Tijdens het koffie drinken werd nog wat nagepraat over de preek.
De dominee had onder andere gesproken over alternatieve geneeswijzen. Enkele aanwezigen rond de koffietafel spraken verbazing en ergernis uit over de suggestieve uitspraken die in de preek werden gedaan.
Afkeuring
Zo had de dominee bijvoorbeeld duidelijk afkeuring laten blijken toen hij sprak over iemand die aan reiki deed, “terwijl deze persoon toch al lang tot geloof gekomen was”. Over iemand die nog maar kort geleden bekeerd was, maar nog wel op zondag ging tennissen, was hij milder. Sommige dingen waren wellicht ook een kwestie van tijd.
Tijd totdat WAT? Tot deze personen zich zouden gedragen volgens de regels waarvan deze dominee dacht dat het de regels van God waren?
Alsof er ergens in de bijbel staat dat je niet aan reiki mag doen of dat het verboden zou zijn om op zondag te tennissen!
En hoe zit dat eigenlijk met de reguliere geneeskunde? Mag een christen daar dan wel zomaar gebruik van maken, volgens deze dominee? Zou daar niet eerst gekeken moeten worden of de arts in zijn privé vertrekken niet ergens een boeddhabeeldje heeft staan? Om maar iets te noemen.
De opmerkingen over de preek triggerden bij mij frustratie om wat in mijn beleving kortzichtigheid en angstige arrogantie is.
Verschil van inzicht
Neem nou reiki. Dat is gewoon iets met energie. Er zijn christenen die dit als ‘magie’ beschouwen en menen dat het ‘werken der duisternis’ zijn, ofwel dat de duivel er achter zit. Er zijn ook christenen die oprecht dankbaar gebruik maken van reiki, omdat ze het zien als iets dat natuurlijk en ‘ingeschapen’ is door God zelf.
Of neem het tennissen op zondag. Als we ervan uitgaan dat de ‘regel’ is dat je de zondag moet ‘heiligen’ en iets met ‘zondagsrust’… wat betekent dit dan in de praktijk? Hoe beleeft iemand het tennissen? Misschien werkt het wel zo ontspannend en meditatief, dat deze persoon zich veel meer kan openen voor de preek van de middag?
Spaans benauwd
Ik weet bijvoorbeeld nog hoe er ook regelmatig gesproken werd over ‘op zondag naar het strand gaan’. Wij hadden thuis de ‘regel’ dat dit in de winter eventueel wel mocht, want dat was verstillend, maar in de zomer zou in de badplaatsen alles draaien om ‘lichamelijkheid’ en ‘wereldgelijkvormigheid’ en dan diende je daar niet te zijn als goede christen.
Ik was diep geschokt toen een vriendinnetje op een zomerse zondag, tussen twee kerkdiensten in, naar het strand was geweest.
Ik had in mijn hoofd de sterke overtuiging dat een goed christen dat niet eens zou willen, omdat het indruiste tegen wat (ik dacht dat) de wil van God zou zijn. Mijn vriendinnetje kon onmogelijk een goed christen zijn! Of zou het enkel aan haar ouders liggen? Wat erg dat die mensen zo eigenwijs waren. Ik herinner me nog steeds het gevoel van onveiligheid dat dit gaf. Wat als ik daar zou logeren en ze deden iets dat God niet wilde? Ik kon het daar Spaans benauwd van krijgen.
Maar één manier
Met dit voorbeeld uit mijn eigen jeugd wil ik maar zeggen dat ik begrijp hoe beangstigend het kan zijn wanneer mensen uit je eigen groep dingen doen waarvan jij denkt dat het niet goed (voor hen) is, omdat God het verboden heeft.
De achterliggende gedachte is dat God een bepaalde manier van leven verkiest en dat dit één manier zou zijn. Dat Gods wil ‘te kennen’ is en dat er mensen zijn die om de één of andere reden (jarenlange studie aan -door mensen geleidde- universiteiten over ‘God’?) het recht hebben om anderen daarin te onderwijzen.
Frustraties
In het seculiere leven kunnen ook frustraties ontstaan wanneer je intensief te maken krijgt met iemand die datgene dat jij belangrijk vindt totaal onbelangrijk vindt, maar die zich wel druk maakt om wat er voor jou niet toe doet. Elk mens komt ergens vandaan en neemt van daaruit bepaalde bagage mee.
Sommige mensen zijn met hun aandacht gericht op ‘de binnenkant’ en anderen op ‘de buitenkant’. Sommige mensen willen zwijgen over moeilijke dingen, om zo bij te dragen aan de ‘goede sfeer’ en andere mensen willen juist spreken over moeilijke dingen, om op die manier de spanning eraf te halen, als bijdrage aan de ‘goede sfeer’. Verschillende inzichten kunnen enorm botsen en tot grote frustraties leiden.
Welkom?
In sommige kerken bepalen enkele mensen hoe iedereen behoort te leven, ook wanneer dit indruist tegen hoe iemand diep van binnen is. Zo kan een homo te horen krijgen dat hij “natuurlijk van harte welkom is in de gemeente”, maar dat hij geen relatie mag hebben met wie hem zo lief is.
Hij mag echt zijn wie hij is en heus, hij zal geaccepteerd worden door alle broeders en zusters, maar hij moet wel vechten tegen zijn ‘zondige aard’.
De problemen worden gigantisch wanneer deze homo diep van binnen voelt dat de liefde van God komt.
