In deze Corona-tijd zijn we soms veel te weinig en soms juist teveel in elkaars nabijheid dan goed voor ons is. Ook zijn er meer mensen die stress ervaren en daardoor sneller geïrriteerd raken. Dit veroorzaakt niet alleen een toename van huiselijk geweld, maar ook van conflicten. Naar aanleiding van meerdere mails die ik hierover kreeg, gaat deze blog over hoe je jezelf kunt handhaven in de nabijheid van mensen die dominant of intimiderend gedrag vertonen. Onderstaande is vooral geschreven voor degenen die de neiging hebben om ‘onderdanig’ te zijn of dicht te klappen bij dominante personen, het gevoel hebben dat anderen over hen heenlopen en/of zich pas achteraf realiseren dat ze de houding of het gedrag van de ander niet fijn vonden.

“Ik klap elke keer dicht bij dominante personen. Ik begrijp dat dit komt doordat ik geleerd heb anderen te gehoorzamen en aan mezelf geen aandacht te besteden, maar toch schaam ik me hier enorm voor. Het voelt zo zwak en stom. Ik kan heel slecht tegen mensen die er vanuit gaan dat iedereen wel zal doen wat zij zeggen en die, zonder rekening te houden met anderen, gewoon hun zin doordrukken. Ik durf dan niks meer te zeggen, maar trek me terug en word achteraf woedend, zowel op die ander als op mezelf. Hoe leer ik mezelf te handhaven in de nabijheid van een dominante persoon?

Vriendelijke groet,
S.”

Beste S.,

Wat lastig voor je dat je hier steeds tegenaan loopt! Deze ‘programmering’ van ‘onderdanigheid’ komt helaas vaker voor bij mensen met een streng religieuze opvoeding. Ik kan me voorstellen dat je hier het liefst zo snel mogelijk vanaf wilt. Toch is dat helaas niet zo eenvoudig. (Maar zeker niet onmogelijk!) Hoe ouder de programmering, hoe dieper deze zit en hoe meer deze met jou ‘verweven’ is geraakt. Dat maakt dat ‘onderdanigheid’ aanvoelt als ‘natuurlijk’ en je het gevoel kunt hebben dat je ‘stout’ bent of iets ‘lelijks’ doet wanneer je gezond assertief bent.    

Ik begrijp dat je het liefst te allen tijde onverschrokken weerstand wilt kunnen bieden, maar dat is een vaardigheid die je in dit geval slechts bereikt door veel te oefenen. Van ‘onderdanig’ naar ‘assertief’ is een weg met vele tussenstapjes, waarop je vaak zult struikelen, maar elke keer weer kunt opstaan. Oefen dus vooral veel! Zorg voor veilige oefenpartners.

Ga achter jezelf staan, waar je je ook bevindt

Merken dat iets niet klopt, is al winst vergeleken met een situatie waarin je het volkomen normaal vond om onderdrukt te worden.

Je ervaart misschien dat je pas achteraf voelt hoe onrechtvaardig de situatie was. Dat is oké. Wijs jezelf vooral niet af omdat je het pas later opmerkt.

Het belangrijkste in het proces van assertief worden, is dat je jezelf steunt. Ga achter jezelf staan, waar je je ook bevindt. Als je op dit moment pas achteraf je reactie klaar hebt, erken jezelf dan voor het feit dat het blijkbaar enorm moeilijk is om naar je gevoel te luisteren in de situatie zelf. Dat heeft te maken met dat je dan mogelijk op ‘standje overleven’ staat, wat mensen nou eenmaal doen wanneer zij zich onveilig voelen. Erken dit gevoel van onveiligheid. Zo diep zit het dus.

Het is belangrijk dat je jezelf écht steunt en jezelf dus vooral niet afwijst omdat je nog niet zo assertief bent als je zou willen.

Rouw met jezelf om een vaardigheid die je mist, maar die je wel nodig hebt. Rouw om het onrecht dat daarin zit. En blijf het proberen!

Als je erachter komt dat die opmerking van je collega van enkele dagen geleden jou boos maakt, sta jezelf dan toe om hier alsnog op terug te komen. Zo geef je jezelf het signaal dat je jezelf (en je tempo!) zeer serieus neemt. Dat is de belangrijkste boodschap in een periode van assertiviteitstraining. Dat jij ertoe doet. Dat jouw gedachten en gevoelens ertoe doen. En dat niemand daar overheen mag walsen.

Neem je gevoel altijd serieus

Hoe vaker je jezelf deze boodschap geeft, hoe veiliger je voor jezelf wordt. Je zult merken dat je langzaam maar zeker steeds eerder gaat ervaren wanneer iemand over jouw grenzen gaat of dreigt te gaan. Misschien is het in het begin alleen maar een ongemakkelijk gevoel waar je niet goed de vinger op kunt leggen. Neem het heel serieus. Zorg dat je erachter komt wat je voelde en hoe dat kwam. Het is oké wanneer het een tijd duurt voor je hier achter bent. Neem de zoektocht naar hoe dingen voor JOU zijn, de zoektocht naar jezelf, zeer serieus. Neem er echt de tijd voor. Ook dáárin geef je jezelf de boodschap dat jij ertoe doet. Dat je de moeite en de tijd waard bent.

Hoe meer je dit gaat ervaren, hoe meer je dit ook gaat voelen en geloven. En hoe meer je zult merken dat je steeds vaker ‘bij jezelf’ blijft, ook in ongemakkelijke situaties. Je eigen gevoel serieus nemen, dat is een sleutel in de weg naar assertiviteit. Je mag gerust zeggen dat iets niet goed voelt. En als een ander dan vraagt ‘hoezo niet?’ en jij het antwoord (nog) niet weet, mag je dat ook gewoon zeggen. ‘Dat weet ik niet, maar het voelt niet goed en ik neem mijn gevoel serieus.’ Je kunt eventueel nog zeggen dat je het zult uitleggen wanneer je het weet, maar je bent niemand een verklaring schuldig.

En zelfs al vertel je precies waarom je iets niet fijn vindt, dan nog kan de ander vol onbegrip reageren. “Nou, ik vind het maar raar, ik heb daar helemaal geen last van, volgens mij stel je je aan.” Prima dat die ander dat denkt, maar jij mag het op jouw manier beleven. En als jij ergens last van hebt, dan is dat zo voor jou en dan mag je daarnaar handelen. Of de ander het nou begrijpt of niet.

Rustig en vriendelijk je eigen ruimte beschermen

Wist je dat zeer dominante mensen deze houding (onbewust) hebben aangemeten omdat ze bang zijn voor kritiek en tegenwerking? Niet zelden blijkt hun houding een pantser om hun kwetsbare binnenkant af te schermen. Ze zijn getraind in strijd, omdat ze zich snel aangevallen voelen of hebben gevoeld. En nu zijn ze meesters in het hanteren van ‘gevechtswapens’. Hun strijd is niet tegen jou gericht, maar is iets van henzelf. Laat je niet meesleuren in hun strijd. (Dat is hun terrein, zij zullen ‘winnen’.) Als je rustig en vriendelijk blijft, merk je dat dit onthutsend voor hen is, terwijl jij je juist krachtiger voelt.    

Zinnen waarmee je rustig en vriendelijk je eigen ruimte beschermt zijn bijvoorbeeld:

“Daar wil ik eerst over nadenken. Ik kom er later op terug.”

“Vervelend voor je dat je dat zo ervaart.”

“Dat zien we dan verschillend.”

“Je bent zo te zien erg kwaad. Als je afgekoeld bent, praten we verder.”

“Dat is je eigen keuze.”

“Ik weet dat je het niet leuk vindt, maar je zult het ermee moeten doen.”

Dat je wilt kunnen omgaan met dominante mensen, zegt iets over een stuk assertiviteit in jou, dat zich bewust is van het onrecht en dat de vurige wens heeft dit te stoppen. Vertrouw erop dat deze zelfbeschermende natuur dus nog ergens in jou aanwezig is en blijf oefenen om dit stuk steeds meer naar de voorgrond te brengen. Geef het niet op, het is de moeite waard. JIJ bent de moeite waard!  

Wil je doorpraten en misschien zelfs oefenen met mensen die begrijpen hoe moeilijk het is om assertief te zijn, vooral wanneer je hebt geleerd dat voor jezelf opkomen niet de bedoeling is? Je bent van harte welkom om mee te praten in de DogmaVRIJplaats steungroep op Facebook. Als je dat wilt, kan ik je lid maken (je Facebookvrienden krijgen hier geen melding van en kunnen de groep niet zien, behalve wanneer ze zelf ook lid zijn). Je kunt daar je verhaal doen, maar bent ook welkom als je alleen wilt lezen en/of een schuilnaam gebruikt. Laat het gerust weten wanneer je dit wilt. Voel je vrij!

Hartelijke groet,
Inge Bosscha
Coach voor Kerkverlaters

Het doel van deze vragenserie is: ruimte maken voor lastige, pijnlijke gevoelens rondom het thema ‘kerkverlating’ en alles waar kerkverlaters tegenaan kunnen lopen.

Jouw vraag in deze rubriek? Regelmatig beantwoord ik op de Facebookpagina ‘Coach voor Kerkverlaters’ een nieuwe vraag. Stuur je vraag naar: ingebosscha (apenstaartje) outlook (punt) com en vermeld duidelijk dat je vraag bedoeld is voor de Facebookpagina (en de website). Wanneer jouw vraag gekozen wordt voor plaatsing, laat ik dit vooraf aan je weten. Elke vraag wordt anoniem geplaatst.

Op Dogmavrij kan je lekker gratis lezen zonder reclame of betaalmuur. Zo sluiten we niemand buiten. Neemt niet weg dat er – naast veel liefde – tijd en geld in deze website wordt gestoken. Heb jij misschien iets (gehad) aan de artikelen, de series, de steungroep of andere projecten? Zou je dan willen overwegen om dit werk te steunen? Dat kan via  http://petje.af/ingebosscha Dank je wel!