Mijn dierbare zwager, net zo oud als ik (38 jaar), kreeg enkele weken geleden te horen dat hij terminale kanker heeft. Hij is samen met mijn zusje thuis, waar ze zich zo goed mogelijk voorbereiden op zijn sterven. Een zeer heftige periode die ons ook als familie dichter bij elkaar brengt.
Rouwen is een heftig en soms ook onbegrijpelijk en raar proces. Ik merk dat de meeste mensen er wel eens last van hebben dat je verstand je dan zomaar een loer draait. ‘Terminaal’ is op zich een duidelijk woord zonder ook maar een sprankje hoop. En dat je dan, ik ook, met je brein toch ‘hoop’ weet te construeren komt op mij zowel vreemd als zeer vertrouwd over.
Misschien hebben ze het mis. Misschien gebeurt er een wonder.
In de reguliere geneeskunde is er de chemotherapie. Niet dat ze zeggen dat hij er beter van zal worden, maar wel dat het zijn leven mogelijk nog iets zal verlengen omdat het de groei van de kankercellen hopelijk zal vertragen.
Wanneer je eenmaal de wereld van de chemo binnengestapt bent, bevind je je op een soort slagveld. Er wordt keihard gestreden en de wapens zijn giftig en hebben heftige bijwerkingen. Radicaler ergens voor gaan staan, ergens voor vechten, kan bijna niet.
De strijd om leven.
Ondertussen worden we met onze neuzen steeds vaker op artikelen gedrukt die een andere weg wijzen. Geen chemo, maar een alternatieve behandeling. Zo is er bijvoorbeeld de medicinale cannabisolie en zijn er de diëten en lichaamsreinigingen die soms zelfs claimen terminale kanker te kunnen genezen.
Als leek moet je je weg zien te vinden in een wereld vol met mensen die claimen ‘de ware weg’ naar het leven te hebben gevonden. En allemaal zeggen ze dat je bepaalde dingen absoluut wel en andere dingen absoluut niet moet (laten) doen. Allemaal komen ze met ervaringsverhalen, boeken en tabellen waarmee ze hun eigen inzichten lijken te onderstrepen.
Overtuigde gelovigen.
Op verschillende websites lees ik hoe ze elkaar tegenkomen. Mensen met een persoonlijke geschiedenis en achtergrond die verschillende inzichten hebben ontwikkeld over hoe te strijden tegen het kwaad in de vorm van (terminale) kanker.
Ik lees er woorden die me zo bekend in de oren klinken, dat het soms net lijkt of ik maar mijn ogen dicht hoef te doen en ik ben in een verhitte discussie tussen gelovigen en ongelovigen beland.
Alsof ik luister naar emotionele debatten over het wel of niet bestaan van leven na de dood. Mensen die erin geloven komen met verhalen van ‘bijna-dood-ervaringen’.
Maar een ‘bijna-dood-ervaring’ is niet per definitie gelijk te stellen aan een ‘dood-ervaring’.
Zo is het verhaal van eerst door de doktoren opgegeven, maar nu volledig genezen Piet, niet per definitie gelijk te trekken aan het verhaal van mijn zwager.
In ons onbehagen bij het ‘niet weten’ klampen we ons zo vaak vast aan verhalen die claimen het wel te weten. We trekken parallellen die er misschien niet eens zijn. We creëren onze eigen hoop. Maar soms is ‘hoop’ alleen maar ‘shit’.
En terwijl de eerste chemo een feit is, worstelen we ons koortsachtig door informatie over de juiste THC en CBD-percentages in medicinale wietolie.
Er worden ingrijpende beslissingen genomen, zeer veel moed getoond en hartverscheurend gelachen en gehuild.
Zolang we nog kunnen vechten, vechten we door.
In respect laten we het nemen van beslissingen bij de mensen waar ze horen en wiens leven het betreft.
Wat ons te doen staat is helpen en steunen op de weg die, misschien wel en misschien ook niet, een zeker einde heeft en waarop ingrijpende keuzes gemaakt moeten worden.
Wij zullen deze keuzes respecteren.
Omdat we diep van binnen weten dat we uiteindelijk niet kunnen bepalen voor elkaar, en soms ook niet eens voor onszelf, wat het juiste is om te doen of te geloven.
Het gaat er misschien alleen maar om dat mensen zich geaccepteerd (en het liefst gesteund) voelen op de weg die ze zelf kiezen.
Met diep respect en liefde voor mijn lieve zwager en mijn lieve zusje, die samen, en ook ieder apart, zo’n zware weg hebben te gaan en deze zo dapper bewandelen. Stap na stap.
sterkte!!
Dank je wel!
Ik wens jullie sterkte in deze voor jullie moeilijke en verdrietige levensperiode.
Dank je wel!
Prachtig verwoord. Sterkte.
Dank je wel.
Ja tussen al die waarheden de eigen stem te ontwaren is een proces, heel veel onderlinge liefde en aandacht gewenst.
Dank je wel..
