Wat voel je als je het woord ‘nee’ door je heen laat stromen? En wat voel je wanneer je dit doet met het woord ‘ja’?
Deze vragen zijn misschien wel de meest bekende oefening voor het bewust worden en sturen van je gedachten (en daarmee je gevoelens).
Voel jij het ook? Dat je jezelf bij ‘nee’ van binnen afweert, schrap zet, je schouders laat hangen, je vuisten balt, zucht, moe wordt en je levenslust voelt afnemen?
En voel je ook wat ‘ja’ met je doet? Hoe het je zachter maakt en open stelt? Hoe je misschien iets naar voren komt met je lichaam, je handen opent en je hoofd opheft?
De bevestigende kracht van het woordje ‘ja’ is enorm en ik durf zelfs te stellen dat ‘ja’ je leven volledig kan veranderen. Sterker nog: ik ben daar volgens mij een levend bewijs van.
Niet mogen zijn wie je werkelijk bent
Hoeveel kinderen horen niet (soms om de haverklap) van jongs af aan zinnetjes als:
“Nee, niet doen!”
”Nee, niet aanzitten!”
”Nee, niet zo schreeuwen!”
“Nee, niet huilen!”
Met dat soort uitspraken wordt hun primaire reactie afgewezen. Dit kan (onbedoeld en onbewust) de boodschap geven dat hun primaire zijn, wie ze echt zijn, er niet mag zijn, maar dat er een aangepaste versie wordt verlangd.
Omdat sociale steun voor ons -sociale wezens/groepsdieren die we zijn- van levensbelang is, hebben we al heel jong geleerd om ons in meer of mindere mate aan te passen aan wat voor onze omgeving ‘wenselijk’ en ‘normaal’ is.
Helaas gaat dat soms gepaard met een diep (onbewust) besef dat hoe we werkelijk zijn niet goed (genoeg) is.
Boodschappen
In mijn jeugd heb ik die boodschap ook opgepikt. Onbewust en onbedoeld, want niemand heeft mij die boodschap willen geven, daar twijfel ik niet aan. Toch kwam het zo binnen. Ik wil daar niemand van beschuldigen, dat zou volgens mij ook geen zin hebben. Ik denk dat ieder mens een eigen weg te gaan heeft, met eigen inzichten en een eigen tempo om te ontwikkelen.
Bovendien kwam deze boodschap mede zo binnen door de conclusies die ik zèlf getrokken heb. Ik kijk dus ook alleen naar mijn eigen gevoelens en naar waar ik zèlf verantwoordelijk voor ben (geweest). Maar laat ik er voor de duidelijkheid bij vermelden dat ik weet en ervaar dat mijn ouders zielsveel van mij houden. En ik van hen.
Binnen de religie waarin ik opgroeide, kreeg ik eveneens de volgende boodschappen over mezelf:
Ik ben zondig
Ik ben schuldig
Ik ben onwaardig
Ik heb een slecht hartje
Ik moet ‘opnieuw geboren’ worden
Ik heb vergeving nodig
Al deze boodschappen zijn samen te vatten in één grote NEE.
Nee, ik ben niet goed!
Levend onder het juk van NEE, mezelf verontschuldigend en schamend, kwam ik, begin twintig, voor het eerst bij een psycholoog. Daar begon mijn lange weg naar het verkrijgen van inzichten over de ruimte die ik kreeg/nam om mezelf te zijn: GEEN. Ik wist niet eens wie ik zelf was. Ik wist wel heel erg goed hoe anderen mij wilden zien en wat ik moest doen om in de gunst te komen of te blijven.
Eén of andere aso?
Hoe mijn herprogrammering precies gegaan is, is een (lang) verhaal op zich en zal ik hier nu niet uit de doeken doen, maar feit is dat ik mezelf inmiddels ervaar als iemand die (meestal) zichzelf is. Iemand met TOESTEMMING. Iemand die leeft met een ‘JA’!
En het mooie is, dat ik merk dat dit niet betekent dat ik één of andere aso geworden ben. (Toen ik net begon met therapie was ik serieus bang dat ik daar zou eindigen!) Ik doe niet ‘alleen maar een beetje wat ik zelf wil’, zonder daarbij rekening te houden met anderen. Ik WIL rekening houden met anderen.