Gewetensnood
De gewetensnood kan enorm zijn wanneer je zelf ervaart dat iets juist Gods bedoeling is, terwijl iemand, waarvan je gelooft dat die ‘de wil van God’ spreekt, jou vertelt dat dit niet zo is.
Alsof ‘God’ slechts zo groot is als onze bekrompen geesten.
Alsof Jezus, die ons leerde wie God is, ons niet leerde dat het allerbelangrijkste de LIEFDE is.
Als er liefde en acceptatie is, hoeven we elkaar niet te veranderen of ter verantwoording te roepen. Dan mogen we zijn wie we zijn en kunnen we de ander anders laten zijn.
Dan vragen we aan elkaar hoe de zondag was en luistert de één naar het strandverhaal van de ander en de ander hoort het verhaal van de thuisblijver aan.
Niet om een opening te vinden om onze eigen mening te verkondigen, maar om elkaar te leren kennen en begrijpen. Van hart tot hart.
Ik denk dat ik dit maar naar de slotkapel van Wittenberg ga mailen.
Mooi Inge!
Moest denken aan de vragen die mij als puber bezig hielden. Hoe stelt God zijn opvattingen bij, we zouden dat nu ‘updates’ noemen? honderdvijftig jaar geleden waren zee en de kust gevaarlijke plekken waar de natuurkrachten van God vrij spel hadden. Nog verder terug in de tijd, toen de ‘moederkerk’ ook de wereldse macht onder haar hoede had, nam men het niet zo nauw met mannenliefde, celibaat was flinterdun. In encyclieken werd subtiel geregeld dat mannen formeel verantwoordelijk waren voor vrouwen en hun gedrag. Voornaamste reden hier voor; men hoefde nu nog maar de helft van het volk te regeren want vrouwen was hun verantwoording niet meer…
Vroeg me ook af waarom zoveel indrukwekkende verhalen in de bijbel bijna identiek waren de verhalen die al veel eerder in de Griekse mythologie te lezen waren.
Het meest duidelijke antwoord op die vragen; Jij hoort hier niet, jij bent al verloren!
Het is zo belangrijk om vragen te stellen.
Maar hoed je voor degenen die de antwoorden menen te hebben…! 😉
Wat mooi en je beschrijft heel goed de reden waarom ik niet meer naar een kerkdienst ga.
Ik wil leven met liefde. Volgens mij wil God dat je goed leeft en liefhebt en niet dat je je onderwerpt aan eenzijdige interpretaties van de bijbel. Als ik de bijbel intepreteer dan staan daar prachtige, wijze maar tegelijkertijd ook heel vanzelfsprekende levensadviezen in.
Ik zelf heb ooit afstand genomen van de kerk, als instituut. Ik raakte toen dichter bij God.
Lieve groet ❤
Het mooie vind ik dat je overal kunt leven met liefde, ook binnen een kerk. Alleen moet je in sommige kerken wel heel erg sterk en gemotiveerd zijn om dat vol te houden…
Beste Hans,
Je stelt: “Volgens mij wil God dat je goed leeft en liefhebt en niet dat je je onderwerpt aan eenzijdige interpretaties van de bijbel”
Dat klinkt heel goed, maar het is natuurlijk ook een (eenzijdige) interpretatie.
Het probleem met de bijbel (en alle andere ‘heilige schriften’) is nu juist de meerduidigheid ervan.
Vrijwel ieder vers van ieder boek is polyinterpretabel en/of het wordt door andere verzen tegengesproken.
Daar is gedurende alle eeuwen dat het christendom (en de andere monotheïstische godsdiensten) bestaat driftig gebruik en ook misbruik van gemaakt, niet alleen om de gelovigen naar ‘het goede’ te leiden, maar ook om hen te verleiden tot soms de meest verschrikkelijke misdaden.
Dit maakt de bijbel (en alle andere ‘heilige schriften’) mijns inziens ongeschikt als richtlijn om de menselijke moraal op te baseren.
Je hebt absoluut een punt te stellen dat de bijbel polyinterpretabel is. Maar dat neemt niet weg, sterker misschien nog, is de oorzaak van het feit dat allerlei verschillende geloofsrichtingen hun eigen eenzijdige -en soms tegengestelde- interpretatie naleven van dat geschrift. En soms wordt het zo nauw vertaald dat mensen er bepaald niet door ‘verrijkt’ worden. (Innerlijke verrijking).
Je eigen levensvisie, ontstaan door welke bron(nen) dan ook, is ook altijd weer eenzijdig, want beleefd door jou en jij alleen. Eenzelfde gebeurtenis kan heel tegenstrijdige belevingen oproepen bij wie daarbij aanwezig is.
Te stellen dat je eigen levensvisie altijd weer eenzijdig is, is een beetje te simpel. Je miskent hiermee het menselijke vermogen situaties te analyseren, nieuwe kennis en inzichten op te doen, te leren van andermans ervaringen, kortom, zich te ontwikkelen en zijn standpunten en levensvisie op rationele gronden te wijzigen.
En waarom, dacht je, dat al die geloofsrichtingen hun eigen interpretaties ontwikkelden?
Daar zit echt wel meer achter dan alleen maar geloofsovertuiging of verschil van inzicht.
Erkennen dat je eigen visie misschien niet juist is, of beperkt, geeft je, mijzelf in dit geval, naar mijn persoonlijk idee juist weer de ruimte tot groei en ontwikkeling. Daarin verschillen wij mogelijkerwijs van visie. Of van inzicht. En dat is mooi, want dat verbreedt ook weer. Prettige nacht 🙂
beter dan alle gij zult niet dingen aan die kapel Inge 😉
Hehe, dank je Arjan! 😛
Ik vraag me wel eens af of Luther, die behoorlijk opvliegend was, zich niet op zijn duim geslagen zou hebben bij dat timmeren, en of hij toen ook vloekte,
Tja….