Op jouw manier er voor hen te zijn, als klankbord, tranen-droogster, actief luisteraar, samen zijn zonder woorden.. Het doet er niet toe mits in alles liefde de bron is.
Pim
Dank je wel…
Inge, heel veel sterkte gewenst voor jou en voor je zus en zwager.
Nu bijna vier jaar geleden is mijn zus overleden. Een half jaar daarvoor was bij haar kanker in de alvleesklier geconstateerd. Zij toen 20 jaar ouder dan je zwager nu is.
Zij was haar geloof kwijtgeraakt en omzeilde het gesprek daarover. Zij had altijd tijd om anderen te helpen. Niet in de eerste plaats door oplossingen aan te dragen, maar door goed te luisteren. Maar zij vond het moeilijk om zelf hulp en steun van anderen te aanvaarden.
Wij hopen en bidden dat God haar genadig zal zijn.
Ik wens jou en je familie ook veel steun toe.
Hartelijke groeten,
Henk Karssenberg
Beste Henk,
Uit je reactie maak ik op dat je heel veel van je zus gehouden moet hebben. Wat erg voor jou en je familie dat ze overleden is.
Dank je wel voor je reactie.
Jouw woorden doen ons eerbiedig zwijgen, Inge! Zo aangrijpend en zo moedig!
Dank je wel, Aaltje….
Zwagerlief van Inge,
Nog geen veertig jaar geleden,
Startte jij hier als nieuw mens,
En je had een open toekomst,
Want de tijd had nog geen grens.
In je jeugd het leven leren,
Tijd verstreek zo, jaar na jaar,
En je beide lieve ouders,
Stoomden je voor ’t leven klaar.
Tijd nu om je weg te kiezen,
Liefde werd meer dan een woord,
Toen het hart dat in jou klopte,
Door Inge’s zusje werd bekoord.
Tijd voor huisje, boompje, beestje,
Verder langs je levenspad,
Samen bouwen aan de toekomst,
Je had de helft nog niet gehad.
Maar toen kwam de diagnose,
En de tijd stond plots’ling stil.
Dit is niet te accepteren,
Dit is toch niet wat je wil?
Samen bouwen aan het einde,
Daar was je nooit van uit gegaan,
Tijd is nu een kostbaar kleinood,
Tijd om naast elkaar te staan.
Leef het restje van je leven,
Samen met wie van je houdt,
Steun elkaar met alle liefde,
Liefde is het echte goud……
…… zo mooi…..
Dank je wel voor deze prachtige, liefdevolle woorden… !
Ziek worden met deze boodschap, wat een ondragelijke angst en verdriet,
Want de dood die kennen en willen wij allemaal niet.
Elk mens weet dat ooit ons einde komt,
Maar wat staat het ver van je af: “Kom nou ik ben zo gezond…”
Lieve familie wij kennen jullie niet,
maar kennen een sprankje van jullie verdriet.
Als je radeloos bent, of volledig overmand,
hoop ik dat er altijd iemand kan zijn die je pakt bij je hand.
Zonder woorden dan toch staan naast elkaar,
wat kún je ook zeggen, ALLES klinkt op zulke momenten zo raar.
Het enige wat heel misschien een heel klein beetje troosten kan,
is dat jullie nog wat tijd hebben om afscheid te nemen, ook al is dit zo intens wrang.
Weg te vallen zonder afscheid te hebben genomen,
misschien, heel misschien is dit het ergste wat een mens kan overkomen.
Ik weet het niet, het klinkt goedkoop dit zo te zeggen,
maar ik heb het mijn ouders altijd horen zeggen.
Mijn broer ging op een ochtend weg, en kwam ’s avonds niet meer thuis,
een treinongeval nam wreed zijn prille leven weg.
Wij mochten hélemaal geen spoortje meer van hem zien.
Mijn mama heeft haar leven lang gezegd:
Had ik nog maar één keer zijn hand mogen strelen,
het zou de allerergste pijn wat hebben kunnen helen.
Lieverds, geen mens kan peilen wat jullie doormaken,
het is ook net of mijn woorden blijven haken.
Ik schroom omdat ik niet in staat ben iets zinnigs te zeggen,
Ik hoop dat jullie kunnen voelen wat ook Inge schreef:
Allemaal zijn wij in wezen terminaal.
Ieder gaat ditzelfde pad, tijd is maar zo betrekkelijk.
Wie nog even blijft heeft meer momenten nog te gaan,
maar tijd zal ooit blijken een illusie te zijn, die nooit heeft bestaan.
Alle kracht toegewenst in deze zware, onzekere, ongewisse tijd.
Liefdegroet,
Nel
…Ontroerd… door je liefdevolle en troostrijke woorden… zo mooi…! Dank je wel!
Lieve Inge,
Zelf heb ik bijna de dubbele leeftijd bereikt, en mogelijk zit er nog veel meer in het vat. “Goede dood, wiens zuiver pijpen…” schreef J.C. Bloem en zijn bekendste gedicht. Makkelijk praten. Ook toen ik jong was, heb ik altijd rekening gehouden met een plotseling einde, en ik geloof oprecht: zonder angst. We moeten altijd bedenken dat het leven nu eenmaal tijdelijk is. Aanvaardig is denk ik de sleutel tot het beleven van de resterende tijd. Voor mij had de voorstelling van een hemel altijd weinig aantrekkelijks. Mogelijk vergeven van de Jehova’sgetuigen. Maar gelukkig is er ook Prediker 3:18-21.
Naarmate het aantal jaren in het verschiet kleiner wordt, wordt elke dag die je voor je hebt waardevoller, zo ervaar ik. Dat zal vast nog sterker worden, als de tijd zo heel kort wordt, Je denkt meer terug aan wat je gehad hebt, de momenten van geluk, en natuurlijk ook de mindere. Maar wat je van het leven hebt meegekregen, kan niets je meer afnemen.De band met de achterblijvenden wordt steeds sterker, en ook dat is een stukje geluk.
Vechten tot de laatste snik, dat ligt in de aard van de mens. maar ik denk dat aanvaarding niet minder waardevol is.
Ik wens je zwager en zijn gezien veel sterkte toe, en ik hoop dat de resterende tijd hen nog veel kan bieden.
Johan Nijhof
Dank je wel, Johan. Hoe minder tijd, hoe kostbaarder die tijd is… en laat dan maar eens los… !
Wanneer een ziekte zonder uitzicht op genezing zich plotseling aandient, kan dat je leven behoorlijk overhoop halen. Voor de betrokkene zelf is het dramatisch als je plotseling in een proces komt van afscheid nemen en dingen regelen, want je wil nog zo graag blijven, je taak is nog niet af; voor de omstanders is het alsof je leven op z’n kop staat. Als jonge mensen dit overkomt, is dat moeilijk te aanvaarden. Er zijn eigenlijk geen woorden voor om dit leed te verzachten. Iedereen verwerkt zoiets op eigen wijze, het is heel persoonlijk hoe men hiermee omgaat. Het gevecht zal uiteindelijk plaats moeten maken voor aanvaarding en berusting in het lot wanneer genezing uitblijft, zoals de vorige reaktie ook vermeldde. Sterkte voor je familie en jouzelf, Inge!
Dank je wel, Corine. Aanvaarding is inderdaad het grootste proces dat nu bezig is. De één is hier verder in dan de ander. Uiteindelijk haalt de tijd iedereen wel in..
Helaas voor mij ook zeer herkenbaar – ik weet dat er eigenlijk geen woorden voor zijn. Enkel een achtbaan van emoties en gevoelens. Troost vinden en geven is nu het belangrijkste. Veel sterkte voor je zwager en voor al wie hem lief heeft.
Dank je wel! Jij ook heel veel sterkte…
Sterkte gewenst voor jullie allen!
Dank je wel, Anthony!
Volgens mij kan niemand zich verplaatsen in diegene die een dergelijk bericht te verwerken krijgt en sta je er dan, ondanks alle steunbetuigingen en begrip toch altijd alleen voor. De dood blijft, ondanks dat we er allemaal mee te maken krijgen, ongrijpbaar voor iedereen die zelf nog in het leven staat.
Toch heel ontzettend veel sterkte toegewend.
Niemand die jou ooit leert kennen,
Niemand die van jou geniet,
Niemand die aan jou kan wennen,
Want je leven kreeg je niet.
Geen geluk was jou beschoren,
Groeiend onder Laura’s hart,
Stierf je voor je werd geboren,
Zelfs geen tijd kreeg jij voor smart.
De wereld kon jij niet betreden,
En je zus kon jij nooit zien,
Hiervoor was geen enk’le reden,
Heb ik die gemist misschien?
Nooit hou ik jou in mijn armen,
Nooit troost ik je voor jouw pijn,
Nooit kan ik jouw hart verwarmen,
Hoe kan ik ooit je vader zijn?
Nooit zal ik je op zien groeien,
Kleuter, puber, jonge vrouw,
Maar gedachten blijven broeien,
Ook al sta ik in de kou.
Kon ik jou mijn adem geven,
Ik deed het en ik gaf je tijd,
Niemand brengt jou meer tot leven,
Arme, kleine, dode meid.
Verder moet ik met mijn leven,
Voor je zus, maar niet voor jou,
In mijn hart leef jij je leven,
Rest mij nog slechts diepe rouw.
Dank je wel voor je reactie, Mario. Ja, het doodgaan moet je zelf doen… en in het verdriet sta je er ook alleen voor… Je kunt het delen, maar niemand kan het wegnemen.. en het is zo persoonlijk…
Toch is het verzachtend wanneer er mensen om je heen staan, aan je denken, met je meeleven en je sterkte toewensen. Dank je wel!
Het verhaal van ‘Rouw is persoonlijk’ laat heel duidelijk zien hoe pijnlijk en persoonlijk rouw is. Dank je wel voor je moed om dit aangrijpende verhaal over een intens verdriet en groot verlies te delen met ons.
“In mijn hart leef jij je leven,
Rest mij nog slechts diepe rouw.”
Heel veel sterkte…
<3