“Ik voelde mij zo slecht, ik vond dat ik de vernietiging verdiend had.”
“Loskomen van het geloof heeft mij mijn leven teruggegeven. Dat zien zij niet.”
Veerle (51)
Jade Smith heeft in het kader van haar afstuderen op Journalistiek een podcast gemaakt die gaat over de identiteitscrisis die je kunt ervaren nadat je de geloofsgemeenschap hebt verlaten. In deze podcast is Veerle (51) te horen, die drie jaar geleden stopte met het bijwonen van de samenkomsten van de Jehovah’s Getuigen. Ze leest onder andere voor uit de brief die ze naar haar ouders stuurde en de reactie die ze daarop kreeg. Ook vertelt ze openhartig wat dit emotioneel met haar deed en doet. Daarnaast delen psychosociaal therapeut Monique Molendijk en psycholoog Nynke Neijzen hun deskundige inzichten over opgroeien in een sekte en waar je mee te maken kunt krijgen wanneer je deze verlaat.
Geen van de geïnterviewden beweert overigens dat de Jehovah´s Getuigen een sekte is. Wel zijn er bepaalde overeenkomsten tussen sekteverlaters en mensen die een geloofsgroepering verlaten. Voor velen van hen valt het (te) zwaar om de voormalige groepering als ‘sekte’ te duiden, ook wanneer er sprake is van sektarische kenmerken.
Jade heeft een zeer professionele podcast gemaakt waarop ze lovende kritieken kreeg. Van harte aanbevolen dus!
Onder de podcast staat een gedeelte van de inhoud uitgeschreven. Met dank aan Veerle!
De brief die ik (Veerle) schreef:
Lieve papa
U vroeg me om uit te leggen waarom ik zoveel moeite heb met dit geloof. Als ik het over mijzelf heb; Leven vanuit mezelf, vanuit mijn hart, dan hoor ik u een reactie geven met de woorden: egoïstisch, niet nederig, niet voldoende met Jehovah bezig Ik voel me dan klein, verdrietig en verward.
Keer op keer heb ik mijzelf met deze gevoelens onder de loep genomen, ze afgekeurd, en weg willen lopen voor dit gevoel en mijn gedachten, omdat ik graag aan de wensen van jullie als mijn ouders wil voldoen en jullie niet kwijt wil raken. Als ik niet vanuit mijn eigen hart mijn leven mag bepalen, dan raak ik mijn hart kwijt. Dit betekent voor mij ook dat mijn beeld van Jehovah afwijkt van wat me geleerd is. En dat heeft echt gezorgd voor een intern conflict, want natuurlijk weet ik hoe ik moet denken, of zelfs hoe ik moet voelen. Maar steeds meer kom ik daarmee in de knoop te zitten.
Citaat uit de brief van Veerle
Maar de reactie van mijn vader was:
“Pas als je jezelf wegcijfert kan je je band met God herstellen. Hij strekt de hand uit naar mensen die God willen zoeken. Maar als jij dat niet wil zal God er niet voor jou zijn. Het is nu niet de tijd om met jezelf bezig te zijn.”
Reactie van Veerle’s vader
Dit voelde veroordelend en heel erg pijnlijk. Ik merkte ook: hier ontbreekt mijn vader in de zin van de gevoelige vader. Dit heeft niets te maken met een dochter die zich heel kwetsbaar opstelt en een vader die probeert haar te begrijpen en tegemoet te komen. Nee, hij kroop als het ware in de rol van ouderling en gebruikte soms zeer felle bewoordingen.
Mijn ouders leven helemaal voor hun geloof, en dat was onze belangrijkste overeenkomst. Hierdoor waren we nu eigenlijk gelijk uitgepraat en staat er een heel groot thema tussen ons in wat zorgt voor een onoverbrugbare kloof. Dat is heel pijnlijk voor alle betrokkenen.
Ik ben binnen de Jehovah’s Getuigen geboren. Ik weet niet beter dan in deze leer, in deze gedachtegang en in deze groep te leven. Elk contact met iemand van buiten de groepering, of het nu op school of in de buurt was, was potentieel gevaarlijk omdat diegene niet bij ons hoorde. Dat was voor mij een gegeven, zo leefde ik dus ook. Dat betekende dat ik niet de spontaniteit had om contacten te leggen op school. Dat betekende ook dat ik heel erg alleen was. Ik ben daardoor erg gepest.
Ook werd mij geleerd hoe ik moet denken en hoe ik moet voelen.
Ik was bijvoorbeeld op school uit de kring gezet, omdat de rest een verjaardag vierde van een klasgenootje (volgens de regels van de Jehovah’s Getuigen mogen zij geen verjaardagen vieren). Als kind zijnde voelt dat natuurlijk heel vervelend en verdrietig, want je wilt er zo graag bij horen. Maar mij werd verteld dat ik juist trots mocht zijn omdat ik deze beproeving kreeg en dat God blij is dat ik niet mee doe met het goddeloze feest. Dus de emoties en behoeften die ik als kind had – om erbij te willen horen – werden omgezet in een idee van blijdschap omdat ik dit verduurde.
De pure gevoelens die ik als kind had, die konden er niet zijn. Er werden andere emoties voor in de plaats gezet. Ik mocht blij zijn dat ik God blij maakte. In plaats van me verdrietig voelen omdat ik alleen was. In mijn latere leven heb ik hier heel erg veel last van gehad.
“Een sektarische relatie is een relatie waarin een persoon of een groep opzettelijk anderen psychologisch en emotioneel manipuleert met als resultaat dat ze afhankelijk van hem worden in het nemen van significante levenskeuzes. Dus hoe geef ik invulling aan mijn leven, met wie ga ik om en hoe breng ik mijn tijd door? En als je die keuzes niet meer zelf kunt maken, dan kan je concluderen dat je in een sektarische relatie of een sektarische groep zit.”
“Deze kinderen groeien onbewust op met een bepaald niveau van stress en staan heel erg onder druk.”
Psychosociaal therapeut Monique Molendijk
In therapie leerde ik steeds mezelf de geruststelling te geven, ja dit mag je doen. Ja, dit mag je proberen, dit mag je ervaren. Maar het zit dan steeds in mijn hoofd. Wat ik voel of ervaar gaat hierdoor niet spontaan.
In therapie werd me ook steeds de vraag gesteld: maar wat wil jij? Hoe denk jij erover? Dat gaf me zoveel verwarring. Dat heb ik echt moeten leren. Hoezo ik? Heb ikzelf ook een mening? Heb ikzelf ook een gevoel? Naarmate ik daar verder mee in therapie ging, ervoer ik hoe heftig voor mij de schaduwkant is. Niet alleen de mooie momenten die ik ook heb met mijn geloofsgemeenschap maar ook hoe het me heeft beschadigd. Ik noem het voor mijzelf misvormd.
Weggaan voelde niet als een keuze, maar als een noodzaak. Ik kon daar niet leven vanuit mijn hart. In de groep was ik iemand maar ik voelde mij niemand. Daar liep ik emotioneel en psychisch helemaal in vast.
“Ik-kracht: vanuit externe of interne bron ontdek je dat er iets niet klopt, dat er iets niet goed is en dat je gaat voelen: ‘ik kan niet bestaan.’ En dan komt er een moment dat je zo sterk gaat voelen dat je niet kunt bestaan, dat je bereid bent om de stap te nemen, om het gevecht aan te gaan. Ofwel met de personen binnen de groepering ofwel door eruit te stappen, want je stapt uit je volledige sociale systeem, dat is een hele grote stap, dat doen mensen niet zomaar. Bijna iedereen die ik spreek die uit een sekte stapt, voelt van binnen: als ik nu niet ga, ga ik kapot. Dat is die ik-kracht, om die stap naar buiten te zetten. Een grote ‘nee’ van binnen. Een bestaansstrijd.”
Psycholoog Nynke Neijzen
Je hebt geen vertrouwen meer, in niemand. Je mist sociale vaardigheden. Eigen beslissingen nemen is ook heel moeilijk, omdat je altijd hebt gedaan wat je werd opgelegd. Wie ben ik, wat ga ik doen met mijn leven? Dat zijn grote levensvragen en kan een diepe identiteitscrisis zijn.
Psychosociaal therapeut Monique Molendijk
De boze buitenwereld is wel érg groot. Aan de ene kant is het heel vertrouwd om te zeggen: denk jij maar voor mij. Aan de andere kant is dat juist iets waar ik voeding uit krijg en een stukje vrijheid in ervaar, voorbij de angst, door te weten dat ik mijn eigen verantwoordelijkheid heb en mijn eigen keuzes mag maken. Elke dag, of het nu is hoe ik met de natuur omga of met de mensen om mij heen. Dat is niet meer gevormd in dat wat ik geleerd heb maar in dat wat van binnenuit komt.