Wat hoop je? 😉
Goeie vraag Inge, Ik heb een hekel aan vloeken. Japanners schijnen in het beschreven geval niet verder te gaan dan “Nou, daar heb ik me even vergaloppeerd”, wat ik wel heroïsch vind. Wel hoop ik vurig, dat hij op zijn duim heeft geslagen, in het besef daarmee hetzelfde te hopen als de katholieken, bien étonné de se trouver ensemble.
Liefs,
Johan
Herkenbaar weer Inge. Ik herinner me ook het enorme gevoel van onveiligheid toen een oom en tante een tv kochten..ik was compleet in de war. We wisten toch met z’n allen dat God dat niet wilde.
Ook dat : ‘zij zien dat nog niet’ herken ik. Wij zaten in onze groepering ’s zondags als mannen en vrouwen gescheiden ‘omdat God dat zo wilde’. Helaas was er een plaats in het land waar dat niet zo was, er werd dan gezegd: ‘daar komen veel mensen met een kerkelijke (dus foute!!) achtergrond, God zal het hen nog duidelijk maken, mits zij er zich voor openstellen. ‘
Terugkijkend schaam ik me om al die oordelen. Kun je je voorstellen dat toen onze kinderen geboren werden, onze ergste angsten waren dat je kind homo was of geen christen werd. Werkelijk waar…Daar ben ik onderhand van teruggekomen hoor 🙂
Dankjewel weer voor je blog. Ben zelf volop aan het uitzoeken hoe wel een niet, maar nooit meer in de greep van zeker-weten-wat-God-vindt.
Lieve groet!
Hi lieve Marieke,
Dank je wel voor je herkenbare reactie! Ja, die tv… dat was ook wat… en als die tv er dan al mocht zijn, naar welke programma’s mocht je dan kijken en wanneer werd resoluut van zender gewisseld, omdat wat er op het beeldscherm voorbij kwam ‘niet kon’…
Mijn belangrijkste taak als christenmoeder was mijn kinderen het geloof voorleven en uitleggen, hen hierin onderdompelen… en mijn grootste angst was dan ook dat ze geen christen zouden worden, oftewel voor eeuwig zouden branden in de hel.
Nu denk ik: ik had niet eens in de hemel willen zijn, wanneer mijn kinderen in de hel zouden zitten. Ik was liever met hen meegegaan dan naar de hemel bij die god die mijn kinderen voor eeuwig wilde laten branden.
Wat een angst he!? ‘Zeker weten’ kan echt een enorme kramp met zich meebrengen…
Hoi Inge,
heel mooi, hoe je dit omschrijft. Ik herken het nog wel, maar de afstand in tijd is inmiddels zo verder geschreden, dat het me niets meer doet, gelukkig!
Maar niettemin, is het heel wrang om te beseffen wat het met een mens kan doen als ie z’n oren moet laten hangen naar de mensen die het weten, of mensen die de macht hebben.
Je zou je tijd en energie aan zoveel meer waardevolle dingen kunnen besteden in het leven als je je daaraan niet hoeft te ontworstelen.
Dank je wel, voor deze mooie blog!
Dank je wel, Rien, voor je reactie. 🙂
Het is een bizar iets eigenlijk, (leren) leven met een extern gezag. Als je dan op latere leeftijd eindelijk zelf de regie over je leven besluit te nemen, moet je als het ware helemaal bij het begin beginnen.
Veel ex-christenen ervaren dat ze een periode stevig gaan ‘puberen’, omdat ze hun grenzen en mogelijkheden willen leren kennen. Soms komen ze in de problemen, juist vanwege een gebrek aan grenzen en teveel naïviteit naar medemensen.
Je kunt prima overleven als je streng dogmatisch bent opgevoed, mits je dan maar wel in diezelfde club blijft zitten. Ga je eruit, beginnen de problemen, omdat je daar totaal niet op voorbereid bent. En dat kost inderdaad veel tijd en energie.
Hoe herkenbaar deze blog…. van vroeger herinner ik mij ook nog allerlei dingen. Vooral over wat wel en niet op zondag kon. Zo mochten wij niet buiten spelen met vriendjes, niet voetballen en niet zwemmen. Ook niet iets kopen en vooral wel 2 keer naar de kerk.
Dat hoorde er allemaal bij en dat was zo vanzelfsprekend. God vroeg dat van je en natuurlijk hield je je daaraan.
Ik je blog noem je ook waar dat toe leidt. Althans, het is mijn ervaring, dat waar men zo leeft er ook altijd veroordeling is. Veroordeling over mensen die die specifieke mening niet delen en een andere mening hebben bijvoorbeeld over wat er op de zondag wel en niet mag. Veroordeling en neerkijken op mensen die, o gruwel, bijvoorbeeld maar 1 keer naar de kerk gingen en ’s middags op het strand te vinden waren. Die konden natuurlijk nooit echt bekeerd wezen….
Kan het anders heb ik mij lang afgevraagd. Zelf ben ik geen lid meer van een kerk (al zo’n 10 jaar niet meer) maar ik ben wel gelovig gebleven. Ik deel dezelfde frustratie die jij ook verwoordt. En jij bent niet de enige. In Nederland, zo heb ik het gevoel, hebben mensen in het algemeen een hekel gekregen aan die belerende christenen die vooral alles willen verbieden wat de niet christelijke meerderheid belangrijk vindt. Het is denk en niet voor niets dat bijvoorbeeld het opgeheven vingertje van Knevel zo irritant gevonden wordt door veel mensen.
Maar, is er een brug te slaan? Is het mogelijk om als christen weer zo te zijn als wat staat in Handelingen 2? Zij stonden in gunst bij het hele volk staat daar….
Begrijp mij goed, het is niet mijn bedoeling om iemand van het geloof te overtuigen, verre van dat. Maar ik vraag mij wel af hoe jullie tegen mijn oplossingen aankijken. Ik deel daarbij dezelfde frustratie, ben geen lid van een georganiseerde kerk en houd mij niet meer aan regeltjes.
Mijn insteek is als volgt:
– De Bijbel is niet geschreven om voor alle zaken die vandaag spelen een pasklaar antwoord te geven. Het is geschreven in een specifieke cultuur en context. Homofilie bijvoorbeeld zoals we dat vandaag kennen kwam helemaal niet voor en dus kun je de beruchte teksten nooit op vandaag toepassen.
– Niemand mag anderen zeggen op grond van de Bijbel wat er wel en niet zou mogen. Er is maar 1 regel en dat is het gebod van de liefde.
– Niemand mag dus anderen oordelen en er op neerkijken, simpelweg omdat niemand voor een ander kan bepalen wat die persoon wel of niet zou mogen doen. Bovendien strookt dat totaal niet met die ene regel van de liefde.
Iemand die zo leefde was majoor Bosshardt of moeder Theresa. Nooit hadden zij een oordeel klaar over een persoon maar zij dienden de ander in liefde. Hun zelfopoffering maakte hen zelfs bij niet gelovigen geliefd. Maar ook veel niet christelijk gelovigen leefden zo, denk aan maar aan iemand als Ghandi.
Nu mijn vraag: is dit iets wat voor een zeldzaam individu is weggelegd? Daarbij maakt het mij helemaal niet uit of de persoon gelovig is of niet. Mijn vraag is veel meer: is het mogelijk om zonder regels en vooral zonder veroordeling te leven en je in al je daden te laten leiden door die ene regel van de liefde?
Of zijn we als mensen hiervoor te beperkt en is het daarom zo dat het altijd, zowel bij gelovigen als bij niet gelovigen, uitzonderingen zullen blijven?
Ik weet het (nog) niet en ben benieuwd naar jullie gedachten!
Dank je wel voor je uitgebreide reactie, Rutger. Wat stel je belangrijke vragen! Ze leven ook in mij. Of misschien niet eens zozeer als vraag, maar meer als het gevoelsmatige antwoord dat ik daar voor mezelf op heb: ja, dat is mogelijk.
Deze diepe overtuiging, die ik overigens al bijna 20 jaar heb, is mijn drive.
Je hoeft geen christen te zijn om een goed mens te zijn en je hoeft jezelf ook niet op te offeren. (Maar dat mag wel. 😉 )
Voor mij zit de sleutel tot compassie in zelfcompassie. Ik heb gemerkt dat hoe meer ik mezelf leerde kennen, begrijpen en vooral TOESTAAN in wie ik ben, hoe meer ik ook ruimte kon geven aan de ander. En hoe meer ruimte ik zelf in durfde te nemen, hoe meer ik ook anderen wilde stimuleren om ruimte in te nemen.
Ik ben van mening dat er ruimte genoeg is voor iedereen. En dat we als mensheid het beste tot ons recht komen wanneer iedereen ook de eigen ruimte in kan nemen/krijgen.
Onderdrukking van anderen, in welke vorm ook, is iets waar ik van walg.
Manipuleren met beloning of straf: ook daar heb ik geen goed gevoel bij.
Jezelf en elkaar TOESTAAN, maar uiteraard ook begrenzen, door de eigen grenzen te kennen, te respecteren, aan te geven en te bewaken. Dan leef je vanuit jezelf. Het zijn JOUW grenzen, waarmee je niemand iets oplegt.
Je kunt bv tegen iemand die voortdurend loopt te vloeken zeggen dat het je een naar gevoel geeft wanneer deze persoon dat doet in jouw nabijheid en vragen of hij/zij daar rekening mee wil houden. Mijn ervaring is dat dit in de meeste gevallen dan ook gebeurt. Gebeurt het niet, kan je er zelf voor kiezen om bij deze persoon uit de buurt te gaan of, wanneer het in je eigen huis gebeurt, aangeven dat hij/zij dan weg moet, omdat je de sfeer in je eigen huis wilt bewaken. Daarmee leg je de ander niks op, je beschermt alleen jezelf en staat de ander toe om te zijn wie hij/zij op dat moment is.
Ik denk dat positieve, zijns-bevestigende aandacht het allerbeste werkt bij mensen die destructief gedrag vertonen. Hun gevoelens altijd toestaan, maar de manier waarop ze het uiten begrenzen. En ruimte geven voor andere manieren, bijvoorbeeld door hen te laten vertellen vanuit/over de pijn.
Ik werk zo al meer dan 10 jaar en ervaar dat het werkt.
Straffen of belonen zit niet meer in mijn systeem, ook niet als opvoeder. Ik leer mijn kinderen dat ze alles mogen, maar ook om niet alles te willen. Om goed te zijn voor zichzelf en ook voor hun toekomstige zelf en hun medemensen.
Mijn zoon van 17 kan er bijvoorbeeld voor kiezen om dronken thuis te komen, maar omdat hij weet dat hij zijn toekomstige zelf -de volgende morgen- en zijn omgeving daarmee benadeeld, kiest hij er inmiddels voor om dit toch maar niet te doen.
Ik merk dat mijn kinderen heel erg leven vanuit innerlijke motivatie en dat ze goed weten wat ze willen, ook voor de toekomst, en bereid zijn daar iets voor te doen.
Daaruit trek ik de conclusie dat het in elk geval deze 2 goed heeft gedaan om in vrijheid op te groeien.
Ik denk dat je vanuit eigenwaarde en vrijheid ook de beste resultaten kunt boeken op het gebied van ‘naastenliefde’. Omdat je je vrij voelt om iets niet te doen, wordt het feit dat je het wèl doet een onvoorwaardelijk en geheel vrijblijvend geschenk aan de ander.
Inge,
Je schrijft: “Je hoeft geen christen te zijn om een goed mens te zijn en je hoeft jezelf ook niet op te offeren. (Maar dat mag wel.)”
Dat kun je wel zeggen, maar het tegendeel komt dichter bij de waarheid, lijkt mij. Een wijs man, ene professor Steven Weinberg,natuurkundige en nobelprijswinnaar, heeft ooit gezegd (ik citeer):
“Religion is an insult to human dignity. Without it you would have good people doing good things and evil people doing evil things.
But for good people to do evil things, that takes religion.” (einde citaat).
En zo is het maar net.
Toch is dat te kort door de bocht. Er zijn immers ook slechte mensen die goede dingen doen, en daarvoor hoeven ze geen religie aan te hangen.
@ Johan Nijhof.
Dat valt wel mee.
De vraag is niet of slechte mensen ook wel goed doen. Natuurlijk doen die dat als het zo te pas komt.
De vraag is hoe krijg je goede mensen zo ver dat ze slecht doen.
Het antwoord? Heel eenvoudig: Maak gebruik van hun geloof. Vertel de brave gelovigen dat hun god homofilie veroordeelt en er is’ altijd wel een ambtenaar die ‘in gewetensnood’ komt en daarom weigert een homoseksueel stel in de echt te verbinden. Of een fanaat die ze van het dak wil gooien. Verkondig dat volgens de heilige schrift abortus moord is en er is er altijd wel een die op pad gaat om een abortusarts dood te schieten.
Of (nog) erger.
Er zitten ook mensen gevangen in religie, die zonder hun religie niet zouden functioneren…
Mensen van wie identiteit en wereldbeeld gebaseerd is op religie, mensen die (soms generaties lang) niet werkelijk zelfstandig kunnen denken… Deze mensen gun ik hun veilige plek. Van daaruit functioneren zij het best, ook in de maatschappij, waar ze goede dingen doen.
Hallo Inge,
Bedankt voor je mooie reactie!
Je hebt wat mij betreft volkomen gelijk door liefde voor jezelf als voorwaarde te bestempelen om ook anderen lief te hebben op een volwaardige manier. Ook deel ik je mening (maar dat was waarschijnlijk al wel duidelijk 😉 dat je geen christen hoeft zijn om wel een goed mens te zijn.
Ja, ik denk dat het mogelijk is om in vrijheid uit liefde te leven. Maar het blijft mij intrigeren dat het zo weinig voorkomt, zeker in de christelijke religie waarin wij zijn opgevoed. Is het inderdaad iets wat specifiek voorkomt in religies omdat angst beter werkt dan vertrouwen en vrijheid? Is het een algemeen menselijk iets en is het voor iedereen een opgave om het te bereiken?
Ik ben er nog niet uit ;-).
Goeie vragen Rutger! Ze roepen bij mij nog meer vragen op.
Is het jouw ervaring dat maar weinig mensen uit liefde leven? Vind je christenen gemiddeld liefdevoller dan niet-christenen?
Is het belangrijk dat iemand vanuit vrijheid goede dingen doet of is het ‘als het maar gebeurt’?
Hoi Inge,
Nee, ik vind christenen helemaal niet liefdevoller dan niet christenen. In mijn leven heb ik mij bijna altijd prettiger gevoeld bij niet christenen dan bij wel christenen.
Het is (voor mij) triest om te constateren maar wel de waarheid.
Of er weinig of veel mensen zijn die uit liefde leven hangt denk ik samen met hoe je dat begrip liefde definieert. Ik weet natuurlijk niet wat jouw ervaringen zijn, maar in het algemeen is leven uit onbaatzuchtige liefde die uitgaat ook naar mensen die je bijvoorbeeld hebben gekwetst vrij zeldzaam.
Uit vrijheid goede dingen doen is het mooiste, omdat dan je intentie echt goed en zuiver is. Ook als je goede dingen doet ‘omdat het moet’ is dat niet verkeerd ;-), maar de intentie erachter kan dan weleens niet zuiver zijn. Maar misschien bedoel je iets anders ;-).
Ooops,. ik verzond ‘m te vroeg. Ik wilde nog vragen wat je eigen gedachten daarover zijn? Denk jij dat het kan?
Rutger,
Ik heb lang geaarzeld met reageren, omdat ik als hartgrondig atheïst de neiging heb voor gelovigen soms nogal pijnlijke meningen te verkondigen.
Maar nu moet het er toch maar eens van komen.
Allereerst dit: Van majoor Bosshardt weet ik weinig, eigenlijk alleen dat haar geloof haar soms in de weg zat als het ging om zoiets als het accepteren van homoseksualiteit. Dit roept twijfels op over haar beweegredenen.
Over Moeder Theresa zijn de meningen, zacht gezegd, nogal verdeeld. Kijk maar eens op Google bij ‘Moeder Theresa’
Los daarvan: vanuit mijn atheïstische optiek zijn de motivaties van beide dames enigszins verdacht.
Nu je vraag: Is zelfopoffering een zeldzaam verschijnsel?
Wel, zelfopoffering -ik noem het liever altruïsme– bestaat in vele gradaties en staat volkomen los van religie, in welke vorm dan ook. Maar om mijn mening hierover te kunnen accepteren moet je wel bereid zijn de evolutietheorie van Darwin in grote lijnen als juist te aanvaarden. (Die evolutie is overigens nog steeds gaande en zichtbaar. Ook in de mens.)
Welnu: De mens is als groepsdier geëvolueerd. Buitengesloten kwijnt hij weg en sterft. Het is daarom voor hem en ook voor de groep van levensbelang dat hij zich loyaal, integer en hulpvaardig opstelt. Dat hij trouw en eerlijk is, een handje toesteekt als dat nodig is en de zwakkeren beschermt. Dit is een oerinstinct. Zonder dit zou de mens in de dageraad van zijn bestaan al uitgestorven zijn.
De menselijke soort bezit daarvoor een mentaal mechanisme: onze kennis van goed en kwaad (inderdaad, van die boom uit het paradijs). Dit mechanisme bestaat uit drie elementen: Het besef dat we medeverantwoordelijk zijn voor het welzijn van onze medemensen en de wereld om ons heen, de drang om een zo goed mogelijk evenwicht te bewaren tussen eigenbelang en algemeen belang (ik noem dat ‘de balans tussen egoisme en altruïsme’) en ons empathisch vermogen, het zintuig dat de effecten van ons doen en laten op de mensen om ons heen en op de wereld registreert. Dit hele mechanisme noemen we ons ‘geweten’.
Net als loopvermogen en taalvermogen heeft ieder mens dit mechanisme in zich, maar het moet wel ontwikkeld worden en dat gaat soms niet goed. Met name binnen gelovige kringen zit er een structurele fout in deze ontwikkeling, maar dat uitleggen is een hoofdstuk apart.
Wat ik maar zeggen wil: Het opperste egoïsme van gewetenloze misdadigers enerzijds en de opperste zelfopoffering van mensen als Albert Schweitzer of majoor Bosshardt anderzijds zijn de uiterste gevolgen van de werking van een mechanisme dat in ieder mens van nature aanwezig is. En beide zijn naar mijn mening even pathologisch.
Hoi Eduard,
Je reactie vind ik heel erg meevallen, zo snel ben ik niet geshockeerd ;-). Je betoog kan ik prima volgen en de mechanismen die je beschrijft herken ik.
Op één punt verschil ik met je van mening en dat is je allerlaatste zin, maar dat zal je vast niet verbazen. Overigens ben ik het wel een met je eens als zelfopoffering opgelegd wordt door een religie, dan is het inderdaad ziekelijk. Maar ik geloof dat je als mens zelf die weg kunt kiezen, in vrijheid, zonder dat het je wordt opgelegd. En dat is voor mij de hoogste weg die een mens kan gaan. Overigens niet zonder dat je jezelf lief mag hebben, want dat is de basis.
Rutger,
Er is een verschil in benadering tussen jou en mij.
Jij geeft en moreel oordeel: “En dat is voor mij de hoogste weg die een mens kan gaan.” Zo kun je redeneren. Daar is niets op tegen, wat mij betreft.
Maar het sluit niet aan op wat ik zeg.
Ik analyseer onpartijdig, zakelijk, zonder moreel oordeel.
Voor het menselijk geweten is de normale situatie een evenwicht tussen –wat ik noem– egoïsme en altruïsme. Op sommige momenten kom je iwat meer voor jezelf op (‘egoïsme’), op andere momenten geef je voorrang aan het belang van anderen (altruïsme). Dat schommelt binnen zekere grenzen van moment tot moment, van situatie tot situatie en het verschilt van persoon tot persoon.
Maar bij zowel het opperste egoïsme enerzijds als de opperste zelfopoffering anderzijds is het evenwicht zoek. Het wordt schadelijk, hetzij voor de persoon in kwestie, hetzij voor de samenleving. Dat noem ik pathologisch, wat zoveel als abnormaal, of ook ziekelijk betekent. Ik heb het hierbij niet over goed of slecht. Ik geef geen moreel oordeel.
Nu kun je je bij het werk van mensen als Moeder Theresa wel afvragen wat hun motieven zijn om zoveel opofferingsgezindheid tentoon te spreiden.
Doen zij dit wèrkelijk uit puur altruïstische gedrevenheid? Of zit er iets anders achter: status (nobelprijs) rijkdom (MT leefde er persoonlijk goed van) Een zeker plekje in de hemel?
Nu kom je op het terrein van de moraal. Ik doe daar geen uitspraken over.
