Voor het geval de Bijbel ooit een verboden boek zou worden, leerde ik als kind zoveel mogelijk teksten uit mijn hoofd. Ook van de psalmversjes uit het liedbundel kende ik vrijwel alle coupletten. Als we dan later in de gevangenis of een strafkamp terecht zouden komen, zou ik daar uiteraard een glansrol hebben wanneer ik mijn broeders en zusters kon bemoedigen door teksten en liederen in hun oren te fluisteren. Een echte verzetsheld zou ik zijn, ergens in de toekomst. Het was dat, of de hemel. Ik wist niet waar ik me het meest op verheugde.

Ach ja, de toekomst.

Dat die er soms anders uitziet dan je denkt, hebben we dit jaar allemaal gemerkt.

Ik ben me er uiteraard van bewust dat iederéén een verhaal heeft over het afgelopen jaar. Toch volgt nu een terugblik die vrijwel alleen over mij(n werk) gaat. Hoewel ik dat wat ongemakkelijk vind, wilde ik dit toch graag vertellen, omdat ik daarmee als het ware verantwoording afleg (met name naar degenen die mij ook financieel ondersteunen) voor het feit dat ik dit jaar niet zoveel van me heb laten horen. Ik heb vaak ‘nee’ moeten verkopen en mensen teleurgesteld. Ik hoop dat dit inkijkje in mijn leven tot meer begrip leidt. En ik hoop dat ik duidelijk maak dat ik met net zoveel enthousiasme – en hopelijk meer energie – in 2021 verder hoop te gaan met diverse projecten voor kerkverlaters.

Impact

Het klinkt misschien raar, maar voor mij voelde dit jaar als een marathon waarvoor ik al ruim 20 jaar aan het trainen was. Nee, niet bewust, zoals vroeger als wannabe verzetsheld, maar volkomen onbewust van wat er in 2020 van mij – en van ons allemaal – gevraagd zou worden.

Want wat heeft deze pandemie een impact op onze levens! Sommigen zijn zwaar getroffen en in de rouw om geliefden en/of in shock om wat zij en/of hun geliefde(n) en/of hun patiënten hebben moeten doorstaan. Anderen ervaren spanningen, onzekerheid en verlies van fysieke, (inter)persoonlijke en/of financiële vanzelfsprekendheden.

Er juist nu er zoveel van ons wordt gevraagd, is het soms zo moeilijk om elkaar tot steun te zijn. Verschil van inzicht over wat er precies speelt en wat het juiste is om te doen, maakt dat we soms tegenover elkaar in plaats van naast elkaar staan. “Hoe kan je nou zó denken/doen!?” vragen we ons hoofdschuddend af, terwijl we andersdenkenden observeren.

Gewend

Omgaan met mensen die wezenlijk anders tegen het leven aankijken is een thema waar ik – als ex-christen tussen christenen, maar ook als coach voor kerkverlaters  –  vrijwel elke dag mee te maken heb. Het heeft me de afgelopen 20 jaar een confronterende en intensieve training gegeven die me nu helpt om ruimte te bewaren, zowel voor de ander als voor mezelf.

Daar komt bij dat ik door mijn chronisch ziek zijn gewend ben geraakt aan minder sociaal contact dan ik eigenlijk zou willen/nodig heb en dat ik vanwege mijn leven op bijstandsniveau sowieso al weinig in horecagelegenheden kom of ergens naartoe ga wat geld kost.

Ineens hoorde ik anderen klagen en zag ik hen ook werkelijk lijden onder omstandigheden die voor mij normaal zijn. Dat mijn manier van leven tijdens een lockdown de manier van leven werd van veel meer anderen, raakte me. Het leek wel alsof ik enerzijds besefte – doordat ik het anderen zag verwoorden – dat dit inderdaad niet meevalt, terwijl ik anderzijds ervoer hoeveel eenvoudiger de maatregelen voor mij waren, aangezien er voor mij vrijwel niks veranderde.

Ik had dan ook het gevoel een soort voorsprong te hebben en ik wilde daar iets goeds mee doen door anderen bij te staan. Maar mijn voornemen bleek van korte duur toen ik zelf in maart Corona kreeg. Zoals zovelen had ik ook die zogenaamd ‘milde variant’, maar – eveneens als zovelen – met langdurige klachten. Daarmee werd 2020 voor mij een jaar waarin ik de meeste dagen op bed heb doorgebracht.