Vroeger legde ik de verantwoordelijk van alles bij God. Nu ben ik zelf verantwoordelijk. Ik kan me herinneren dat ik heel veel angst had voor de wereldgebeurtenissen die ik op het nieuws hoorde. Ik heb het altijd gezien in het kader van: het wordt van kwaad tot erger en dat is het teken dat het einde heel dichtbij is, het moment is aangebroken dat God gaat ingrijpen. Daar kreeg ik heel veel angst door, omdat ik nu niet meer bij Gods volk hoor dat gered zal worden zolang ze Hem gehoorzamen.
Ik voelde me zo slecht dat ik vond dat ik de vernietiging van God verdiend had. Maar daar kwam ik heel erg mee in conflict, omdat ik niet anders kan. Dat gaf een enorm dilemma.
Mijn ouders zien dat ik mijn doodsvonnis heb getekend. Zij gingen er altijd vanuit dat we als gezin gered zouden worden. Dan zouden we eeuwig leven in het paradijs. Dat was hun streven. Daar leven zij voor. En nu ontbreekt daar straks een dochter. Beiden lijden we aan dezelfde pijn door de afstand, maar we kunnen elkaar hierin niet meer nabij komen, omdat we niet meer op dezelfde golflengte zitten. We kunnen elkaar niet tegemoet komen, we kunnen elkaar niet troosten. Dat voelt heel alleen.
Dat doet me wel heel veel verdriet, vooral omdat het zo over mijzelf gaat en vanuit mijzelf is, vanuit mijn hart. Los komen van het geloof heeft mijn leven gered. Maar dat zien zij niet.
Ik voel me veel beter in een groep dan met mijzelf. Maar ik heb nu wel gemerkt dat als ik in contact ben met de anderen, dan spiegelen ze mij. In een andere groep, buiten de geloofscontext waarin ik ben opgegroeid, ben ik de persoon Veerle. Daar krijg ik ook reacties gebaseerd op hoe Veerle wordt gezien, hoe ze overkomt. Dat is nieuw, dat is spannend, ontroerend, verwarrend, overweldigend, voedend en troostend.
Maar tegelijkertijd is er ook heel erg een verlangen naar gezien worden door mijn ouders. Zie mij. Zie mij als Veerle. Zie mij niet alleen maar vanuit die andere identiteit. Dat ze dat niet kunnen vind ik wel een heel groot gemis.
Veerle
Eerder verscheen op Dogmavrij een ontroerend gastblog van Veerle, haar eigen vierluik over een hart-verscheurende keuze. Je kunt het hier lezen.
Behoefte aan steun?
Lijkt het jou fijn om met ervaringsdeskundigen te praten in vertrouwelijke kring? Wil je meer verhalen lezen van mensen die hun aangeleerde religie hebben losgelaten of dit proberen te doen? Wil je weten waar zij zoal tegenaan lopen en hoe ze hun nieuwe wegen vinden? Wil je misschien zelf je verhaal vertellen aan mensen die je begrijpen?
Dat kan! Op Facebook is een Dogmavrij steungroep aangemaakt die alleen te vinden en te lezen is door leden.
Wil je lid worden? Stuur me even een berichtje via de contactpagina of via Facebook (Inge Bosscha) en vertel me:
- In welke groepering je bent opgegroeid
- Hoe je daar nu tegenaan kijkt
- Waarom je in de steungroep wilt
De groep is niet bedoeld voor (sluip)evangelisatie, maar alleen voor steun en support. Het is een groep met een fijne, vertrouwelijke sfeer. Twee keer per jaar hebben we een landelijke ont-moetingsdag in Utrecht. Als groepslid ben je daar van harte welkom!
Op Dogmavrij kan je lekker gratis lezen zonder reclame of betaalmuur. Zo sluiten we niemand buiten. Neemt niet weg dat er – naast veel liefde – tijd en geld in deze website wordt gestoken. Heb jij misschien iets (gehad) aan de artikelen, de series, de steungroep of andere projecten? Zou je dan willen overwegen om dit werk te steunen? Dat kan via http://petje.af/ingebosscha Dank je wel!