Beste Edward,
De boom uit het paradijs staat niet voor de kennis van goed en kwaad, maar is door de dogmatische kerk gebruikt om de vrouw in het algemeen in het verdachtenbankje te plaatsen. In de gnostiek wordt de zondeval echter niet als leerstelling erkend en wordt het eten van de verboden vrucht in het paradijs veelal gezien als een symbolische vertelling over het verwerven van gnosis: de mens neemt kennis van goed en kwaad, daartoe uitgenodigd door Eva, een vrouw. Dat gaat samen met een geheel andere perceptie van de rol van de vrouw in de gnostiek, namelijk als de gelijke van mannen, zelfs als verlosser van het mannelijke. In de traditioneel-christelijke visie wordt de overtreding van het verbod op het eten van de boom van kennis van goed en kwaad door Eva en Adam gezien als de zondeval waar sedertdien alle mensen onder gebukt gaan. Maar de gnostiek geeft aan Eva een geheel andere rol. Zij is degene die Adam uit de diepe slaap van de onwetendheid wekte en hem daarmee de gnosis bracht. In het ‘Geheime Boek van Johannes,’ een tekst uit Nag Hammadi, zegt Eva tegen Adam nadat ze van de boom van kennis van Goed en Kwaad gegeten heeft:
Sta op en herinner jezelf. Volg mij, je eigen wortel. In ‘De oorsprong van de wereld,’ een andere tekst uit Nag Hammadi, wordt verteld hoe Eva ziet dat Adam slaapt. Ze wordt daardoor met medelijden bewogen en ze zegt:
Adam, leef! Sta op! Adam wordt wakker en als hij Eva ziet zegt hij:
Jij zult de moeder van de levenden genoemd worden, omdat jij degene bent die mij het leven schonk. Hier zien we dus een uiterst positieve waardering voor Eva. Eva wordt in de gnostische teksten zelfs vaak beschreven als superieur aan Adam. De vrouwen speelden een navenant positieve rol in de gnostische gemeenschappen, tot aan de Katharen toe.
Bronnen: http://www.gnostiek.nl/gnostiek/
Hoi Rob,
Mooi, wat je hier zegt over “Eva” en de “boom”. Ik zou hier graag een kleinigheid aan toevoegen. 🙂
EVA staat in de originele teksten symbool voor wijsheid/kennis. Eva is mijns inziens niet echt vrouwelijk, maar een aspect van het geheel: EVADAM. Men deelt het in als zijnde mannelijk en vrouwelijk om de dualiteit van onze waarneming aan te duiden. Zoals goed-kwaad, licht-duister,… Vrouwen en mannen zijn dus volkomen gelijkwaardig. Het enige verschil tussen personen is in hoeverre men zich bewust is van het aspect EVA. Of zoals jij het zegt: hoe diep men slaapt.
De kerk verbergt dit liever. 😉 Voor de kerk ben ik dan ook de “antichrist” of de duivel zelf! 😀
Vriendelijke groet
Beste Rob,
Ik heb op een gereformeerde school gezeten. Ik had toen ook veel katholieke vriendjes. Ik ken het bijbelse verhaal van de zondeval. Over het kwaad dat zo over de mensheid kwam. En dat de vrouw de schuld kreeg. En ik weet dat het vaak in verband gebracht wordt met de menselijke seksualiteit. En ik verwerp het als een van de vele valse argumentaties die gebruikt werden en worden om de macht van de kerk (en van de man. Godsdienst is een mannenzaak, het laatste bolwerk waar de man zijn misplaatste superioriteitsgevoel nog kan koesteren) te bevestigen en in stand te houden.
Ook de gnostiek is aan mij niet besteed, maar ik heb wel zo mijn mening over de betekenis van het verhaal.
Ik zie het als een mooi, bijna poëtisch verhaal over hoe de diersoort mens het ware mens-zijn verwierf en zo uit het paradijs viel.
Ik zal het zo kort mogelijk opschrijven:
Ooit was de mens een dier onder de dieren. Een kuddedier dat zuiver instinctief leefde en handelde. Er bestond geen goed of kwaad in zijn universum. Het droeg geen verantwoordelijkheid voor zijn daden. Het was net als alle andere dieren a-moreel. Het sliep de diepe slaap van de onwetendheid. Dat was het Paradijs.
Maar er was een kantelpunt. Een moment dat hij ontdekte dat hij de gevolgen van zijn daden kon overzien. Dat die soms ‘goed’ uitpakten en soms ‘kwaad’ en dat hij kon kiezen: eigen belang of groepsbelang, met elkaar of tegen elkaar, dienen of heersen…
Maar kúnnen kiezen betekent móéten kiezen. En de verantwoordelijkheid daarvoor dragen. Hij kon door zijn groepsgenoten ter verantwoording geroepen worden. Gestraft of beloond worden. Kortom, hij werd mens, een moreel wezen met kennis van goed en kwaad en de verantwoordelijkheid daarvoor.
Maar verantwoordelijkheid is een zware last. Zo viel hij uit het Paradijs van de onwetendheid.
De boom en de ‘appel’ zijn een mooie metafoor voor het opnemen van kennis. De slang is n.m.m. een gemeen toevoegsel om de hele gebeurtenis –en de vrouw in het bijzonder– in een kwaad daglicht te stellen.
Beste Edward,
in de slang zien de gnostici een boodschapper die de mens de gnosis wil brengen over zijn goddelijke aard.
In de traditioneel-christelijke visie wordt de overtreding van het verbod op het eten van de boom van kennis van goed en kwaad door Eva en Adam gezien als de zondeval waar sedertdien alle mensen onder gebukt gaan. Voor Tertullianus, een fel bestrijder van de gnostiek, was Eva de oorzaak van die zondeval. Het is deze kerkvader die de slang misbruikt om de vrouw in een kwaad daglicht te plaatsen. Tegelijkertijd is de slang als dier, ten onrechte overigens, hierdoor ook in een kwaad daglicht komen staan.
Je brengt het weer goed onder woorden. Ik kan me nog de keer herinneren dat ik jou mijn verhaal kon vertellen. Jouw blogs helpen velen op weg, daar ben ik je dankbaar voor en ik weet zeker dat velen dat met mij eens zijn. Je teksten doen me iets.