Corona

En hoewel ik dat gewend ben – zij het niet in die mate – viel het me zwaar. Ik heb me zó ziek gevoeld dat ik afscheidsbrieven schreef aan mijn kinderen. Niet alleen fysiek, ook emotioneel was het zwaar. Benauwdheid, koorts en hartkloppingen doen iets met een mens. Het jaagt een onrust aan die ik soms niet of nauwelijks kon temperen. Het was worstelen, en dat is het soms nog steeds, omdat opknappen zo langzaam gaat.

Ik had plannen. Dit zou het jaar worden waarin ik de eerste modules van een cursus voor geloofsverlaters zou publiceren. Ook zou ik een groot onderzoek houden onder kerkblijvers en kerkverlaters over de impact van kerkverlating en wat er rond dit proces helpend en níet helpend is aan reacties. Ik wilde graag een concrete en positieve draai geven aan de vele pijnlijke verhalen die ik te horen heb gekregen en nog altijd te horen krijg. Maar doordat ziek zijn zoveel van mij vroeg had ik helaas geen ruimte om nieuwe projecten op te zetten.

Toch heb ik niet volledig stil gelegen. Naast het langzaam opbouwen van conditie en spierkracht was er nog genoeg dat ik kon doen. De mails probeerde ik zo goed mogelijk bij te houden, maar dit lukte lang niet altijd. Af en toe plopte er een blog op, die ik – steeds in kleine stukjes – zowaar getikt op het scherm kreeg. Veel van mijn werkzaamheden deed ik sowieso al vanuit bed, dus in die zin veranderde er niet zoveel, alleen had ik nu veel vaker een alles overheersende en blokkerende hoofdpijn. Ik ging niet meer als een slak, maar als een kreupele slak. Met bronchitis. En er waren helaas ook veel dagen waarop ik niets anders kon dan liggen in een donkere kamer.

Maar ik ben al een heel eind opgeknapt. Ik kan gelukkig alweer lopen en praten tegelijkertijd en ook lukt het me weer om langer te focussen.

Projecten

Vanuit het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid werd ik in de zomer benaderd met de vraag of ik wilde meedenken bij het realiseren van goede steun en helpende projecten voor geloofsverlaters. Aangezien ‘denken’ iets is dat ook liggend kan, en ik bovendien al een stapel ideeën op de plank had liggen, kon ik hier een bijdrage leveren. Ik verwacht daar in 2021 meer over te kunnen vertellen.

Ik vind het trouwens echt zo fijn dat organisaties en instanties me soms om medewerking of advies vragen. Ik weet nog hoe ik het haast gênant vond om mezelf ‘deskundige’ te noemen, maar dit op aandringen van anderen toch ben gaan doen. Ik voel me bevoorrecht wanneer ik – desnoods vanaf bed – een bijdrage kan leveren. 🙂

En er is nog een bijzonder project waaraan ik mag meedoen. De HUMAN maakt een documentaire-reeks over vrijdenkers en samen met vijf anderen doe ik daaraan mee (jawel, als een vrijdenker)! Dit betekent dat ik begin 2021 wordt geïnterviewd en dat er daarnaast twee keer een filmploeg bij mij thuis komt om beelden te schieten ter ondersteuning van mijn verhaal over het proces van loslaten van aangeleerde religie. De 1^e opnamedag was 1,5 week geleden en dat ik daar nu alweer zo’n beetje van hersteld ben – en dat het überhaupt mogelijk was – , betekent dat het echt weer een stuk beter gaat!

Dank jullie wel

Mijn passie, betrokkenheid en enthousiasme zijn gelukkig onverminderd groot. Dat is mede dankzij allen die mij(n werk) steunen en hebben gesteund in het afgelopen jaar. Familie, vrienden, cliënten, volgers, supporters en donateurs, jullie steun is mij meer waard dan ik in woorden kan uitdrukken. Dank voor jullie vertrouwen en liefde. Ik hoop komend jaar meerdere ideeën van de plank te halen en deze om te zetten in mooie, helpende projecten voor kerkverlaters en/of geloofsverlaters.

Ik wens ons allen een jaar waarin we onszelf en elkaar ruimte zullen geven.

Ruimte voor het andere, ruimte voor eigenheid, ruimte voor compassie, ruimte voor tederheid, ruimte voor jou, ruimte voor mij, en ruimte waarin wij elkaar kunnen ontmoeten. <3

Op Dogmavrij kan je lekker gratis lezen zonder reclame of betaalmuur. Zo sluiten we niemand buiten. Neemt niet weg dat er – naast alle liefde – tijd en geld in deze website wordt gestoken. Heb jij misschien iets (gehad) aan de artikelen, de series, de steungroep of andere projecten? Zou je dan willen overwegen om dit werk te steunen? Dat kan via http://petje.af/ingebosscha Dank je wel!