Ik ben namelijk helemaal geen slecht, schuldig of onwaardig mens. Ik ben, net als iedereen, een sociaal wezen, met empathie en compassie, zowel voor mezelf als voor anderen.
Ik leef met een JA en ik kan daardoor ook veel vanzelfsprekender een JA geven aan anderen.
Voorbeelden
Waarom meteen ‘Nee!’ roepen naar een peuter die in de oogjes van de kat prikt? Je kunt het onrecht ook stoppen met ‘Ja!’
“Ja, grappig is dat he, als de kat slaapt en je prikt in zijn oogjes! Dan gaan ze ineens open en beweegt ‘ie! Maar weet je waarom hij dat doet? Omdat hij heel erg schrikt! En omdat het misschien ook wel pijn doet! Als jij heerlijk ligt te slapen, kijk zo (doe maar voor, compleet met snurken), en iemand prikt ineens in je ogen, dan SCHRIK je je rot! (Dat kan je ook mooi voordoen, tot grote hilariteit. 😛 ) Doe je ogen maar eens dicht en voel maar eens voorzichtig hoe het voelt als je erin prikt. Dat voelt helemaal niet fijn he! Zullen we de kat helpen om heerlijk te slapen, zodat hij goed kan uitrusten? Dan kunnen jullie straks weer lekker samen spelen!”
Ga er maar vol vertrouwen vanuit dat deze peuter helemaal geen slecht wezentje is dat gedresseerd moet worden en in een NEE-keurslijf moet worden gestopt. Dit is een goed mensje dat nog volop in ontwikkeling is en nog lang niet alles begrijpt van hoe lijven werken, hoe je met elkaar omgaat en wat empathie is. Dit is een leergierig en lief kind, dat bereid is om goed te doen, omdat het goed is!
En tegen een kind dat in schreeuwen of huilen uitbarst, hoef je helemaal niet te zeggen: ‘Nee, niet zo huilen!’ Je kunt ook zijns-bevestigend reageren:
“Ja, daar moet je van schreeuwen/huilen he? (Of: Moet je zo huilen?) Ben je zo boos/geschrokken/verdrietig? Kom maar..”
Probeer altijd de primaire, meest wezenlijke reactie van het kind te accepteren. En daarna kan je eventueel uitleggen wat er volgens jou gebeurde en hoe jij denkt dat het voor het kind/jou/anderen was. Probeer altijd het eigene van het kind te steunen en te bevestigen.
Ik merk dat dit inmiddels vanzelf gaat. Misschien omdat het jarenlang getraind is, misschien ook omdat (ik denk dat) het natuurlijk (en dus vanzelfsprekend) is. Ik sta mezelf immers ook toe om te voelen wat ik voel. Ook als ik het eigenlijk gênant vind, of lelijk van mezelf.
Mijn gevoelens zijn signalen van hoe ik ervoor sta. Ze wijzen me de weg. Wat zijn mijn gedachten over dingen? Wat zijn mijn behoeften? Mijn gevoelens bepalen voor mij tot welke actie ik zal overgaan.
#catladyforlife
Heel mooi kon ik de kracht van JA merken toen ik tijdelijk zwerfkatjes opving en socialiseerde bij mij thuis. Een paar katjes op een apart kamertje en een paar katjes, die al wat tammer waren geworden, in de woonkamer. De meest wilde en schuwe katjes, die eigenlijk alleen maar konden blazen en grommen, waren vaak ook de katjes die het sterkst reageerden op mijn JA.
Ik sprak het uit, maar vooral: ik straalde het uit. Een hele dikke, accepterende JA. Ja, het is oké dat je bang bent en je wilt verdedigen. Ja, je mag daar onder de kast blijven zitten. Ik doe je niks. Het is oké, jij bent oké. Ik zei het ook in het kats. (Ik ben meertalig 😉 ) Dan knipperde ik rustig met twee ogen tegelijk, zoals katten onderling ook doen om elkaar te laten weten dat het goed is.
