iets hoort beweren dat niet past binnen je eigen levensvisie of referentiekader, dan kan het zijn, afhankelijk van hoe ‘algemeen geldend’ je jouw waarheid ervaart, dat je daar last van hebt. Het kan zelfs zijn dat je het gevoel hebt dat jou(w waarheid) onrecht wordt aangedaan en dat je je min of meer aangevallen voelt.
Een normale menselijke reactie op een ‘aanval’ is vluchten of vechten. Wanneer je iemands woorden als aanvallend (of onjuist) beschouwd, kan het dan ook zijn dat je niet meer met deze persoon in gesprek gaat (vlucht) of dat je deze persoon steeds weer zult corrigeren in de manier waarop hij/zij spreekt, denkt en voelt (vecht).
Je kunt je hiertoe gedrongen voelen. Alsof je je wel moet terugtrekken of verdedigen, vanwege het grote gevoel van onrecht en onbehagen dat over je kan komen n.a.v. de woorden van de ander.
Hoe dan ook, zal het ‘luisteren’ behoorlijk in het gedrang kunnen komen wanneer je je aangevallen voelt. Je eigen behoeften (om e.e.a. ‘recht te zetten’ of te ‘corrigeren’) kunnen ervoor zorgen dat je de behoefte van de ander (om gehoord en erkend te worden) niet meer kunt opmerken.
Dit is een normaal verschijnsel. Luisteren naar een ander is nou eenmaal makkelijker wanneer je niet (het gevoel hebt dat je) aangevallen wordt.
Mede doordat de één zich sneller aangevallen zal voelen dan de ander, kan er een verschil zijn in onze vermogens om naar elkaar te luisteren. Hoewel ook dit normaal is, kan het toch de aanleiding zijn voor een gevoel van onrecht bij degene die het gevoel heeft beter te luisteren dan de ander. Ook in de gesprekken tussen behoudende christenen en andersdenkenden kan dit onrecht een rol spelen.
Stel dat je jezelf onderzocht hebt en tot de eerlijke conclusie gekomen bent dat je de ander echt niet wilt aanvallen. Kan je daarmee voorkomen dat de ander zich aangevallen voelt?
Ik denk het niet. Sommige mensen hebben nou eenmaal ‘lange tenen’ (niet zelden verkregen door onrecht dat hen werd aangedaan).
Je kunt er echter wel rekening mee houden.
Realiseer je dat je niet meer gehoord wordt wanneer de ander duidelijk niet meer luistert (vlucht) of zichzelf gaat verdedigen (dit kan voelen als een aanval). Het heeft op dat moment geen zin om nog meer over je eigen gevoel te vertellen. Het zal zelfs averechts werken, omdat de ander zich steeds meer in het nauw gedreven zal kunnen voelen. Het is belangrijk dat er eerst in de behoeften van de ander wordt voorzien, voordat deze jou en jouw behoeften zal kunnen zien.
Misschien kan je de ander erkenning geven voor zijn of haar gevoelens dat jij hem/haar aan het aanvallen bent. Misschien kan je uitleggen dat je dit niet zo bedoelt.
Misschien kan je ruimte maken voor de ander door uit te leggen dat je jouw verhaal niet vertelt in plaats van het verhaal van die ander, maar dat je het er slechts naast wilt zetten. Zonder iets af te doen aan het verhaal van de ander.
Het kan zijn dat je veel tijd en geduld moet investeren in het duidelijk maken aan de ander dat je niet wilt aanvallen. Echter, zo lang de ander zich aangevallen voelt, zal je niet gehoord worden. Het is aan jou hoe je daarmee om wilt gaan. Je kunt er natuurlijk ook voor kiezen om te stoppen met vertellen. Ook dat zal veel van je kunnen vragen, omdat je wellicht de natuurlijke behoefte voelt om jezelf met de ander te delen.
Als je meer wilt weten over hoe je ervoor kunt zorgen dat de ander jou beter kan horen en zien, dan kan je kijken bij de boekentips en dan met name de boeken geschreven vanuit het gedachtegoed van ‘geweldloze communicatie’ (ontwikkeld door Marshall B. Rosenberg).
Ik wil hierbij opmerken dat bovenstaande tekst gericht is op het zoeken naar verbinding. Ik richt mij hierop omdat ik zelf heel erg geloof in verbinding en ook vaak zoek naar mogelijkheden om mij met anderen te verbinden. Niet iedereen zal dezelfde waarde hechten aan verbinding als ik dat doe. En niet iedereen zal het belang inzien van zelf (soms als enige van de betrokkenen) hierin investeren. Ik vind het dan ook belangrijk om hierbij op te merken dat je vooral moet doen wat voor jou goed voelt. Misschien heb je wel behoefte aan ont-binding.
Mij helpt het om mezelf de vraag te stellen of ik mij laat leiden door liefde of door angst. En ook zelfonderzoek naar de mate waarin ik mij vrij voel helpt mij vaak erg goed. Dan stel ik mijzelf de vraag of ik mij vrij voel om ‘nee’ te zeggen. Want alleen dan is mijn ‘ja’ een geschenk voor de ander, in plaats van een angstig gekozen houding in de hoop iets van die ander te krijgen (bv waardering). Mezelf openstellen voor de ander, dus een ‘ja’ naar de ander, zal voor mij niet helpend zijn zolang ik dit doe uit angst voor de gevolgen die er zouden kunnen zijn wanneer ik ‘nee’ zou zeggen tegen de ander en mij daarmee voor hem afsluit.
Lees hier verder:
