Als je als christelijk gezin altijd samen Kerstmis hebt gevierd, kan het heel ingrijpend zijn wanneer een gezinslid anders tegen ‘geloven’ en ‘kerst’ gaat aankijken. Het vanzelfsprekende saamhorigheidsgevoel van vroeger kan (deels) verdwenen zijn en dit kan alle betrokkenen gevoelens van frustratie en verdriet geven. Omdat het in het bijzonder tijdens de kerstdagen moeilijk kan zijn om een plezierig en betekenisvol samenzijn te ervaren, volgen in dit artikel enkele tips voor zowel Gelovige Maria als Ongelovige Thomas.
De uitnodiging (ont-moeten)
Probeer ‘zuiver’ te zijn wanneer je uitnodigt of een uitnodiging accepteert. Dat betekent dat je dit niet doet omdat je het gevoel hebt dat je móet.
Je hóeft niet met mensen samen te zijn wanneer je hier enorm tegen opziet.
Dat zegt niets over of je wel of niet van elkaar houdt. En ook niet over hoevéél je van elkaar houdt.
Je mag elkaar ook een fijne kerst toewensen en aangeven dat je, vanwege de verschillen in beleving op dit punt, elkaar liever de ruimte geeft om deze dagen op eigen manier vorm te geven. Je kunt bijvoorbeeld afspreken elkaar na de kerstdagen weer te ontmoeten.
Wanneer je uitnodigt of een uitnodiging accepteert vanuit een gevoel van verplichting, dan offer je jezelf als het ware – onzichtbaar – op en geef je de ander zóveel, dat deze – onbewust – relationeel ‘in de schuld’ komt te staan. Dit ‘geven’ is niet zuiver, omdat je (stiekem) verwacht dat de ander iets teruggeeft (bijvoorbeeld door enthousiast te reageren). Nodig alleen uit wanneer je de ander relationeel echt vrij kunt laten om ‘nee’ te zeggen, dus wanneer je dit niet persoonlijk aantrekt en je niet gekwetst voelt (dit is wat anders dan teleurgesteld).
Datzelfde geldt voor het accepteren van een uitnodiging. Doe dit bij voorkeur alleen wanneer je je ook vrij voelt om ‘nee’ te zeggen.
Durf je dit (nog) niet goed, is dit ‘not done’ of verwacht je een ‘drama’, waarna je nog jaren moet aanhoren hoe erg het was dat je deze keuze maakte, notabene met kerst, wees dan zacht voor jezelf. Misschien is het voor jou op dit moment relationeel en emotioneel minder belastend (achteraf) om deze dagen ‘op te offeren’ voor ‘de lieve vrede’. Wanneer je hiervoor kiest, beschouw dit dan als investering in jezélf. Zo krijg jij geen ‘drama’ en belast je de ander niet met een onbewuste ‘schuld’.
Wat je ook kiest, kies bewust en niet vanuit de slachtofferpositie.
Wanneer je zelf de verantwoordelijkheid draagt voor de invulling van de kerstdagen, scheelt dat alvast een slok op de complexe familieborrel.
De voorbereiding
In wiens huis wordt kerst gevierd? Er bestaat een grote kans dat dit volgens de daar geldende tradities en gewoonten gevierd zal worden.
Wil je dat? Wil je overal aan meedoen? Zijn er dingen waar je tegenop ziet? Wil je misschien later komen of eerder weggaan om moeilijke momenten te voorkomen?
Om ook dit relationeel ‘zuiver’ te houden, kan het helpen om van tevoren voor jezelf te bepalen wat voor jou lastig is en te kijken of je hier een oplossing voor kunt bedenken. Misschien kan dit in overleg met de familieleden, misschien is het niet bespreekbaar. Probeer zacht te zijn voor jezelf en je keuzes bewust te maken.
Soms zie je zelf een oplossing die heel logisch lijkt, maar waaraan de ander niet kan meewerken zonder zichzelf geweld aan te doen.
Het lijkt voor Thomas misschien logisch om het ‘gewoon’ niet te hebben over wat kerst voor iedereen betekent, terwijl voor Maria de hele essentie – en daarmee het feestelijke – van Kerstmis verdwijnt, wanneer hier niet over gesproken wordt.
Het lijkt voor Maria misschien logisch om Thomas ‘gewoon’ een paar kerstliederen mee te laten zingen, terwijl Thomas het daar fysiek benauwd van krijgt, omdat hij het gevoel heeft dat hij in een keurslijf wordt gepropt en niet mag zijn wie hij is.
Als je datgene dat voor jou de essentie is van Kerstmis niet kunt beleven/uiten zonder iemand te kwetsen, ben je misschien niet in het juiste gezelschap.
Ben je te gast, probeer je dan aan te passen aan de gewoonten en wensen van de gastheer/gastvrouw. Geef geen aanstoot. Niet verbaal en ook niet non-verbaal. Denk om gepaste kleding. Maak ruimschoots baan voor de tradities van het huis, maar je hoeft jezelf hiermee geen geweld aan te doen.
Mocht je merken dat water bij de wijn doen voor jou – door allerlei omstandigheden – dit jaar teveel gevraagd is, wees ook dan zacht voor jezelf. Zelfs als je de uitnodiging al geaccepteerd hebt, mag je besluiten om daarop terug te komen. Misschien is dat wel de meest liefdevolle keuze die je nu kunt maken.
De uitdaging
Laat de ander zich niet aan jou opdringen en dring jezelf niet aan anderen op.
Bij de maaltijd willen sommige aanwezigen misschien wel en sommigen misschien niet bidden.
Geef ruimte aan rituelen, maar ook aan de mogelijke afkeer die er kan zijn van diezelfde rituelen, óók wanneer je dat nergens op vindt slaan. Door elkaars beleving serieus te nemen, kan de relatie sterk verbeteren.
Thomas, gedraag je respectvol tijdens bijbellezen en gebed, ook wanneer je daaraan geen waarde (meer) hecht. Maria, dring niets op en verplicht niemand om mee te bidden. Ben je te gast bij Thomas? Vraag gerust om een momentje stilte, maar bid niet hardop! Niet jouw huis, niet jouw regels en rituelen.
Zowel voor Maria als voor Thomas geldt dat een gezellig samenzijn verpest kan worden door ‘overtuigingsdrang’.
Dus geen gepreek (ook niet in de vorm van het rollen met de ogen of een demonstratieve zucht tijdens het bijbellezen), geen pogingen tot ‘bekering’ en geen strijd over wat de ware oorsprong en betekenis van kerst zou zijn, behalve natuurlijk wanneer zowel Thomas als Maria van strijd houden en niets liever willen dan de kerstdagen tot de tanden toe gewapend door te brengen.
Mocht je voor vrede gaan, kan het helpen om niet zozeer te focussen op ‘komt, laten wij aanbidden’, maar meer op ‘komt allen tesamen’.
Zie de mens
Toen ‘Ongelovige Thomas’ nog ‘Gewoon Thomas’ was, was er een gezamenlijke groepstaal die voor alle gezinsleden voldeed. Zelfs Thomas kon je in die tijd horen schetteren: “Mooi gemaakt hè, mama, door de Here God!” Het was volkomen normaal om God in alles te zien en bij elke gelegenheid God te betrekken. Wanneer iemand het moeilijk had, kon je samen bidden of je wenste elkaar Gods zegen toe.
Maar wat zeg je, wanneer iemand niet meer gelooft in het bestaan van deze God?
Voor christelijke ouders kan het moeilijk te verkroppen zijn dat hun ongelovige kinderen hen vragen om ‘neutraal’ met hen te spreken. Ze kunnen het gevoel hebben dat hen onrecht wordt aangedaan wanneer zij slechts slappe aftreksels mogen uiten van wat zij werkelijk bedoelen. “Het beste gewenst”, klinkt voor hen veel minder betekenisvol en rijk dan “Gods zegen gewenst”.
Het zou fijn zijn wanneer Thomas zijn best doet om dit te begrijpen. En wanneer hij de woorden waar hij zo weinig mee kan, leert vertalen in ‘het meest liefdevolle dat mijn ouders mij kunnen geven’.