Zodra ze doorhadden dat ik niks met ze van plan was, behalve dan ze van eten, drinken en een schone bak voorzien, kwamen ze steeds dichterbij. Magisch vond ik dat. Maar ook logisch.
JA!
JA accepteert en ontspant, JA haalt het beste in je naar boven, omdat het je de boodschap geeft dat je goed bent zoals je bent. En wat doe je als je die boodschap krijgt? Je zorgt dat het klopt!
Een beproefd pedagogisch middel voor een jongere die ‘niet te vertrouwen is’, is hem/haar vertrouwen geven. Dit kan door de jongere ergens verantwoordelijk voor te maken en deze verantwoordelijkheid, en daarmee het gevoel dat hij/zij wordt vertrouwd, langzaam te laten toenemen. De positieve ruimte die zo ontstaat is voor de jongere een uitnodiging om te laten zien dat het vertrouwen terecht is. Een positieve benadering, vol vertrouwen, is de grootste stimulans om constructief gedrag te vertonen.
Daarmee werkt JA ontketenend en bevrijdend.
Iedereen die zichzelf in meer of mindere mate onderdrukt voelt door een NEE- keurslijf, zou eens, bij wijze van proef, moeten proberen hoe het voelt om op alles dat je in jezelf voelt te reageren met JA.
Bijvoorbeeld:
“JA, ik voel mij boos, verdrietig, bang, jaloers, gefrustreerd, onwaardig, beschaamd, smerig, lelijk, dik, dom, whatever… en JA, ik voel dat niet voor niets. Dat komt ergens vandaan. Ik vind het moeilijk dat ik dit voel en ik zou het liever niet voelen, maar ik voel het wel. Het gevoel is oké. Dat ik ervan baal is ook oké. IK ben oké.”
Wat een ontspannende kracht kan er zitten in zelfacceptatie. Nee, je lost niks op, maar je omarmt. En moet je eens opletten wat er gebeurt wanneer je jezelf op een diep niveau omarmt… dan lost er soms wel degelijk iets op…!
En JA, je bent vrij om dit de grootst mogelijke onzin te vinden. 😛
Maar ik geloof in de kracht van JA, in de kracht van TOESTEMMING om te zijn.
Omdat je wèl goed bent!
JA!
Ja, helemaal mee eens!
Ja !! 🙂
Vriendelijke groet
Inderdaad is die peuter geen slecht, zondig wezentje, en dat mag hem zeker niet aangepraat worden. Maar ik moet bekennen dat je strikte methode van JA! zeggen mij toch overdreven voorkomt. Zo reageert de wereld later niet op hem hoor. Zachtzinnigheid kan dus ook schaden. Ken je de film YES MAN!, met Jim Carrey. Daar doet je betoog aan denken.
Ja, de YES man, leuke film! Ik denk dat ik je punt begrijp.
Het gaat mij niet letterlijk om ‘ja’ of ‘nee’, maar meer om de houding daarachter.
‘Nee!’ roepen is prima en lijkt me zelfs noodzakelijk om grenzen aan te geven.
Waar het mij om gaat, is dat iemands ZIJN niet afgewezen wordt.
Ik bedoel dan meer dat het verwijtende ‘hoe háál je het in je hoofd!’ (zonder het antwoord te willen horen) vervangen wordt door een open houding: ‘waarom deed je dat?’
Gelukkig dat je in noodgevallen ook nee mag roepen, Dan zijn we het toch eens. Ik kreeg namelijk stante pede een visioen:
“O, heb je papa’s dienstpistool in het laadje gevonden, wat knap! Dat was toch op slot? Dus je kunt al een sleutel omdraaien ook. Wat zeg je? Heb je ook het magazijn gevonden en erin geklikt. Grote kerel zeg. Wil je met mama spelen? mama heeft eigenlijk geen tijd. Kun je niet met Snuf spelen? Heb je dat al geprobeerd? Goed idee zeg. Maar wil Snuf niet meer en blijft hij heel stil liggen? Heeft hij een rood plekje midden op zijn borst? Dan kun jij al goed mikken zeg!