‘Hij mag echt zijn wie hij is en heus, hij zal geaccepteerd worden door alle broeders en zusters, maar hij moet wel vechten tegen zijn ‘zondige aard’.
Toen ik het las dacht ik even dat ik mijn moeder dat hoorde zeggen.
‘De problemen worden gigantisch wanneer deze homo diep van binnen voelt dat de liefde van God komt’.
Liefde is de goddelijke vonk. Het mysterieuze dat in ons zit en dat ons in stelt staat nieuwe goden te maken. Wie weet wat liefde is, wat het me jou en met anderen doet, wie dat kent, kent zichzelf en wie zichzelf kent, kent God.
Dank je wel voor je bevestigende en mooie woorden, Rob!
Mooi wat je zegt over liefde… en zo herkenbaar! Dank je wel! 🙂
Rob,
liefde/vriendschap komt niet van een of andere god maar komt van uw evenmens en moet je zelf ook geven. Zo maken we van ons aardbolletje toch nog een beetje een hemel.
Het is de dominee die voor god speelt. Niemand weet wat het begrip “god” inhoudt. We kunnen kunnen god hoogstens omschrijven als de kracht die het heelal in gang heeft gezet. Veel godsdiensten beschrijven god als almachtig. Als dat waar zou zijn dan moet diet god voor het internationaal rechtshof voor de mensenrechten gedaagd worden. Een god die almachtig is en de misdaden zoals in Syrië toelaat is medeplichtig aan die misdaden.
Tja… almachtig, maar ook rechtvaardig, zo wordt er dan gezegd. En dat de mensheid in feite volledig weggevaagd had moeten worden van de aardbodem, vanwege de zonden. En dat we het niet begrijpen, omdat mensen anders denken dan god… En zo is overal wel een antwoord op te verzinnen… en kan het door mensen gemaakte godsbeeld op de troon blijven zitten… Hoe meer gezag deze god krijgt, hoe langer hij kan blijven zitten.. Angst zaaien werkt perfect… helaas…
Inge,
dat is zeer juist geformuleerd. God blijft een virtueel gegeven. Hoe meer mensen er aan geloven, hoe machtiger hij wordt. En zoals aan virtuele computerbusiness veel geld verdiend wordt, wordt er ook aan de virtuele god, massaal gald verdiend.
Lieve Inge, ik herken alle dingen die je schrijft en hoorde het destijds allemaal
mijn moeder zeggen! En omdat ze mij ook niet-werelds wilde maken was dat zwaar! Ik liet mij eigenlijk nooit echt vangen ;-)! maar.. je wel heel schuldig voelen!
Als volwassene veel tijd nodig gehad om mezelf te “‘resetten”” en daarbij is zo belangrijk dat ik me nu niet meer schuldig voel,(lang gedaan helaas) Er anders over denken sluit buiten! en ik was al een onzeker kind!Mijn kids mochten bijna alles,maar wilden niet alles! (mooie uitspraak!) Met schade en schande wijs worden is een goed iets! Zelf op onderrzoek uitgaan
De liefde (gelovig of niet-gelovig)in al zijn ruimte als drijfveer smeedt samen!
Lieve Meta, dank je wel voor je reactie! Ik herken ook wat jij schrijft.
Jouw laatste zin vind ik prachtig! <3
Edward,
Iedereen mag de bijbel interpreteren zoals hij zelf wil. Alleen zijn sommige zaken niet voor interpretatie vatbaar. Moorden, pedofilie, kind-huwelijken, oorlogsmisdaden, ongelijke rechten van man en vrouw zijn nooit moreel goed te praten. Dat zijn universele waarden. Bijna alle godsdiensten sluiten vrouwen uit voor hogere functies maar lullen over onbelangrijke zaken.
zie ook mijn blog
armandmaes.wordpress.com
over een visie op volkscultuur en het heelal.
Beste Armand
Natuurlijk mag iedereen de bijbel interpreteren zoals hij/zij (altijd een hij, want religie is een mannenbolwerk), zolang dat op de literaire manier gebeurt. Lekker op academisch niveau bakkeleien over wat de schrijver nou precies bedoelde, zonder consequenties voor het denken en doen van de exegeten, hun omgeving of de samenleving.
En daar zit hem nou net het addertje –wat zeg ik, een reusachtige, levensgevaarlijke koningscobra– onder het gras. De interpretaties worden namelijk geacht van toepassing te zijn op het denken en doen van de gelovigen. De bijbelteksten en hun interpretaties worden, ook nu nog, soms tientallen eeuwen nadat ze opgetekend zijn, door voorgangers en leiders naar believen geselecteerd en gebruikt om de gelovigen te manipuleren en te verleiden, soms tot goede daden, maar veel vaker tot de meest gruwelijke misdaden.
De menselijke geschiedenis is bloedrood gekleurd door de gevolgen hiervan.
Ps, Ik heb je blog enkele keren bezocht. Ik ben er nog niet toe gekomen te reageren.
Misschien binnenkort
Meta,
Liefde/ vriendschap tussen mensen is een belangrijk, zoniet het belangrijkste punt in het leven van ons mensen. Spijtig genoeg worden mensen veel tegen elkaar opgezet door belangengroepen om daar zelf hun hebzucht mee te bevredigen. Wapenfabrikanten hebben geen enkel belang bij vrede. Grote multinationals sponseren, achter de schermen, oorlogen, als ze daardoor hun winsten kunnen de hoogte injagen.