Dat dit niet is wat je eigenlijk wilt, is een pijn die voelbaar is bij zowel de gever als de ontvanger van de geschenken.
Het zou ook fijn zijn wanneer Maria haar best doet om te begrijpen dat het op Thomas kwetsend kan overkomen wanneer zij niet haar best doet om te zoeken naar nieuwe manieren om zich met Thomas te verbinden. Nieuwe woorden om liefde en respect uit te drukken. Woorden die ook passen bij Thomas, zodat hij de boodschap krijgt dat er met hem rekening wordt gehouden en dat hij mag zijn wie hij (op dit moment) is. Ongelovige Thomas.
©Inge Bosscha
Klik >HIER< voor een overzicht van de beste tips, voor zowel Maria als Thomas, samengesteld uit honderden reacties!
En >HIER< vind je een 3-delige serie over communicatie-valkuilen tussen kerkblijvers en kerkverlaters. Herkenbaar en praktisch!
Op Dogmavrij kan je lekker gratis lezen zonder reclame of betaalmuur. Zo sluiten we niemand buiten. Neemt niet weg dat er naast een heleboel liefde ook tijd en geld in deze website wordt gestoken. Heb jij misschien iets (gehad) aan de artikelen, de series, de steungroep of andere projecten? Zou je dan willen overwegen om dit werk te steunen? Dat kan via http://petje.af/ingebosscha Dank je wel!
Laat ik vooropstellen, dat ik persoonlijk van harte en vol overtuiging geloof, dat met de geboorte van Jezus in Bethlehem God mens is geworden. Zoals eeuwenlang beloofd.
Maar het is uiterst twijfelachtig of dat op 25 december gebeurde en dat het ’tegen het nieuwe jaar’ was. Trouwens, december was toen niet de laatste maand van het jaar, maar de tiende, zoals de naam nog laat zien. En het was, door een later rekenfoutje, achteraf ook niet precies in het jaar 0, maar een paar jaar eerder.
Ons Kerstfeest is een gekerstende vorm van het Zonnewendefeest van destijds. Op zich is er niets mis mee om dit nu een andere invulling te geven.
Maar ik heb altijd wat moeite gehad met de gedachte, dat Kerst ‘een echt familiefeest’ wordt genoemd. Ook veel christenen doen daar min of meer aan mee. Er kan dan een opgezwollen sfeer ontstaan, waarin het vooral gezellig en vreedzaam moet zijn. Ik merk om mij heen, dat zo’n kerstgedachte voor sommige singles en anderen, die geen familie hebben (of een moeizame relatie ermee) erg onbehaaglijk kan voelen. Dat geldt misschien voor degenen, die christelijke familie hebben nog sterker dan voor anderen. En dan maakt het misschien niet eens zoveel uit of je zelf nog wel christen bent of niet.
De gedachte, dat Kerst een echt familiefeest is, klopt ook vanuit christelijk oogpunt gewoon niet. Reken maar, als je het gelooft, dat de geboorte van Jezus heel veel onenigheid, roddel en laster heeft teweeggebracht in de families van Jozef en Maria.
Je kunt twee, bijna tegenover elkaar staande aspecten van Kerst onderscheiden: SEASON (de lichtjes, de meestal afwezige sneeuw, de romantiek) en REASON (de geboorte van Jezus). Ik denk, dat als je familie of gezin verdeeld is op het punt van de ‘reden’ en je toch graag dit seizoensfeest als familie gezamenlijk wilt vieren, je heel wijs en liefdevol met elkaar moet omgaan. Je mag gewoon gezellig bij elkaar zijn, toch? Natuurlijk zal er van weerskanten pijn gevoeld worden. Maar die is er niet alleen met kerst. En je hoeft die er niet in te wrijven.
Ik denk niet, dat het erg christelijk is om met elkaar kerstliederen te gaan zingen bij de piano (laat staan bij het harmonium 😟) als je weet, dat niet iedereen mee kan zingen.
