“Wie God verlaat heeft smart op smart te vrezen.” Bij veel kerkverlaters met trauma-gerelateerde klachten blijven deze woorden als een aanklacht nagalmen in hun gedachten.
Enerzijds voel je je misschien bevrijd en is je leven zoveel ruimer en lichter geworden en anderzijds kan je lichamelijke en psychische klachten ervaren. Het is immers ook een rouwproces waar je in terecht gekomen bent. De wereld zoals je die had leren kennen is niet meer. En ook jijzelf bent niet meer wie je dacht dat je was.
Ik weet nu dat ik niet zondig ben, niet slecht, niet uit op elk kwaad, niet klein en niet onwaardig. Maar ik voel me nog steeds snel waardeloos. En ik weet dat de mensen die ik achterliet niet anders kunnen dan mij zien als ongehoorzaam. Als mijn naam genoemd wordt, schudden ze meewarig het hoofd. Wat erg toch allemaal…en vroeger was het zo’n lief kind!
(vrouw, 27 jaar)
Het kan erg lastig zijn om met je verstand te weten dat je nu ‘bevrijding’ zou moeten voelen, maar dat dit gevoelsmatig dan toch heel anders ligt. Soms lijkt de weg naar de hulpverlening nog totaal niet logisch. Misschien leerde je dat alleen God de ‘heelmeester’ is en waren hulpverleners taboe. Bovendien, hulpverleners willen toch alleen maar je eigen wil en je eigen gedachten en gevoelens centraal zetten en daar draait het natuurlijk niet om, zo werd je geleerd. Misschien werd er in je familie op hulpverleners afgegeven en komt het nu gewoon niet in je op om hen om hulp te vragen.
Of misschien ben je bang dat je niet begrepen zal worden. Of dat de hulpverlener religieus is en je zal vertellen dat het misschien beter is om weer netjes terug te keren in de oude kerk of je misschien een geheel nieuw kerkvoorstel doen.
Het kan buitengewoon moeilijk zijn om nu zelf aan het roer van je leven te staan. Juist omdat je misschien geleerd werd dat alles wat jij dacht, wilde, droomde of voelde, er niet werkelijk toe deed, maar dat het er alleen maar om ging of je gehoorzamen kon aan het externe gezag dat er heerste.
Het kan zijn dat wanneer jij naar rechts wilt gaan en iemand anders zegt dat je beter naar links kunt gaan, je de neiging hebt om je meteen te verontschuldigen, eraan gewend geraakt dat jij de mindere bent.
Ik merkte bijvoorbeeld zelf dat ik helemaal niet goed begrensd was en dat ik anderen veel meer ruimte gaf dan ik mezelf durfde te geven. Was een ander boos op mij, dan dacht ik al snel dat ik het hier zelf wel naar gemaakt zou hebben en had ik de neiging om me te verontschuldigen en er alles aan te doen om het weer goed te maken. Snel een schuldgevoel en een onderdanige houding. Was ik zelf boos op een ander, dan wees ik mijzelf hierom af, want boosheid was een verkeerde eigenschap, zo galmde er nog ergens rond in mijn gereformeerd benevelde achterhoofd…
Herprogrammeren en gezonde grenzen aanleren en hanteren… voor mij was dit een moeizaam, maar zeer belangrijk proces waar ik mij jarenlang intensief mee bezig gehouden heb en waar ik nu de vruchten van pluk. Niet dat het nu vanzelf gaat, mijn blauwdruk speelt nog vaak op en dan schiet ik zo weer terug op standje onderdanig. Maar ik herstel snel, heb inmiddels geen irritatie, maar begrip voor mezelf, wanneer dit gebeurt, en mag het gewoon opnieuw proberen. Keer op keer. Kom maar op met die nieuwe verbindingen in mijn hersenpan!
Over schaamte en schuldgevoel werd veel gemaild. Er bleken voor mij verrassend veel mensen te zijn die de kerk van hun jeugd nooit verlaten hadden uit angst voor de gevolgen, hoewel ze zich er helemaal niet meer mee verbonden voelden. Zij schaamden zich vaak ook. Nog het meest voor zichzelf. En ook was er sprake van schuldgevoel, naar de ouders of naar de kinderen, die dankzij hen ook weer in dezelfde kerk waren opgegroeid.
Ik schaam mij het evangelie niet. Maar eigenlijk schaam ik mij kapot. Voor mijn kerk, voor mijn geloofsgenoten en nog het meest voor mezelf, omdat ik zo’n lafbek ben dat ik erin blijf zitten. Ik durf gewoon niet. Ben zo bang voor de gevolgen als ik eruit stap. Dat trekken mijn ouders niet. En wat als er toch een hel bestaat? Ik voel me zo schuldig. Ik lijk wel een farizeeër. Ik ben een vuile huichelaar. Soms haat ik mezelf.
(man, 32 jaar)
Schuld en schaamte kunnen maken dat je een dubbelleven leidt. Omdat je geen andere uitweg ziet. Omdat de sociale druk te groot is.
Als leeftijdsgenoten meefluiten met een liedje op de radio uit ‘onze tijd’, dan voel ik mij ongemakkelijk omdat ik het niet ken. En de tunes van radio- of tv-programma’s van vroeger kan ik ook al niet meezingen. Maar ik laat het nooit merken. Niemand hoeft te weten dat ik ooit in een kerk gezeten heb en niks mocht. Ik wil niet dat ze weten dat ik iets zwaars in mij meedraag. Een kerkelijke achtergrond zou mijn imago verpesten.
(Anoniem)
Wat een leed kan er schuil gaan achter de maskers van mensen! Wat is het een groot onrecht in hun leven en in dat van hun omgeving, wanneer zij het gevoel hebben dat het dragen van een masker het beste is dat ze kunnen doen. Wat een verdrietige situatie…
Lees hier verder:
