Lieve gelovige, twijfelende, ex-gelovige en/of zoekende medemens,

Mijn naam is Inge Bosscha en ik ben initiatiefnemer van de website http://www.dogmavrij.nl, een platform dat begrip tussen gelovigen en niet (meer) gelovigen wil bevorderen. Sinds 2017 sta ik ook geregistreerd als ‘coach voor kerkverlaters’. Dit betekent overigens niet dat ik alleen kerkverlaters coach of dat ‘kerkverlating’ het uiteindelijke doel is van de coaching. Nee, het doel is ruimte maken. Voor mensen, voor hun verdriet, voor hun verlangen, voor hun verhalen. Dat zijn in dit geval vaak verhalen van mensen die zich belast voelen door hun religieuze verleden en/of religieuze dogma’s. Soms gaan we dan samen op zoek of er misschien een ‘state of mind’ of een plek is waar meer ruimte en rust ervaren kan worden. En dat is niet voor iedereen dezelfde plek. Vandaar dat ik niet alleen kerkverlaters coach, maar ook kerkblijvers of kerkveranderaars. In principe iedereen die op wat voor manier dan ook te maken heeft met kerkverlating of mogelijke kerkverlating.

Ik ben dit werk gaan doen, omdat toen ik zelf ruim 15 jaar geleden langzaam begon te transformeren van overtuigd gereformeerd vrijgemaakte naar niet meer wetende of agnost, ik me erg eenzaam heb gevoeld en er heel wat voor over had gehad als ik toen af en toe eens met iemand had kunnen praten die begreep wat ik doormaakte.

Iemand die het ook belangrijk vindt om ruimte te maken voor de verhalen van twijfelaars en kerkverlaters is kunstenaar Bob Venus. 15 februari vond in Amersfoort de door hem georganiseerde tweede – en volledig uitverkochte – Losing My Religion avond plaats. De zaal was gevuld met twijfelaars, zoekers, geloofsverliezers, ‘ondanks-alles-toch-gelovigen’, betrokkenen en belangstellenden. Er was inspirerende kunst, loeigoede muziek – de band Boeije! – en er waren openhartige ervaringsverhalen. Bob had mij gevraagd die avond een lezing te houden en dat heb ik met veel liefde gedaan. 

De inhoud van deze lezing zal ik de komende tijd in een 3-delige serie blogs en vlogs online plaatsen, zodat het beschikbaar is voor iedereen die het interessant vindt.

In dit artikel leg ik graag uit wat de achtergrond, de inhoud en het doel van deze serie is. Ik plaats alles openbaar, omdat ik merk dat er veel belangstelling is voor onderwerpen als geloofstwijfel en geloofsverlies. Dat maakt me blij, juist omdat op deze onderwerpen ook vaak een soort taboe lijkt te liggen en het voor velen moeilijk is om hierover te spreken.

En misschien is dat ook niet zo gek, want dit soort processen kunnen niet alleen frustratie, verdriet en angst veroorzaken, maar ook schuldgevoel en schaamte. En die gevoelens zie je niet alleen bij degene die twijfelt of het geloof verliest, maar ook bij gelovigen die nauw betrokken zijn bij deze persoon, bijvoorbeeld de ouders.

Ouders kunnen zich afvragen of ze misschien iets verkeerd hebben gedaan. Ze kunnen worstelen met de belofte die ze bij de doop hebben gedaan om hun kind godvrezend op te voeden. Hebben ze gefaald? Moeten ze nog harder hun best doen of hun kind maar ‘gewoon’ laten gaan? Ook twijfelaars of ex-gelovigen kunnen zich afvragen of zij misschien iets verkeerd doen of hebben gedaan (bijvoorbeeld ‘de zonde tegen de Heilige Geest’). Ze kunnen grote moeite hebben om geconfronteerd te worden met de pijn en ontzetting van gezinsleden en andere gelovigen. Er zijn er die besluiten om maar niks te zeggen en de schijn op te houden, in de hoop dat ze daarmee pijn bij geliefden of relationele conflicten kunnen voorkomen. Ze betalen de bijbehorende prijs in de vorm van innerlijke conflicten. Het lastige is dat er geen vast protocol is dat altijd werkt, zo van ‘hoe te handelen bij twijfel of geloofsverlies’. Verschillende karakters en omstandigheden maken dat dit van persoon tot persoon weer anders is.

In de verhalen die ik dagelijks hoor, vertelde nog nooit iemand dat hij of zij bewust van plan was om aan zijn of haar geloof te gaan twijfelen of om dit zelfs te verliezen. Dit is echt iets wat je overkomt. Net als een aardbeving. Ineens merk je dat de grondvesten onder je bestaan aan het wankelen of zelfs al aan het instorten zijn. Ik herinner me nog goed – en ik zie dat ook bij anderen – hoe ik me wanhopig vastklampte aan alles wat ik wist of meende te weten. Als ik in elk geval maar dit bleef geloven! En dat! Maar de ene na de andere pijler onder mijn bestaan zakte weg. Ik weet nog goed hoe ik me voelde toen ik eindelijk eerlijk tegen mezelf was en huilend concludeerde: ik geloof het niet meer. Ik was terechtgekomen op de plek waarvan ik had geleerd dat God daar niet was. Ik ben nog nooit zo bang geweest.

Ik weet niet op welke plek jij je bevindt. En of je gelooft dat je daar met God bent. Of misschien geloof je niet meer in God. Of misschien geloof je wel in God, maar ben je bang dat je je buiten de grenzen van Zijn/Haar liefde of genade bevindt. Het kan diep ingrijpend zijn wanneer jijzelf of een geliefde van levensbeschouwelijk inzicht verandert.

Vaak zie je dat dit onbedoeld kan leiden tot het ervaren van een soort kloof tussen een gelovige en een niet meer gelovige. En dat je dan beiden van de ander denkt: ‘wat erg dat je het zo ziet!’

Er kunnen over en weer verwijten ontstaan. Onbegrip en miskenning. En dat wordt niet alleen gevoeld, maar vaak ook uitgesproken, waardoor er alleen nog maar meer pijn ontstaat. Er kan een soort gevecht ontstaan om ruimte en bestaansrecht: erkenning. Ook in mijn werk draait het bijna altijd om erkenning. Maar ook om verbinding. Gelovige ouders benaderen me met de vraag hoe ze kunnen omgaan met hun ongelovige kinderen. Niet meer gelovigen zoeken steun bij het uit de kast komen als zodanig, waarbij men zich vooral zorgen maakt over hoe dit voor de ouders zal zijn.

Over en weer is er een begaan zijn met en een uitreiken naar elkaar.

Dat is de reden dat ik in deze serie wil stilstaan bij erkenning en verbinding. Juist omdat dit soms zo moeilijk kan zijn en er al gauw sprake is van miskenning en verwijdering.

Doordat we een bepaald idee over de ander hebben en over de weg die de ander gaat, doen we soms uitspraken die onrecht en pijn veroorzaken. “Jij gelooft in leugens!” “En jij in sprookjes!”

In 3 afleveringen wil ik inzoomen op veelgehoorde pijnlijke uitspraken en zal ik aangeven waarom deze niet helpend zijn en wat je in plaats daarvan ook kunt zeggen.

Dat verbinding mijn thema is, wil niet zeggen dat het ook jouw thema moet zijn. In sommige gevallen is het helaas beter om niet of voorlopig niet te streven naar verbinding. Soms is afstand of strijd noodzakelijk om vrij te raken van elkaar en elkaar eventueel in de toekomst weer te kunnen vinden. Ik deel alleen ervaringen en inzichten en wil in geen geval de indruk wekken dat wanneer jij hier op een andere manier tegenaan kijkt of de dingen op een andere manier aanpakt, dat je het dan fout zou doen. Voel je vrij om wat ik zeg naast je neer te leggen als het niet bij jou(w beleving) of je omstandigheden past.

De komende tijd (1 aflevering per week) zal ik dus stilstaan bij uitspraken die gevoelens van pijn en miskenning kunnen oproepen en mogelijke alternatieven bieden. Ik heb deze uitspraken onderverdeeld in 3 categorieën.

Uitspraken die gaan over:

1. De psyche en het proces van de ander >KLIK<

2. De intentie en het hart van de ander >KLIK<

3. De levensbeschouwelijke visie van de ander >KLIK<

Als je zeker wilt zijn dat je niks mist, meld je dan aan als volger en/of like de Facebookpagina’s. Dat vind ik sowieso leuk, wanneer je dat doet. 🙂

Deze pagina’s kan je liken:

https://www.facebook.com/coachvoorkerkverlaters/

https://www.facebook.com/dogmavrij/

Op het Youtubekanaal van Dogmavrij kan je je alvast abonneren als volger, zodat je een melding krijgt als er een nieuw filmpje is geplaatst.

https://www.youtube.com/channel/UC_ujsHQY9GUe3JczZpxqsTg

Tot snel!

Met liefde,

Inge