In ons gezin doet zich deze pijn niet voor, in onze kring van broers en zussen wel. Ook op familiedagen (‘brussendagen’, zoals wij ze noemen) doen zich zulke dilemma’s voor als bij Kerst. Er is veel liefde en wijsheid nodig om elkaar vast te houden.
In GKV De Schaapskooi hebben we ook dit jaar weer een ‘kerstmaaltijd’. Op de zaterdag voor kerst. Daar komen meer dan honderd mensen, al of niet gelovig, al of niet met hoofddoek. Er wordt ook halal-eten geserveerd voor mensen, die dat op prijs stellen. Aan het begin van de maaltijd wordt hardop in Jezus’ naam tot God gebeden. Wij zijn tenslotte in een kerk. Maar de ‘reden’ van kerst wordt er niet dik bovenop gelegd. Ongeveer de helft van de gasten beheerst het Nederlands maar zeer matig trouwens.
Elk jaar weer een feest om mee te maken. Voor veel buurtbewoners een lichtpunt in deze donkere tijd.
Beste Henk,
Het is wel een beetje misplaatst om juist hier te komen vertellen wat jij gelooft en wat wel of niet correct verteld zou worden rondom het thema ‘kerst’. Dat een ander ons vertelt hoe het zit… daar liepen we nou juist voor weg!
Ik mis in jouw reactie ruimte voor mensen die anders denken dan jij.
Tegelijk weet ik uit ervaring dat het zo moeilijk kan zijn om anderen echt het gevoel te geven dat ze welkom zijn.
Ik verzet mij bijvoorbeeld tegen pretentieuze uitspraken, maar schrijf vervolgens zelf een lijst met pretentieuze kerst-tips.
Ik vind het mooi dat er in jouw kerk halal-eten geserveerd wordt, maar ik gruwel van het gebed dat daaraan vooraf moet gaan. Waarom is dat? Hoe worden deze mensen binnen ‘gelokt’? Wat staat er op de flyer? Dat er gebeden wordt in Jezus’ naam?
Wens je hele fijne feestdagen toe met allen die lief en dierbaar zijn. Bij mij zijn mijn kinderen welkom wanneer zij dat willen. Hebben zij andere plannen dan vind ik dat ok. Heb een hekel aan feestdagen met verplichtingen. Wanneer zij komen moet dat met liefde gaan en niet uit dwang of gewoonte. Mvgr Kees Kaspers
Dank je wel voor je fijne reactie en de goede wensen! Ik wens jou ook hele fijne feestdagen toe met allen die je lief zijn. 🙂
De site heet dogma vrij maar de heer Karssenberg begint met een geloofsbelijdenis. Lijkt me volstrekt overbodig!
Mij ook. 🙂
Wij zijn vandaag met ons tweedjes gebleven onder de kerstboom,nou nee niet echt eronder maar bij wijze van spreken. Wij hebben duidelijk aangegeven dat we eerste kerstdag samen wilden zijn. en dat is ook geaccepteerd. het kan dus wel. weten we niet wat de reacties later verbaal of nonverbaal zullen zijn.De verbale en nonverbale comunnicatie speelt steeds en het gaat goed dus.
Wat fijn om te lezen dat het in jouw geval goed gegaan is! Ik hoor ook een beetje in je reactie dat het niet gemakkelijk is en dat het altijd zoeken naar de juiste woorden blijft?
Dank je wel voor je reactie!
Ik hoop dat jullie allen een fijne kerst hebben gehad?
Een bijbel in gewone taal cadeau gekregen, want mijn trauma’s zouden te maken hebben met de tale Kanaäns. Lief, maar toch een belediging. 😢
Ach Kassandra… wat vind ik dat erg voor je… :'(
Het ontroert me dat je zegt dat je het lief vindt. Dat is jouw (ongeziene) vertaalwerk waarmee je je bijdrage levert aan je relatie met deze mensen.
Vertaalwerk… dat is ook waar zij misschien mee bezig zijn, door datgene dat ze jou het liefst zouden geven in een andere taal aan te bieden…
Ik zie veel liefde aan beide kanten. Maar ook zoveel onmacht en verdriet…
Ik voel je miskenning.
Als je hem wilt, krijg je bij deze een knuffel. *KNUFFEL*