Als coach voor kerkverlaters krijg ik veel vragen over seksualiteit. Regelmatig geven mensen aan last te hebben van het feit dat ze een (met schuld en schaamte) beladen, verkrampte seksuele opvoeding kregen. Dat dit levenslange gevolgen kan hebben, blijkt ook uit de vraag die C. stelt.

“Ik ben een vrouw van 48 en ik voel me schuldig en smerig bij alles wat met mijn seksualiteit te maken heeft. Ik heb al bijna 30 jaar een relatie met een lieve man en we hebben het heel goed samen, ook seksueel. Ik kan er soms ook wel van genieten, maar voel me tegelijkertijd ook altijd schuldig, in elk geval achteraf. Het voelt alsof ik iets gedaan heb dat smerig en stout is, iets heel onbehoorlijks. Als ik masturbeer, is dit gevoel nog sterker. Ik weet hoe ik aan mijn calvinistische preutsheid ben gekomen en daar gaat het me ook niet om. Ik wil weten hoe ik er vanaf kom en hoe ik kan voorkomen dat onze tieners ook last krijgen van schaamte- en schuldgevoelens.

 Vriendelijke groet,

C.”

 Beste C.,

Schaamte- en schuldgevoelens zijn enorm belastend om te ervaren. Ze knagen aan je, veroorzaken onrust en houden je klein (en beschaamd). Eigenlijk staat dit haaks op wat gezonde seksualiteit is. Seksualiteit vraagt erom gevierd te worden. Het is gezond, ontspannend, en een volkomen normale fysieke (en emotionele/relationele) behoefte. Niets om je voor te schamen. En toch…

Onterechte, aangeleerde schuldgevoelens kunnen zeer hardnekkig zijn. Zelfs als je met je verstand begrijpt dat ze geen bestaansrecht hebben, dan nog kan je ze zó sterk blijven voelen dat het je serieus kan belemmeren tijdens het vrijen met een partner of met jezelf.

Je kunt de schaamte natuurlijk zoveel mogelijk negeren. Dat wil zeggen dat je de schaamte wel opmerkt, maar net doet alsof deze er niet is, en gewoon doorgaat met wat je aan het doen bent. Daarmee onderstreep je als het ware elke keer weer dat deze aangeleerde schaamte niet het laatste woord heeft. Dit werkt niet bij iedereen even goed.

Schaam je niet voor schaamte

Het lijkt misschien raar, omdat je er met je aandacht misschien liever niet naartoe gaat, maar je kunt je schaamte ook benoemen. Elke keer wanneer deze de kop opsteekt, vooraf, tijdens en na het vrijen. Breng onder woorden wat je voelt, ook als je het gevoel hebt dat je het ‘feestje’ daarmee verpest. Het punt is dat we ons vaak schamen voor onze schaamtegevoelens, terwijl we er niets aan kunnen doen dat we ze hebben. Schaamte voor schaamte creëert taboes die enorm blokkerend kunnen zijn.

Je kunt schaamte zien als emotionele storing, die vergelijkbaar is met fysieke storing. Bijvoorbeeld wanneer één van de partners rugklachten heeft en tijdens het vrijen af en toe een andere houding moet aannemen. Dat soort ‘storing’ of ‘ruis’ verdient even aandacht, zodat je het kunt oplossen en het vrijen daarna weer des te beter gaat.

Stilstaan bij schaamte tijdens het vrijen kan bijzonder helend zijn als je partner liefdevol en niet veroordelend met je gevoelens kan omgaan. Kan je partner dit niet, is dit mogelijk niet de juiste methode voor jou om samen met je partner te doen.

Stilstaan bij schuld- en schaamtegevoelens kan ook wanneer je (mischien zelfs speciaal voor dit doel) met jezelf vrijt/masturbeert. Zodra je je vies of schuldig voelt, kan je daar even bij stilstaan. Welke gedachten liggen ten grondslag aan deze gevoelens? Vertel jezelf vervolgens -zo vaak als nodig- dat je gedachten slechts aangeleerde aannames zijn en dat seks gezond is en plezierig mag zijn. Dat het oké is om ervan te genieten en je te laten gaan. Hoe meer je dit durft, hoe meer ontspanning en plezier je kunt ervaren.

Schaamte-scan 

Het kan goed zijn om niet alleen tijdens het vrijen stil te staan bij de schaamte, maar om dit ook op andere momenten te doen. Schrijf bijvoorbeeld eens zo uitgebreid mogelijk op wat volgens jouw aangeleerde overtuigingen allemaal schaamtevol is aan seksualiteit. Zo maak je je eigen ‘schaamte-scan’, een investering die net zo normaal mag zijn als het maken van een MRI-scan bij rugklachten.

Voor veel mensen ligt er schaamte op thema’s als zelfbevrediging, porno en lust. Ze voelen zich geremd om de eigen ‘geilheid’ te beleven, omdat ‘ongeremd genieten’ niet ‘fatsoenlijk’ zou zijn.

Probeer achter elke belemmerende gedachte eens een gedachte te zetten die je als tegengif zou kunnen beschouwen.

Probeer eens te voelen hoe het zou zijn om te vrijen vanuit deze nieuwe gedachte.

Dus in plaats van te denken: ‘het is smerig om opgewonden te raken’, bedenk je een tegengif zoals: ‘het is gezond wanneer ik opgewonden raak’.

Denk je eens in dat je iemand bent die echt ongelooflijk smerig is en probeer je daarna te voelen als iemand die het toonbeeld is van gezondheid. Voel je het verschil? Probeer zo spelenderwijs te oefenen met de impact die je gedachten kunnen hebben op hoe je je voelt. En vergeet niet dat een nieuwe inprenting een kwestie van hard werken en volhouden is. Probeer geduld te hebben met jezelf.

Seksuele opvoeding

Jongeren pikken veel op van hun ouders. Niet alleen wat hen met woorden wordt geleerd, maar ook wat de ouders qua gevoelens/energie uitstralen. Soms kan dit verwarrend zijn, bijvoorbeeld wanneer ouders zich anders voordoen dan ze zich voelen. Het kan een enorme opluchting zijn wanneer de ouders zich eerlijk en kwetsbaar uitspreken. Ik bedoel niet op een manier waarmee je je kinderen belast en als hulpverlener of vriend(in) bij je gevoelens betrekt, maar wel dat je er openhartig over spreekt. Vertel hen gewoon dat jij anders bent opgevoed dan zij en dat je helaas last hebt van aangeleerde schaamte rondom het thema seksualiteit.

Zo leer je hen dat ‘schaamte’ niet normaal is, maar een belasting. En misschien help je hen zelfs hun ‘compassie-spieren’ te trainen, al was het maar doordat ze zich realiseren dat niet iedereen even vrij is in de beleving van seksualiteit en dat we allemaal kwetsbaar zijn voor ballast en scheefgroei op seksueel gebied. Het kan zijn dat jouw verhaal eraan bijdraagt dat zij zelfbewust, zorgzaam en verantwoordelijk omgaan met hun eigen seksualiteit en met die van anderen.

Tenslotte: gun jezelf (en je partner) een schaamteloze beleving van seksualiteit. Investeer daarin en zoek desgewenst steun van een seksuoloog. Ook dat is niks om je voor te schamen!

Hartelijke groet,

Inge Bosscha

Coach voor Kerkverlaters

Het doel van deze vragenserie is: ruimte maken voor lastige, pijnlijke gevoelens rondom het thema ‘kerkverlating’ en alles waar kerkverlaters tegenaan kunnen lopen.

Jouw vraag in deze rubriek? Regelmatig beantwoord ik op de Facebookpagina ‘Coach voor Kerkverlaters’ een nieuwe vraag. Stuur je vraag naar: ingebosscha (apenstaartje) outlook (punt) com en vermeld duidelijk dat je vraag bedoeld is voor de Facebookpagina (en de website). Wanneer jouw vraag gekozen wordt voor plaatsing, laat ik dit vooraf aan je weten. Elke vraag wordt anoniem geplaatst.

Op Dogmavrij kan je lekker gratis lezen zonder reclame of betaalmuur. Zo sluiten we niemand buiten. Neemt niet weg dat er – naast veel liefde – tijd en geld in deze website wordt gestoken. Heb jij misschien iets (gehad) aan de artikelen, de series, de steungroep of andere projecten? Zou je dan willen overwegen om dit werk te steunen? Dat kan via  http://petje.af/ingebosscha Dank je wel!