Echt? De postbode ook?
Ehm… dat is wel een hele cynische misinterpretatie!
Cynisch is, wie niet in waarden gelooft. Dat doe ik, zoals je best weet, nu juist wel. Ik chargeerde inderdaad een beetje. Maar de Amerikaanse veteraan die eergisteren geërgerd een vrouw doodschoot, nadat hij frontaal op haar geklapt was na door rood licht gesjeesd te zijn, had vast een opvoeding genoten die die richting uitging. Het kan niet verkeerd uitpakken wanneer het Jantje verboden wordt om pruimen te plukken of schaliegas te winnen.
De lijn van je betoog is me duidelijk en kan ik ondrschrijven, in plaats van toestemmen gebruik ik liever instemnen omdat daar naar mijn idee meer gelijkwaardigheid en minder afhankelijkheid in schuilt.
Goed gezien Tao,
instemming in plaats van toestemming.
Toestemming veronderstelt een externe hogere autoriteit terwijl je zelf de hoogste autoriteit in je leven bent.
Uw bijdrage is voor mij een ware verademing.
Ik vind van niet.
Een jong kind is als een dier. Het doet en denkt instinctief. Zonder weet van goed en kwaad, zonder verantwoordelijkheid. Het is een a-moreel wezentje.
De kennis van goed en kwaad moet nog ontwikkeld worden. Dat is de taak van de ouders. Zij zijn de externe autoriteit. Zij geven toestemming of weigeren die. Intussen zijn zij verantwoordelijk voor de daden van het kind, zowel wettelijk als moreel.
Tegelijkertijd is het heel erg belangrijk dat zij goed uitleggen waarom zij die toestemming geven of weigeren, zodat het kind het verschil tussen goed en kwaad leert begrijpen, zodat het zich langzaam maar zeker tot een volwassen persoon met een eigen verantwoordelijkheidsgevoel kan ontwikkelen. Zo wordt het een moreel wezen met een eigen autonoom geweten.
Intussen dragen de ouders de verantwoordelijkheid stap voor stap aan het zich ontwikkelende kind over. De wet geeft ouders daar 18 jaar de tijd voor.
Hier zit het probleem bij een religieuze opvoeding.
De ouders zijn nog steeds de externe autoriteit. Zij leren het kind het verschil tussen goed en kwaad.
Maar niet het goed en kwaad van de mens tussen zijn medemensen. Niet wat goed en kwaad met de medemens en de samenleving doen.
Zij leren het kind het goed en kwaad van hun geloof. Geen empathie met de medemens, geen eigen autonoom geweten, maar gehoorzaamheid aan een alziende, alwetende, almachtige, onkenbare en ondoorgrondelijke hogere externe autoriteit, die zonder nadere uitleg onvoorwaardelijke gehoorzaamheid eist.
In mijn ogen is dit immoreel.
Ja, daar heb je een mooi punt! Ik ben het met je eens. Niets van wat zich manifesteert heeft toestemming nodig om te zijn.
In dit geval gaat het om ontgiften en is ’toestemming’ het antigif van ‘ontkenning’ en ‘onderdrukking’.
Antigif tegen bv het gif van een slangenbeet dien je alleen toe aan mensen die gebeten zijn. Anderen hebben het antigif niet nodig.
Sommigen gaan er van uit dat een kind een onbeschreven blad is, een tabula rasa dat nog in ontwikkeling is maar dan met vrije wil. Waar de vrije wil voor op staat Niet die van dogma”s en determinisme. Het is zo”n leerstelling die de vrije wil onderdrukt. Het werkt verlammend op de energie. Het maakt angstig en benauwd. Denk maar aan sektes die verlammen de vrije geest in zijn behoefte. Als je zelf denk wordt het tot de orde geroepen.
Dogma”s kunnen angstig maken want het is gedachtenoplegging.
[…] er ruimte is, kan het geuit worden en kan er ‘licht’ op schijnen. (Adviezen en tips vind je >HIER< ) Door te kijken naar wat verwrongen en vervormd raakte, voel je misschien ook de pijn die daarbij […]